تاثیر فعالیت های بدنی و ورزش بر سلامتی افراد دارای معلولیت
دریانیوز: در دنیای امروز با شمار رو به افزون افراد دارای معلولیت و نیز گسترش انواع رشته های ورزشی و نیاز حیاتی معلولین به تحرك و فعالیت بیشتر جسمانی لزوم ابداع و بكارگیری روش ها و شیوه های جدید و آسانتر كه خاص معلولین باشد بیش از پیش احساس می شود. سالهاست كه این باور و ذهنیت نادرست معلولین نخاعی كه محدویت های حركتی مانع فعالیت های جسمانی و تمرینات بدنی آنان می شود، یا ورزش تاثیری بر جسم و روح ندارد، به كناری نهاده شده است.پزشكان متخصص بر این باورند حتی اگر بیمار یا معلولی یك سال هم هیچ تحرك و فعالیت بدنی نداشته باشد، باز هم می تواند با انجام فعالیت های بدنی ملایم، سطح سلامت كلی بدنش را ارتقاء دهد. در اینجا به بررسی تمرینات ورزشی مناسب برای افراد معلول می پردازیم.

ورزش های قدرتی و هوازی برای افراد دارای معلولیت
دو ساعت و نیم در هفته به ورزش هوازی بپردازید
ورزش های قدرتی باعث تقویت قلب و سریع تر شدن ضربان قلب می گردند. معلولین می توانند ورزش های قدرتی زیر را انجام دهند-1:پیاده روی سریع-2خود را روی صندلی چرخدار هل دادن-3جمع آوری برگ ها

دو روز در هفته به ورزش های تقویتی بپردازید
ورزش های تقویتی برای معلولین باعث می شود كه ماهیچه ها بیشتر به كار گرفته شود. سعی كنید ماهیچه هایی را كه كمتر در فعالیت های روزانه ی خود، به كار می گیرید را ورزش دهید. معلولین می توانند ورزش های تقویتی زیر را انجام دهند-1:درازونشست-2شنا-3بلند كردن وزنه

ورزش های مناسب معلولین
ورزش مناسب برای معلولین آسیب نخاعی صاحب نظران بر این باورند ورزش یا فعالیت جسمانی معلولین نخاعی، حتی در حد ملایم و متوسط (حدود 20 تا 30 دقیقه) و نه شدید اما مستمر (حداقل روز در میان) در كاهش عوارض سوء و ثانویه معلولیت آنان تاثیری بسزا دارد.

ورزش رایج در افراد دارای آسیب نخاعی:
دو میدانی،شنا،وزنه برداری،تنیس روی میز، بسكتبال با ویلچر،والیبال نشسته،تیراندازی،تیر و كمان،شمشیر بازی،بولینگ

ورزش مناسب برای ویلچرنشینان
برای معلولان ویلچرنشین انجام ورزش های مقاومتی برای بهبود قدرت بالاتنه و كمك به كاهش احتمال آسیب توصیه می شود. برای انتخاب بهترین گزینه ورزشی، با پزشك یا فیزیوتراپیست مشورت كنید. اگر روی صندلی چرخ دار می نشینید، فراموش نكنید باید از ترمزها و پایداركننده های مناسب برای ثابت كردن این صندلی یا نیمكت ورزشی هنگام تمرین استفاده كنید. ممكن است نیاز به باندهای ولكرو (چسبنده) با اندازه های متفاوت برای بستن وزنه به مچ یا دست یا پایدار كردن تنه برای حفظ موقعیت آن هنگام ورزش داشته باشید.

برنامه ورزشی خوب برای معلولین
یك برنامه ورزشی خوب باید بر مبنای ورزش های هوازی، مقاومتی، تعادل و انعطاف باشد. ورزش های هوازی را به مدت 30 دقیقه و در بیشتر روزهای هفته انجام دهید. اگر شما معلول هستید، شما می توانید یك دوره 5 تا 10 دقیقه ای را طی كنید و در نهایت به 30 دقیقه برسانید. شدت ورزش باید تحمل شود و در صورتی كه احساس راحتی كردید، شدت ورزش را زیاد كنید. قدرت عضلانی با ورزش كردن زیاد می شود. عضلات پا، پشت، بازو و سینه را زیاد ورزش دهید تا قدرت عضلانی شما افزایش یابد. ورزش باید 2 تا 3 بار در هفته و یك روز استراحت در بین آنها، انجام شود. برنامه ورزشی باید برای 1 تا 2 تمرین، 10 تا 15 بار تكرار شود.انعطاف پذیری را می توانید روزانه انجام دهید. این برنامه انعطاف پذیری، دامنه حركت عضلات و مفاصل را حفظ می كند و حداقل 4 بار تكرار در هر عضله باید صورت گیرد، به خصوص عضلات كوچكی كه در ورزش های مقاومتی كار می كنند. به مدت 15 تا 30 ثانیه ورزش های كششی را انجام دهید.

مناسب ترین حركات ورزشی برای معلولین
نكات و توصیه های ایمنی ورزش كردن افراد دارای معلولیت:
بهتر است معلولین فعالیت های بدنی خود را با شور و شوق انجام دهند. مهم است كه معلول با انگیزه بالا در فعالیت های جسمی شركت نماید و از آن حركات و فعالیت ها لذت برد.

1-قبل از شروع به هر گونه فعالیت جسمی یا تغییر برنامه های قبلی، با پزشك خود مشورت نمائید.
2- فعالیت های جسمی را بطور تدریجی و با فعالیت های سبك و زمان كوتاه (از 5 تا 15 دقیقه) و به صورت یك روز در میان آغاز كنید. همانطور كه به مرور انجام فعالیت های شما آسانتر می شود، می توانید زمان و شدت آنها را افزایش دهید. هدف شما باید این باشد كه حداقل یك فعالیت متوسط را طبق یك برنامه منظم و مستمر داشته باشید.

3-معلولین ضایعه نخاعی باید بدانند در ورزش قهرمانی كلاس بندی پزشكی- ورزشی از اهمیت زیادی برخوردار است، ضروری است كه هنگام ورزش و فعالیت بدنی احتیاط های لازم را رعایت نموده و قبل از پرداختن به هر عملی، ابتدا وضعیت كلاس بندی خود را مشخص كنند تا بطور دقیق سطح ضایعه آنها مشخص شود و نتیجه بهتری از تلاش خود بگیرند.

4-به ورزشكاران معلول خصوصا ضایعه نخاعی ها توصیه می شود تا قبل از تحمل زحمات و ممارست در ورزش برای رسیدن به قهرمانی، حتما با مربیان كارآزموده مشورت نموده تا متناسب با وضعیت جسمی خود ورزش مورد علاقه را انتخاب و به آن بپردازند.
5-مراقب علائم خطر از جمله سردرد، درد قفسه سینه، درد مفاصل یا گرفتگی عضلات باشید. درد و ناراحتی می تواند علامت این باشد كه شما فشار زیادی بر بدن آورده اید. همچنین علائم مذكور ممكن است نشانه هائی از عوارض جدی از جمله اتونومیك دیس رفلكسی یا ضایعات دیگر باشند. در این گونه موارد شما بایستی سریعا فعالیت های خود را متوقف كرده و آنچه كه باعث ایجاد مشكل یا عارضه شده را دریابید.

ورزش در خانه
اگر معلولیت شما به نحوی است كه امكان ورزش در خانه را دارید، می توانید تجهیزاتی از این قبیل تهیه كنید:
تجهیزات وزنه زدن
وزنه دست و مچ
باندهای الاستیك
تشك ورزشی
توپ ورزشی در انواع اندازه ها و وزن ها

بهزاد رحیمی/ دریا