ایلام - ایرنا - افراد دارای معلولیت به عنوان بزرگترین اقلیت در هر جامعه ای دارای حق و حقوقی بوده كه باید دیده شده و مورد توجه مسئولان و متولیان رسیدگی به این قشر قرار بگیرد كه سازمان بهزیستی تلاش كرده در قالب طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه بخشی از نیازهای این قشر را مرتفع كند.

به گزارش ایرنا، با توجه به شرایط خاص محدودیت جسمی این افراد كه به دلایل مختلف آنها را با پسوند معلول در جامعه معرفی كرده است، اما باید شرایطی فراهم شود كه زمینه بهره مندی خدمات برای این قشر از جامعه همانند سایر افراد عادی ایجاد شود.

یكی از مهمترین نیازهای این قشر كه شرایط زندگی آنها را همانند سایر افراد جامعه فراهم می كند، برابری فرصت هاست، دسترسی آسان به خدمات مختلف در زمینه های مختلف نظیر توانبخشی، اشتغال، آموزش، فرهنگی، اجتماعی و سهولت تردد آزادانه در اماكن و فضاهای آموزشی باید برای این قشر فراهم شود تا همچون سایر افراد عادی جامعه احساس برابری حق و حقوق داشته باشند.

این احساس نیاز وقتی دوچندان می شود كه افراد دارای معلولیت در مناطق روستایی ساكن باشند، این قشر با توجه به دوری از مناطق شهری و محدود بودن امكانات بدون شك بیشتر از سایر افراد دارای معلولیت به توجه و خدمات نیاز دارند.

از طرف دیگر بسیاری از این افراد با وجود معلولیت ولی به علت عدم مراجعه به بهزیستی به عنوان دستگاه متولی خدمت رسانی به این قشر علاوه بر اینكه ممكن است معلولیت آنها ناشناخته بماند، از طرفی ممكن است از بسیاری از خدمات نیز محروم بمانند.

سازمان بهزیستی كشور با اجرای طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) با همكاری سایر نهادها درصدد شناسایی افراد دارای معلولیت ساكن در مناطق روستایی بوده تا در گام نخست ضمن شناسایی معلولان ساكن در مناطق روستایی نسبت به ارائه خدمات مورد نیاز به این قشر اقدام كند.

این طرح از دهه 80 در ایلام ایلام آغاز شد كه دستاورد آن شناسایی پنج هزار و 751 معلول اعم از زن و مرد در 494 روستای مختلف شهرستان های سراسر استان بوده است.

در اجرای این طرح افرادی به عنوان تسهیلگر توسط بهزیستی بكارگیری و از طریق موسسه هایی با عنوان توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) اقدام به فعالیت مورد نظر برای شناسایی افراد دارای معلولیت ساكن در روستاها و ارایه خدمات مختلف به آنها می كنند.

توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) چیست؟

معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی ایلام در تعریف توانبخشی مبتنی بر جامعه می گوید: این طرح راهبردی است در جهت توسعه جامعه برای ارائه خدمات توانبخشی، كاهش فقر، برابری فرصت ها و فراگیرسازی اجتماعی همه افراد دارای معلولیت كه از طریق تلاش های مشترك افراد دارای معلولیت، خانواده های آنان، سازمان ها، جوامع و سایر بخش های دولتی و غیر دولتی در زمینه سلامت، آموزش، معاش، امور اجتماعی و توانمندسازی انجام می شود.

حسین نورعلیوند هدف كلی این طرح را تلاش برای فراگیرسازی افراد دارای معلولیت در برنامه های توسعه با استفاده از یك رویكرد چند بخشی و مشاركتی به طوریكه منجر به توانمندسازی افراد دارای معلولیت و ورود آنان به جریان عادی زندگی شود، عنوان می كند.

وی تسهیل دسترسی افراد دارای معلولیت به خدمات و برنامه های مرتبط با مولفه های سلامت، آموزش، اشتغال و اجتماعی، افزایش سطح توانمندی افراد دارای معلولیت از طریق تشكیل و عضویت در گروه های خودیار و سازمان های فعال در امور افراد دارای معلولیت و سایر سازمان های فعال در سطح محله، رفع موانع فیزیكی، نگرشی، ارتباطی و قانونی در جامعه برای معلولان و افزایش همكاری بین بخشی (دولتی و غیر دولتی) در جهت فراگیر سازی افراد دارای معلولیت در برنامه های توسعه را از جمله اهداف اختصاصی این طرح عنوان كرد.

به گفته معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی ایلام، در این طرح همچنین علاوه بر افزایش مشاركت اجتماعی برای گسترش و ارتقا برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه آگاهی افراد دارای معلولیت، خانواده های آنان، كاركنان و شركاری كاری نسبت به موضوع معلولیت و حقوق آنان نیز ارتقا خواهد یافت.

نورعلیوند گسترش ابتكارها، خلاقیت ها و پژوهش ها در ارتباط با موضوع فراگیر سازی افراد دارای معلولیت در برنامه های توسعه را از دیگر دستاوردها و اهداف خاص این طرح عنوان كرد.

ارائه خدمت به معلولان بر اساس پنج مولفه در طرح (CBR)

نورعلیوند اظهار كرد: این طرح در قالب پنج مولفه مختلف سلامت، آموزش، امرار معاش، اجتماعی و توانمندسازی اجرا می شود كه در قالب هریك از این مولفه ها خدمات مورد نیاز به جامعه هدف طرح ارائه خواهد شد.

وی تسهیل دسترسی به برنامه های ارتقا سلامت و پیشگیری از معلولیت ها، تسهیل و دسترسی به آموزش های دوران اولیه كودكی، ابتدایی، متوسطه و عالی، تسهیل و دسترسی به خود اشتغالی و اشتغال دستمزدی و برخورداری از تسهیلات مالی، تسهیل و دسترسی به حمایت و مساعدت های شخصی، ازدواج و تشكیل خانواده و ایجاد فرصت برای بسیج اجتماعی، مشاركت سیاسی و تقویت گروه های خودیار و سایر گروه های توسعه محلی را از جمله اقدام های مرتبط با پنج مولفه مرتبط با این طرح اعلام كرد.

اما با گذشت حدود 20 سال از اجرای این طرح و شناسایی بیش از پنج هزار و 700 فرد دارای معلولیت در روستاهای استان، اداره كل بهزیستی ایلام تاكنون چه اقدام هایی برای خدمات رسانی به این افراد داشته است.

پوشش 100 درصدی طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه در ایلام

مدیركل بهزیستی ایلام با اشاره به اجرای موفق این طرح در استان گفت: دسترسی آسان افراد دارای معلولیت به خدمات توانبخشی، توانمندسازی، عدم تمركز زدایی خدمات به افراد معلول در مناطق شهری و كاهش مراجعه این قشر به مراكز بهزیستی در شهرها برای دریافت خدمات را از جمله مهم ترین مزایای طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه عنوان كرد.

زهرا همتی گفت: خوشبختانه این طرح در ایلام پوشش مناسبی داشته و با اجرا در 494 روستای استان موجب شناسایی تمامی افراد دارای معلولیت این مناطق شده است.

وی با ذكر اینكه این طرح با مشاركت شبكه بهداشت، بهورزان، دهیاری ها، موسسه های (CBR) و مراكز مثبت زندگی اكنون در حال اجراست، افزود: ایلام جز استان هایی بوده كه پوشش 100 درصدی در اجرای این طرح داشته است.

معلولیت جسمی، حركتی عمده معلولان شناسایی شده در طرح (CBR) ایلام

وی با ذكر اینكه از بین افراد دارای معلولیت شناسایی شده، جسمی و حركتی بیشترین نوع معلولیت بوده است اضافه كرد: از مجموع این افراد 2 هزار و 483 نفر معلول جسمی حركتی، یك هزار و 28 نفر بینایی، یك هزار و 173 نفر معلول ذهنی، 672 نفر معلول شنوایی، 161 نفر گفتاری و 234 نفر نیز بیمار روانی هستند.

مدیركل بهزیستی ایلام با ذكر اینكه شناسایی این افراد از طریق تسهیلگران انجام می شود، افزود: این طرح توسط 9 موسسه (CBR) و چهار مركز مثبت زندگی در حال اجراست كه در مجموع 59 نفر به عنوان تسهیلگر مشاركت دارند.

همتی با ذكر اینكه بیشتر افراد دارای معلولیت شناسایی شده مربوط به دهلران هستند، گفت: از مجموع افراد دارای معلولیت شناسایی شده 700 نفر در چرداول، 885 نفر در ایلام، 564 نفر در ایوان، 541 نفر در آبدانان، 390 نفر در بدره، 779 نفر در دره شهر، 300 نفر در ملكشاهی، 243 نفر در مهران، 370 نفر در سیروان و 979 نفر نیز در مناطق روستایی شهرستان دهلران شناسایی شده است.

وی به ارائه خدمات به افراد دارای معلولیت زیر پوشش این طرح در نیمه نخست امسال اشاره كرد و گفت: در بخش مولفه سلامت كه شامل ارجاع برای خدمات پزشكی، تشخیصی و توانبخشی به درمانگاه ها، بیمارستان ها و كلینیك های توانبخشی بوده در مجموع امسال 118 مورد خدمت انجام شده است.

مدیركل بهزیستی ایلام همچنین از توزیع 284 مورد وسیله كمك توانبخشی نظیر عصا، واكر، تخت، تشك مواج، ویلچر و پوشك بین افراد دارای معلولیت مناطق روستایی در نیمه نخست امسال خبر داد.

همتی به حوزه معاش این طرح اشاره كرد و گفت: حرفه آموزی، ارجاع به مراكز فنی و حرفه ای، طرح اشتغال استاد شاگردی و خوداشتغالی در مجموع به تعداد حدود 130 مورد امسال انجام كه در این زمینه بیش از 2 میلیارد ریال كمك بلاعوض پرداخت شده است.

وی پرداخت كمك هزینه ازدواج و جهیزیه، بهره مندی از خدمات توانبخشی، مراقبت از معلولان در منزل، فعالیت های هنری، ورزشی و اوقات فراغت را از جمله خدمات ارایه شده در حوزه اجتماعی به جامعه هدف این طرح در سال جاری اعلام كرد.

تشكیل صندوق های مالی ویژه طرح (CBR)

مدیركل بهزیستی ایلام به طرح تشكیل صندوق های مالی در طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه اشاره كرد و گفت: این صندوق ها بر اساس تفاهم نامه با صندوق كارآفرینی امید به منظور دریافت وام ضروری با عضویت افراد دارای معلولیت تشكیل می شوند.

به گفته همتی، در قالب این طرح كه از سال گذشته آغاز شده گروه های 15 نفره تشكیل كه تاكنون 27 گروه تاسیس شده است.

وی اظهار كرد: به هریك از این صندوق ها مبلغ 500 میلیون ریال وام از طریق صندوق كارآفرینی امید پرداخت و علاوه بر این از سوی بهزیستی نیز به هر عضو صندوق 10 میلیون ریال به عنوان مشوق پرداخت می شود.

مدیركل بهزیستی ایلام از جمله شغل های ایجاد شده از طریق این صندوق ها را در زمینه های مختلف مشاغل خانگی، كسب و كار، كشاورزی و دامداری عنوان كرد.

همتی یادآور شد: با توجه به موفقیت طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه در مناطق روستایی استان اجرای این طرح در سال جاری در مناطق حاشیه و آسیب خیز شهرها در دستور كار قرار گرفته كه در این استان این طرح در شهرستان ایلام اجرا خواهد شد.

اما اجرای این طرح علاوه بر شناسایی افراد دارای معلولیت و دسترسی آسان به خدمات بهزیستی موجب ایجاد اشتغالزایی مستقیم شماری از افراد با عنوان مدیر موسسه های (CBR) و تسهیلگر شده است.

مهین كریمی پور یكی از این افراد است كه با راه اندازی موسسه توانبخشی مبتنی بر جامعه (راه روشن) در شهرستان چرداول استان ایلام از سال 88 تاكنون فعالیت داشته و حدود 700 فرد دارای معلولیت را پوشش می دهد.

تغییر نگرش معلولان روستایی مهمترین دستاورد طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه

وی گوید: این موسسه در نخستین گام شناسایی و آگاه سازی معلولان و خانواده های آنان را در دستور كار قرار دارد بطوریكه پس از شناسایی معلولان به خانواده های آنان در خصوص نحوه برخورد با افراد دارای معلولیت آموزش های لازم ارایه می شود.

وی برگزاری دوره های آموزشی پیشگیری از معلولیت ها، آسیب های اجتماعی و آگاه سازی خانواده ها را از جمله خدمات ارایه شده توسط این موسسه به افراد دارای معلولیت عضو عنوان كرد.

كریمی پور با ذكر اینكه در این زمینه با دهیاری و شبكه های بهداشت تعامل انجام می شود، افزود: در این مركز علاوه بر پرداخت تسهیلات خود اشتغالی و طرح استاد شاگردی كه توسط بهزیستی تامین مالی می شود با هدف توانمندسازی افراد دارای معلولیت، در زمینه مناسب سازی منازل معلولان و اماكن عمومی برای سهولت تردد این افراد اقدام لازم نیز انجام می شود.

وی تغییرش نگرش در روستاها به افراد دارای معلولیت را از مهمترین دستاورد این طرح عنوان كرد و یادآور شد: مراكز (CBR) سعی دارند میزان مشاركت اجتماعی معلولان را افزایش داده و این قشر را به میان مردم آورده تا همچون سایر افراد عادی در جامعه حضور پیدا كنند.

وی اظهار كرد: در این مراكز تعامل افراد دارای معلولیت با تسهیلگران مستمر و مداوم بوده بطوریكه هر 2 هفته یكبار بازدید و ارتباط با آنها انجام می شود.

آشنایی با موسسه (CBR) زندگیم را تغییر داد/ مدیر این موسسه فرشته زندگی ام بود

احمد مرادی یكی از افراد دارای معلولیت شهرستان سیروان است كه با وجود ازدواج و تشكیل خانواده ولی از بیكاری رنج می برده و با مشكلات مالی زیادی مواجه بوده است.

وی در این خصوص گفت: چهار پنج سالی از تشكیل زندگی ام گذشته بود، ولی بیكار بودم و با وضعیت جسمی ام كه معلولیت داشتم بصورت فصلی كارگری و درآمد مناسب و ثابتی نداشتم.

مرادی ادامه داد: از طریق یكی از دوستان با موسسه (CBR) آشنا شدم و با راهنمایی تسهیلگر این موسسه كمك بلاعوض دریافت و یك دستگاه جوشكاری خریدم.

وی گفت: خوشبختانه مدت 2 سال است كه درآمد مناسبی دارم و از زندگی گذشته كه بعضی وقت ها به نان شب هم محتاج بودم اكنون به زندگی آرامی رسیدم.

وی با تقدیر از موسسه توانبخشی مبتنی بر جامعه این شهرستان گفت: مدیر این موسسه با خدماتی كه از طریق بهزیستی برایم فراهم كرد در واقع فرشته زندگی ام بود كه مرا از گوشه نشینی و انزوا رها و موجب شد زندگی ام سروسامان پیدا كند.

بیش از 16 هزار فرد دارای معلولیت در استان ایلام از خدمات بهزیستی برخوردارند.

برچسب ها
- استان ایلام
- سازمان بهزیستی كشور
- معلولان