تهران - ایرنا - افزایش بیماری های مزمن، روند رشد سالمندی در كشور و عفونت های بیمارستانی از جمله چالش های مهم خدمات مراكز درمانی است، كه ضرورت گسترش مراكز خدمات پرستاری (هوم كر) را می طلبد.

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت ایرنا، نظام های سلامت دنیا در حال حركت به سوی جامعه نگر شدن هستند زیرا این حركت باعث ارتقا سطح عملكرد و كارایی افراد در جامعه و در نتیجه كاهش بار اقتصادی ناشی از بیمار شدن مردم می شود. این تغییر نگرش مبتنی بر جامعه نگر شدن خدمات بهداشتی و درمانی، باعث شده توجه سیاستگذاران عرصه سلامت به خدمات مراكز پرستاری افزایش یابد.

بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، 10 درصد جمعیت كشور را سالمندان تشكیل می دهند و این آمار در 2 تا 3 دهه آینده به 25 درصد می رسد و بار بیماریهای غیرواگیر افزایش می یابد.

به گفته عبادی معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، تاكنون 1049 مجوز مركز "هوم كر" صادر شده اما 736 مورد آن فعال است بنابراین حدود 300 مركز هوم كر ثبت شده اما فعالیت ندارند و امیدواریم تا چهار سال آینده تعداد مراكز هوم كر فعال به دو تا سه برابر برسد و آیین نامه این مراكز هم بازبینی شود.

خدمات هوم كر، به خدمات پیشگیرانه، آموزشی، توانبخشی و درمانی گفته می شود كه كاركنان بهداشتی و درمانی در محیطی خارج از محیط بیمارستانی – معمولاً در خانه بیماران - ارائه می كنند.

اگر چه بسیاری از كاركنان بهداشتی و درمانی ممكن است خدمات مراقبت در منزل را ارائه كنند اما پرستاران، مهره كلیدی و مهم خدمات مراقبت از بیمار در منزل هستند. این خدمات كه توسط پرستاران ارائه می شود به عنوان خدمات پرستاری در منزل (هوم كر) شناخته می شود. این خدمات توسط مراكز مورد تأیید وزارت بهداشت ارائه می شود.
در سال های اخیر و به خصوص با شیوع كرونا، اهمیت ارائه این خدمات در نظام سلامت بیش از پیش برجسته شده زیرا به دلیل كاهش مراجعه بیماران غیركرونایی به بیمارستان ها و مراكز درمانی در این ایام، مردم به دریافت خدمات پرستاری در منزل بیشتر تمایل پیدا كرده اند.
مزایای خدمات هوم كر چیست؟

مراقبت های بهداشتی در منزل یك روش مقرون به صرفه برای ارائه مراقبت های با كیفیت به بیماران در خانه است. سهل الوصول بودن این خدمات، بهبود دسترسی بیماران به خدمات درمانی و كاهش صف انتظار برای درمان را می توان از مزایای خدمات هوم كر دانست.

ارائه خدمات هوم كر علاوه بر ارتقای كیفیت خدمات، باعث كاهش میزان مراجعه به بیمارستان ها و مراكز درمانی نیز می شود زیرا در بسیاری از موارد، نیازی به مراجعه بیمار به بیمارستان نیست و بسیاری از خدمات درمانی، در منزل بیمار قابل ارائه است. از آنجا كه در همه بیمارستان ها به خصوص در ایام كرونا، محدودیت در تعداد تخت های بستری وجود دارد؛ ارائه خدمات مراقبت پرستاری در منزل، می تواند باعث درمان بیماران در منزل و آزاد شدن تخت ها برای بستری بیماران دیگر شود.

سید محمود بامروت، دكترای پرستاری درباره مزایای ارائه خدمات مراقبت های پرستاری در منزل می گوید: برخی بیماران هستند كه هر چند ساعت یكبار باید آنتی بیوتیك دریافت كنند و به همین دلیل در بیمارستان بستری هستند. در یكی از بیمارستان های شمال تهران، روزانه حدود سه تخت، صرفا برای تجویز آنتی بیوتیك برای بیمار، اشغال می شود در حالیكه می توان این بیماران را به منزل شان منتقل و این خدمت را در منزل به آنها ارائه كرد و اهمیت خدمات پرستاری در منزل (هوم كر) در چنین مواردی مشخص می شود.

وی خطر بروز عفونت های بیمارستانی را از دیگر معایب مراجعه بیمار به بیمارستان عنوان می كند و ادامه می دهد:گاهی یك نفر به بیمارستان مراجعه كرده و بستری می شود و به دلایلی ممكن است دچار عفونت بیمارستانی نیز بشود. این عفونت باعث می شود بیمار مجبور شود علاوه بر پیگیری روند بیماری قبلی خود، عفونت خود را نیز درمان كند. درمان این عفونت عمدتا بسیار وقت گیر و پرهزینه است.

بامروت تصریح می كند: مزایای خدمات هوم كر به همین جا ختم نمی شود. بیماران در منزل احساس امنیت و آرامش بیشتری دارند و می توانند در كنار خانواده از خدمت درمانی بهره مند شوند، بنابراین كاهش استرس بیمار هنگام درمان در منزل را نیز می توان از مزایای دیگر خدمات هوم كر است كه می تواند به بهبود روحیه بیمار كمك زیادی كند. بیماران در منزل احساس امنیت و آرامش بیشتری دارند و می توانند در كنار خانواده از خدمات درمانی بهره مند شوند بنابراین كاهش استرس بیمار هنگام درمان در منزل را نیز می توان از مزایای دیگر خدمات هوم كر دانست كه می تواند به بهبود روحیه بیمار كمك زیادی كند.

وی می افزاید: بهبود كیفیت ارائه خدمات به بیماران مزمن و سالمندان، كاهش تعداد دفعات بستری بیماران مزمن، كوتاه شدن دوران نقاهت بیماران و پیشگیری از بستری های غیرضروری و خدمات القایی نیز از دیگر مزایای خدمات پرستاری در منزل است.

آیا خدمات پرستاری در منزل گران است؟

بامروت درباره هزینه خدمات پرستاری در منزل می گوید: نمی توان بدون در نظر گرفتن اصولی مشخص، یك خدمت را گران یا ارزان دانست. دفاتر ارائه خدمات پرستاری در منزل، عمدتاً در بخش خصوصی هستند و بنابراین مقایسه كردن هزینه خدمات درمانی ارائه شده از سوی پرستاران این دفاتر با بخش دولتی، كار درستی نیست.

وی می افزاید: اگر هزینه تمام شده خدمات پرستاری در منزل را با خدمات درمانی بیمارستان های بخش خصوصی مقایسه كنیم، خواهیم دید كه خدمات پرستاری در منزل، مقرون به صرفه تر نیز هستند. از سوی دیگر باید توجه داشت كه خدمات هوم كر هنوز تحت پوشش بیمه ها نیستند و بنابراین مقایسه هزینه این خدمات، با خدمات درمانی كه تحت پوشش بیمه ارائه می شود صحیح نیست؛ اگر بخواهیم هزینه خدمات پرستاری در منزل را به طور صحیح مقایسه كنیم؛ باید بهای تمام شده این خدمات را با خدمات درمانی -بدون در نظر گرفتن پوشش بیمه ای- مقایسه كنیم. در این صورت خواهیم دید كه هزینه خدمات پرستاری در منزل، اختلاف چندانی با خدمات بیمارستانی ندارد.

وی با تاكید بر لزوم پوشش بیمه ای خدمات پرستاری در منزل در زمینه پیشگیری، تصریح می كند: اگر خدمات پرستاری در منزل تحت پوشش بیمه قرار گیرد و این خدمات را با نگاه پیشگیرانه ارائه كنیم؛ بسیاری از هزینه های درمانی كاسته خواهد شد، برای مثال اگر یك بیمار مبتلا به فشار خون بالا به طور مداوم تحت پایش قرار گیرد و از نظر رژیم غذایی، مصرف داروها و وضعیت فشار خون تحت نظر باشد؛ خطر مشكلات قلبی و عروقی او در سال های بعدی زندگیش كاهش می یابد؛ مشكلات قلبی و عروقی ممكن است باعث سوق یافتن فرد به سمت انجام عمل جراحی قلب شود. این مسئله علاوه بر تحمیل بار مالی سنگین به خانواده ها باعث بروز مشكلات جسمی و رنج بیمار نیز می شود.

یكی از موانع بر سر راه ارائه خدمات پرستاری در منزل، نبود پوشش بیمه ای برای این خدمات است

الهام موسوی نسب، كارشناس ارشد آموزش پزشكی، چالش هایی مانند اطمینان به شركت های ارائه دهنده خدمات پرستاری را نیز از مسائل مهم عنوان و اظهار می كند: نیاز به پرستار آموزش دیده برای نظارت روی كار مراقب در طول ارائه خدمت پرستاری در منزل، اطمینان از پرداخت مبلغ منطقی و مطابق با مصوبات وزارت بهداشت، وجود تعرفه های پایین و عدم رشد این تعرفه ها متناسب با نرخ تورم، از چالش های ارائه خدمات پرستاری در منزل است.

وی درباره نحوه شناسایی مراكز مجاز ارائه این خدمات می افزاید: برخی افراد غیرحرفه ای در مراكز غیرمجاز اقدام به ارائه خدمات پرستاری در منزل می كنند كه این مسئله باعث كاهش كیفیت خدمات و اعتماد مردم می شود؛ البته این مسئله از سوی سازمان نظام پرستاری كشور به صورت جدی در حال پیگیری است تا با شناسایی این موارد، جلوی تخلفات گرفته شود.

موسوی نسب تصریح می كند: بیمارستان ها با آن دسته از مراكز خدمات پرستاری در منزل عقد قرارداد و همكاری می كنند كه مجوز فعالیت را از سوی وزارت بهداشت دریافت كرده باشند و بنابراین یكی از راه ها برای حصول اطمینان از شركت های ارائه دهنده خدمت، معرفی آنها از سوی بیمارستان هاست.

برچسب ها
- ویروس كرونا
- سازمان نظام پرستاری ایران
- بهداشت و سلامت