به گزارش ایسنا، سكته مغزی یك بیماری عروقی مغز است كه در آن اختلال اكسیژن رسانی به سلول های مغزی منجر به مرگ آن ها می شود. فرد مبتلا به سكته مغزی ممكن است از بین رفتن موقتی یا دائمی عملكرد را در نتیجه ی آسیب بافت مغزی تجربه كند. محققان در پژوهشی با عنوان «اثر تمرین با آینه بر تعادل بیماران سكته مغزی مزمن» این موضوع را بررسی كرده اند.

در این پژوهش كه توسط شیما شهیدی، بهنام قاسمی و علی شفیع زاده از گروه علوم ورزشی دانشگاه شهركرد انجام شده، آمده است: «به طور كلی در قامت افراد در مرحله ی مزمن پس از سكته مغزی در وضعیت ایستاده، تغییراتی مثل تیلت قدامی-خلفی لگن به وجود می آید. همچنین بین راستای قامت تغییریافته و میزان عملكرد تنه و تعادل افراد مبتلا به سكته مغزی مزمن روابط معناداری وجود دارد.»

به گفته ی این پژوهشگران، امروزه برنامه ی معمول توانبخشی بیماران سكته مغزی به همراه تمرینات با آینه شامل خم كردن همزمان لگن، زانو، مچ پا، اكستنشن زانو همراه با دور سی خم كردن مچ پا و خم كردن 90 درجه ی زانو به همراه تمرینات تعادلی با آینه مثل ایستادن و نشستن بر روی صندلی مورد توجه قرار گرفته است. این برنامه ی توانبخشی از طریق افزایش دامنه ی حركتی مفاصل، بهبود انعطاف پذیری و حس های عمقی عضلات و افزایش قدرت عضلات تحمل كننده ی وزن بدن می تواند باعث ارتقای تعادل بیماران شود.

بر اساس آن چه در این مقاله آمده است، این پژوهش از نوع نیمه تجربی بوده و جامعه ی پژوهش شامل 150 نفر از بیماران مبتلا به سكته مغزی بودند كه از بین آنان 30 نمونه به طور داوطلبانه و با رضایت در پژوهش شركت كردند. نمونه آماری بر اساس تحلیل واریانس با اندازه های تكراری مختلط درون گروهی و بین گروهی با توان آماری 80 درصد و خطای آلفای پنج درصد و اندازه اثر 0.25 از طریق نرم افزار GPower محاسبه و تعداد نمونه موردنیاز 28 نفر تعیین شد كه با توجه به احتمال ریزش آزمودنی ها 30 آزمودنی انتخاب شد.

نویسندگان این مقاله می گویند: «در این پژوهش، نمونه گیری به روش غیراحتمالی و در دسترس بود اما تقسیم افراد به دو گروه تمرین با آینه و كنترل به صورت تخصیص تصادفی انجام شد. آزمودنی هایی در این مطالعه شركت كردند كه تعداد جلسات تمرینات تعادل آن ها بیش از 16 جلسه بود.»

ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه اطلاعات فردی و آزمون تعادل برگ (Berg Balance Scale) بود. مقیاس تعادل برگ برای افرادی كه درجات متفاوتی از ناتوانی های تعادلی دارند كاربرد دارد و دارای 14 آزمون شامل 1- برخاستن از وضعیت نشسته روی صندلی 2- ایستادن ساكن بدون تكیه گاه با چشمان باز 3- نشستن ساكن روی صندلی بدون حمایت 4- نشستن روی صندلی از وضعیت ایستاده 5- انتقال/جابه جایی (پویا) 6- ایستادن ساكن بدون تكیه گاه با چشمان بسته 7- ایستادن ساكن بدون تكیه گاه با پاهای جفت 8- دسترسی به جلو (توسط دستان در وضعیت ایستاده) 9- برداشتن اشیای از روی زمین (پویا) 10- چرخش به طرفین برای نگاه به پشت (پویا) 11- چرخش یك دور كامل (پویا) 12- قرار دادن نوبتی یك پا بر روی چهارپایه به صورت مكرر(پویا) 13- ایستادن بدون تكیه گاه در وضعیتی كه یك پا درست در جلوی پای دیگر است (ایستا) 14- ایستادن روی یك پا (ایستا) است كه هر آزمون در مقیاس پنج نقطه ای از صفر تا چهار نمره داده می شود كه صفر كمترین نمره و چهار بالاترین نمره برای اختصاص به هر آزمون است.

بر اساس آن چه در این مقاله آمده است، بعد از تقسیم تصادفی بیماران در دو گروه و قبل از شروع و اجرا پروتكل تمرین با آینه تمامی آزمودنی ها در پیش آزمون مقیاس تعادل برگ شركت كردند و مورد ارزیابی قرار گرفتند و همچنین قبل از شروع آینه درمانی در جلسه ی اول ابتدا دامنه ی حركتی تمام مفاصل سمت آسیب دیده توسط پژوهشگر بررسی و ارزیابی شد و از بیماران خواسته شد تا حركاتی را كه قادر به انجام آن هستند اجرا كنند تا میزان توانایی آن ها مشخص شود. سپس هر دو گروه شامل گروه تجربی و گروه كنترل برنامه ی معمول، توانبخشی خود را كه توسط كارشناس توانبخشی با كنترل پژوهشگر به مدت 16 جلسه 1.5 ساعته و شامل 60 دقیقه برنامه معمول تكنیك های تسهیل عصبی، تمرینات تعدیل توان عضلانی، قدرت عضلات و تمرینات مربوط به انتقال وزن را اجرا كردند.

گروه تجربی مزمن علاوه بر برنامه ی معمول توانبخشی، تمرینات با آینه ی راكد توسط پژوهشگر به مدت 16 جلسه ی 30 دقیقه ای در روز به صورت دو قسمت مجزا شامل تمرینات با آینه و تمرینات تعادل با آینه هركدام به مدت 15 دقیقه بود اجرا كردند. برای اجرای تمرین با آینه ی اندام تحتانی، بیمار در وضعیت نیمه نشسته بر روی تخت دراز می كشید و آینه ای با ابعاد 4070 سانتی متر بین پاها قرار می گرفت و از بیمار خواسته می شد تا 1- خم كردن همزمان لگن، زانو، مچ پا، 2- اكستنشن زانو همراه با دورسی خم كردن مچ پا 3- خم كردن 90 درجه زانو را در حالی كه فقط به تصویر حركات پای سالم در آینه نگاه می كرد انجام دهد.

در این پژوهش آمده است:« تمرینات تعادلی با آینه شامل ایستادن و نشستن بر روی صندلی، ایستادن در حالی كه پاهای بیمار به صورت جلو و عقب بود و بیمار در فاصله ی دومتری روبروی یك آینه ی تمام قد قرار می گرفت اجرا شد. نسبت زمان تمرین به استراحت در این تمرینات یك به سه بود. در مدت زمان انجام تمرین با آینه، بیمار هیچگونه بازخورد كلامی دریافت نمی كرد.»

شهیدی و همكارانش می گویند:«نتایج این تحقیق نشان داد تعادل بیماران سكته ی مغزی در هر دو گروه تجربی كه برنامه ی توانبخشی را به همراه تمرین با آینه اجرا كردند و گروه كنترل كه فقط برنامه ی توانبخشی را انجام دادند بهبود پیدا كرده و استفاده از روش تمرین با آینه در گروه تجربی نتوانست تفاوت معناداری بین دو گروه ایجاد كند. در این راستا پیشنهاد می شود روش تمرین با آینه در مورد توانبخشی تعادل بیماران مراحل تحت حاد و حاد پس از سكته ی مغزی مطالعه و نتایج مورد مقایسه قرار گیرد.»

این مقاله در اولین شماره ی دهمین دوره ی مجله ی علوم پیراپزشكی و توانبخشی مشهد منتشر شده است.

انتهای پیام