سلامت نیوز-سرگرد لیلا حیدری: اداره برآورد اجتماعی و افكارسنجی معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، در پژوهشی به بررسی خشونت علیه زنان در شهر تهران پرداخته است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شرق، در این پژوهش آمده است: خشونت علیه زنان از پدیده های اجتماعی است كه امروزه به عنوان یكی از اساسی ترین آسیب های اجتماعی و معضلات بهداشتی خانواده ها در شهر تهران شناخته شده است. این خشونت ها به صورت فیزیكی یا عاطفی بر زنان اعمال می شود. این عمل غیراخلاقی، یكی از معضلاتی است كه نه تنها بر وضعیت سلامت روح و جسم زن و جامعه تأثیر می گذارد، بلكه آسیب پذیری سریع زنان را در برابر مسائل بهداشتی افزایش می دهد. خشونت یكی از معضلات اجتماعی در شهر تهران است كه در تمام دوران زندگی بشر از گذشته تا امروز وجود داشته و می توان آن را پدیده ای همزاد جوامع بشری دانست. خشونت های ناشی از جنگ، كشتار، غارت، شكنجه و نظایر آن معمولا از جانب گروهی از افراد بر افراد دیگر اعمال می شده و خشونت را تبدیل به جزئی از زندگی روزمره بشر و وسیله ادامه زندگی و بقای گروه های گوناگون اجتماعی و برتری آنها بر یكدیگر كرده است؛ جایی كه انسان ذاتا موجودی خشن تصور می شده است.

با رشد و توسعه جوامع، فرهنگ، اخلاق و اهمیت یافتن مفاهیمی از قبیل احترام به حقوق انسان ها در جوامع گوناگون به نظر می رسید از میزان خشونت به شكلی كه قبلا شاهد آن بودیم، كاسته شده باشد؛ اما توسعه جامعه مدرن به ویژه شهرها و تحولاتی كه در سطح ساختار اجتماعی و مناسبات اجتماعی در دوران جدید به وجود آمد، تمامی شئون و جنبه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی را متأثر كرد و روابط انسا ن ها را در معرض تغییر و تحول قرار داد تا جایی كه امروزه خشونت به عنوان رفتاری كه با هدف آسیب رساندن به دیگری از كسی سر می زند، دامنه آن از تحقیر و توهین، تجاوز و ضرب و جرح تا تخریب اموال و دارایی و قتل گسترده شده است. در واقع امروزه خشونت رفتاری است كه همه روزه بر قربانیان آن افزوده و موجب اضطراب مردم و احساس ناامنی آنها، به ویژه گروه های ضعیف تر و آسیب پذیرتری مانند زنان، كودكان، سالخوردگان و گروه های اقلیت كه قربانیان ستم پذیرتر نابرابری های اجتماعی و اقتصادی هستند، می شود. گستردگی و فزایندگی انواع خشونت در جامعه، علاوه بر قربانیان مستقیم آن، نزدیكان و دوستان قربانیان را نیز متأثر می كند و امنیت اجتماعی و سلامت روانی را به خطر می اندازد. خشونت علیه زنان دارای انواعی است از جمله خشونت فیزیكی (جسمی) كه به هرگونه رفتار غیراجتماعی كه جسم زن را مورد آزار قرار دهد، اطلاق می شود.

خشونت روانی (عاطفی) رفتار خشونت آمیزی است كه شرافت، آبرو و اعتمادبه نفس زن را خدشه دار می كند. در شهر تهران آمار سازمان هایی مانند پزشكی قانونی، دادگستری و نیروی انتظامی از رشد قابل ملاحظه خشونت عیان و شدید حكایت دارد و گواه آن است كه سالانه هزاران نفر جان خود را از دست می دهند و صدها هزار نفر نیز دچار آسیب های مختلف جسمی و روانی می شوند. خانواده شالوده و زیربنای جامعه است و سلامت جامعه مستلزم سلامت خانواده است. از طرفی دیگر فردی كه متأثر از تأثیرات خشونت شده است، قادر نخواهد بود رفتار مناسبی در جامعه از خود بروز دهد و كارایی مؤثری داشته باشد و قاعدتا در جهت سلامت جامعه هم نمی تواند گام بردارد. خشونت علیه زنان هنوز به عنوان ابزاری برای تداوم و تقویت فرمان برداری از مردان استفاده می شود. خشونت علیه زنان همچنین از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود و فرزندانی كه خشونت علیه مادرشان را شاهد بوده اند در دوران بزرگسالی برای حل اختلاف های خود بیش از سایرین به خشونت روی می آورند. زنان ساكن در شهر تهران تمایلی به بحث درباره خشونت خانگی و گزارش آن ندارند. با توجه به اینكه در فرهنگ و مذهب ما خانواده از اهمیت خاصی برخوردار است، در غالب زنان این نگرش كه حفظ خانواده بااهمیت تر از خود آنها و سلامتی شان است عمیقا وجود دارد. همین باعث شده آمار درخور توجهی در این ارتباط موجود نباشد. بر اساس یافته های این پژوهش، بیشترین میانگین شاخص تأثیرگذار در ارتكاب خشونت علیه زنان با میانگین «20» مربوط به گویه اختلال شخصیت و كمترین آنها با میانگین «5» مربوط به گویه كمبود محبت است.

نتایج به دست آمده از مصاحبه اولیه مشخص كرد هركدام از عوامل تا چه میزان در این معضل اجتماعی مؤثر است؛ عوامل اجتماعی 53 درصد، عوامل فرهنگی 5 درصد، عوامل اقتصادی 10 درصد، عوامل روان شناختی 29 درصد و عوامل انتظامی و امنیتی 3 درصد است كه نشان می دهد عوامل اجتماعی (محیط آشفته و نامناسب خانوادگی) بیشترین تأثیر در گرایش افراد به خشونت علیه زنان را دارد. انگیزه اصلی خشونت، علل اجتماعی است و در ضمن روش های مختلف خشونت و انگیزه های آن با عوامل روان شناسی و فرهنگی ارتباط بیشتری دارد؛ بنابراین توصیه می شود مسئولان جامعه به وظایف خود در قبال افراد مستعد عمل كرده و با رفع كمبودهای مادی و معنوی زمینه و عوامل ارتكاب بزه را محو و نابود كنند.

كارشناس ارشد اداره برآورد معاونت اجتماعی پلیس تهران