دریافت اطلاعات ...
 
روابط عمومی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی
پنج شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳

آسیب روانی كرونا هم واكسن می خواهد
 
سعید شاهمیر، عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره كشور: ایجاد فضای امن اجتماعی و تقویت روحیه مردم، كاری است كه دولت باید انجام دهد و به مردم اطمینان بدهد كه كنارشان است.
كرونا همشهری- خدیجه نوروزی: گذشت بیش از 2 سال از پاندمی كرونا این فرصت را در اختیار بسیاری از پژوهشگران و محققان گذاشت تا بتوانند ابعاد مختلف این بیماری و تأثیراتی كه روی ارگانیسم هوشمند یا همان انسان می گذارد را مورد بررسی قرار دهند. نتایج تحقیقات و یافته ها هم بسته به داده ها در هر كشور متفاوت است اما آنچه روشن است این است كه كرونا با ایجاد اختلال در یكپارچگی اجتماعی، یكپارچگی در منزل و فعالیت های مولد، در كنار تهدید سلامت جسم، سلامت روان را نیز نشانه رفته است تا جایی كه ترس از آلوده شدن به آن، منجر به انزوای اجتماعی و اختلالات روانی مختلف بین مردم شده است. تحقیقات انجام شده از سوی برخی انجمن ها و مراكز روانشناسی و دانشگاه های علوم پزشكی مانند مركز علوم و اعصاب دانشگاه علوم پزشكی بقیه الله یا مراكز تحقیقات فیزیولوژی و فیزیك دانشگاه پزشكی و دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی با بررسی سبك زندگی در دوران كرونا این موضوع را به اثبات می رساند كه كووید-19 آسیب های جدی ای را به لحاظ روانی به 99 درصد مردم وارد كرده است چراكه مشاركت مردم در بسیاری از زمینه های زندگی اجتماعی و فعالیت های روزمره مختل شده است.

زندگی جزیره ای مصطفی فروتن، عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره كشور در به همشهری می گوید: «كووید- 19 تأثیرات جهانی و همه جانبه ای را روی همه افراد گذاشته و بیماری تا جایی پیش رفته كه تك تك افراد تأثیرات و تغییرات را در زندگی روزمره خود متوجه شده اند. مطالعاتی كه هم اكنون در سطح بین المللی انجام می شود بیشتر شخصی و موردی است و در بیش از 170 كشور دنیا به شكل های مختلفی در حال بررسی و تحقیق است و هركدام از كشورها با توجه به ساختار علمی، فرهنگی و گستره موفقیت در حوزه های اجتماعی خود در حال كار روی مقالاتشان هستند تا بفهمند كرونا چه تأثیری روی سبك زندگی افراد گذاشته است. به جرأت می توان گفت 99 درصد افراد جامعه درگیر تبعات كرونا شده اند و كسی نیست كه از جهات مختلف گرفتار نشده باشد.»

عضو انجمن روانشناسی تربیتی به اثرات روانی كرونا در این مدت اشاره می كند و می افزاید: «در این مدت به طور ساختارمند سبك زندگی جزیره ای، تفرد و تجرد را تجربه كردیم. درحالی كه تا قبل از شیوع كرونا در فرهنگ ما حتی در كشورهای توسعه یافته، معاشرت كردن را در بهبود سلامت روان بسیار مؤثر می دانستند. اما اكنون عامل پزشكی یا بیولوژیكی به ما می گوید كه باید برخلاف یك ساختار نظام مند روانشناسی عمل كنیم و از هم فاصله بگیریم. درواقع در این مدت برای سلامت جسم، سلامت روان تحت الشعاع قرار گرفت و آسیب دید. گسترش فقر به علت قرنطینه و تورم و گرانی های پی درپی و بی رونق شدن بسیاری از كسب وكارها، كیفیت زندگی ها را در ابعاد مختلف تنزل بخشید و سطح امید به زندگی را به شدت كاهش داد. به عنوان مثال 97ددرصد از مراجعان من تحت تأثیر كرونا دچار افت شدید مالی شده اند. البته در این بین برخی هم سعی كرده اند همسو با گسترش فضای مجازی كسب وكار خود را بهبود بخشند تا بتوانند كمی خود را سرپا نگه دارند.»

این روانشناس، مدرس و محقق علوم رفتاری در ادامه می گوید: «كرونا در این مدت با به تصویركشیدن بی عدالتی ها، سلامت روان جامعه را به شدت تحت تأثیر قرار داد؛ به ویژه در كشور ما. دوره ای كه مردم ما مشاهده می كردند در كشورهای توسعه یافته به علت واكسیناسیون و دریافت خدمات پزشكی و بهداشتی مطلوب، كرونا تا حدودی تحت كنترل درآمده اما در كشور آمار مرگ ومیر بالا می رود، دچار افت روحیه، ترس و اضطراب، غم و اندوه و خشم های درونی می شدند. نبود واكسن و داروی كافی و در مضیقه ماندن مردم نگرانی هایی را در وجودشان تزریق كرد كه به شدت مخرب بود. در این مدت ترس از مرگ و عواقب ناشی از عوارض جانبی كروناویروس باعث كاهش فعالیت های اجتماعی افراد شد و یك طردشدگی از منظر اجتماعی به بار آورد و كاهش ارتباطات باعث كاهش چشمگیر كیفیت زندگی و تولید شدید ناامیدی در گستره جامعه شد. در مجموع كروناویروس توانست تعادل زیست جهانی را برهم بزند و بزرگ ترین تبعات روانی آن ایجاد بی اعتمادی و احساس ناامنی بود.»

انزوای اجتماعی سعید شاهمیر، عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره كشور، در گفت وگو با همشهری می گوید: «بسیاری از كشورهای دنیا درگیر درمان های جسمانی كرونا و مراقبت های بهداشتی هستند اما این بیماری پیامدهای روانشناختی گسترده ای دارد و توانسته تأثیرات مخرب خود را در سطح فردی و اجتماعی برجای بگذارد. در این مدت اضطراب، افسردگی، ترس و رفتارهای بیش واكنشی ناشی از آن، انزوای اجتماعی و آسیب های روحی و روانی كه قرنطینه روی افراد گذاشته، خیلی كمتر مورد توجه قرار گرفته. درحالی كه احساسات منفی طولانی مدتی كه این بیماری برای افراد دارد باید مدنظر قرار گیرد چراكه طبق مطالعات انجام شده سلامت روان افراد را در بلندمدت تحت تأثیر قرار می دهد.»

كارشناس ارشد روانشناسی بالینی معتقد است باید به سلامت روان جامعه هدف كه شامل كودكان و نوجوانان، سالمندان، كادر درمانی و مراقبتی، كسانی كه عزیز از دست داده اند و خانواده ها، توجه بیشتری صورت گیرد. او می گوید: «پیامدهای روانی كرونا روی این افراد بیشتر از سایر افراد خواهد بود. كودكان آسیب پذیرترین اقشار هستند و قرنطینه، دوری از هم سن وسالان، نداشتن درك كافی از این بیماری و ترس و اضطراب ناشی از كووید-19 تأثیرات منفی تر و پایدارتری را به لحاظ روانی روی این جامعه هدف گذاشته است. بی خوابی و اختلالات اضطراب فراگیر كادر بهداشت و درمان هم سلامت روان این افراد را بیشتر تحت تأثیر قرار داده و اندوه جمعی ای كه این افراد در خط مقدم دارند، نه تنها حال حاضرشان را متأثر می كند، بلكه در آینده هم برای آنها پیامدهایی منفی در قالب اختلال استرس پس از سانحه یا در قالب افسردگی بروز پیدا می كند. باید مراقب افرادی كه عزیز از دست دادند و نتوانستند سوگواره ای مناسب را از خود نشان دهند هم بود چراكه تخلیه نشدن روانی، غم، درد و احساس پوچی ای كه دارند این افراد را با یك سری اختلالات روانشناختی در حوزه اضطراب و افسردگی های بلندمدت مواجه می كند.

خانواده ها هم در این بین از گزندهای كرونا در امان نبوده اند و در این مدت شاهد خشونت های خانوادگی، تنش میان همسر و اختلافات زناشویی بوده ایم و شاید دور از انتظار نباشد كه در آینده شاهد افزایش آمار طلاق ناشی از تأثیرات این بیماری به عنوان یك عامل تهدیدكننده باشیم. سلامت روان افراد سالمند هم جزو آسیب پذیرترین ها بسیار باید مورد توجه باشد چرا كه به علت انزوای اجتماعی و تجربه تنهایی های بیشتر تحت خطر است. این افراد معمولا بیماری های زمینه ای بیشتری هم دارند و طبیعتا آسیب پذیرترند. افسردگی، اضطراب، انزوای اجتماعی و تجربه تنهایی، اختلال شایع تر در افراد سالمند است و اكنون كه ارتباطات سنتی خود را از دست داده اند بیشتر باید حواس مان به آنها باشد.»

شاهمیر درخصوص اقداماتی كه دولت می تواند در پیش بگیرد می افزاید: «ویروس كرونا قطعا آخرین ویروسی نیست كه بشر را تهدید می كند،، لذا جوامع، به ویژه دولت ها باید راهبردهای مؤثری را برای تقویت سلامت روان به كار ببرند و برنامه ریزی ها باید طوری باشد كه پیامدهای روانی شیوع این بیماری كنترل شود یا به حداقل خود برسد. دولت ما نیز باید برنامه ریزی های كوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت انجام دهد، بدون اینكه اختلالی در فضای روانی جامعه ایجاد شود. در زمینه آموزش شهروندی و خانواده تولید محتوا داشته باشد با این هدف كه سطح آگاهی مردم چه در بسته های بهداشتی و چه روانشناختی بدون ایجاد هرگونه استرسی بالا رود. باید از كارآفرینان حمایت سخت افزاری داشته باشد و از ظرفیت مردمی برای پیشبرد اهداف حمایتی بهره بگیرد و گروه هایی را ساماندهی و سازماندهی كند كه سطح آموزش را در حوزه خدمات بهداشتی و روانشناختی ارتقا بخشند. دولت باید در بحث معیشت و ارزان بودن دریافت خدمات روانشناختی هم ورود جدی كند چراكه در دوره كرونا یكی از عوامل مهم و تأثیرگذار، افت روحی خانواده ها بوده و منجر به آسیب های جدی روحی و روانی ازجمله خودكشی شده است. خدمات باید به گونه ای باشد كه همه بتوانند با هر وضعیت مالی از آن بهره ببرند و تحت درمان قرار بگیرند. ایجاد فضای امن اجتماعی و تقویت روحیه مردم كاری است كه دولت باید انجام دهد و به مردم اطمینان بدهد كه كنارشان است.»
منبع خبر:
همشهری
   تاریخ: ۱۶:۴۱ - ۳۰/۰۶/۱۴۰۰   بازدید: ۱۵۸