شادی و بازی مهمترین ركن زندگی كودكانه كودكان است كه اگر به اندازه كافی از آن برخوردار نباشند، در آینده دچار مشكلات متعدد می شوند، شیوع ویروس كرونا بازی و شادی كودكان را محدودتر كرد.

یك روانشناس در خصوص تاثیرات كرونا در بهداشت روانی كودكان به ایسنا می گوید: در فروردین ماه 1400 مطالعه ای بر روی تاثیرات كرونا و كودكان ایرانی انجام شد و نتیجه ی آن كه در مجله ی روانشناسی بالینی به چاپ رسید، حاكی از این بود كه قرنطینه ی خانگی سبب افزایش احساس ترس، خصومت، كاهش سرزندگی، كمبود احساس امنیت، ناكارآمدی، تردید و انفعال در كودكان شده است.

دكتر پریا فاروقی ادامه می دهد: انجمن روانپزشكی كودكان و نوجوانان مطرح می كند، به طور كلی واكنش كودكان به بحران ها از جمله كرونا یكدست نبوده و تفاوت فردی بین آنها وجود دارد كه به ساختارهای زیستی، آسیب پذیری شناختی و سبك های تربیتی والدین و از این قیبل موارد مربوط می شود.

آسیب های روانی كرونا در سنین مختلف كودكان متفاوت است

او با بیان اینكه به طور كلی واكنش كودكان و نوجوانان به كرونا را از نظر سنی تقسیم بندی می كنند، اضافه می كند: در سنین پیش دبستانی، به شكل ترس از تنها ماندن، از دست دادن مراقبین، مشكلات گفتاری مثل لكنت، دست دادن كنترل ادرار و مدفوع، بی اشتهایی و امتناع از غذا خوردن، اختلال در خواب و كابوس، افزایش بدخلقی، غر زدن و چسبندگی بیشتر به والدین است كه دو مورد آخر شیوع بالاتری دارد؛ در سنین مدرسه یعنی شش الی12 سال، بدخلقی، نق زدن، گله و شكایت مداوم، بی حوصلگی، مقابله جویی و وابستگی به والدین، كم یا پر اشتهایی، اختلال در خواب، علائم بدنی، از دست دادن علاقه به بازی، تعامل با همسالان، یادگیری و تمركز خود را نشان می دهد؛ در كودكان 11 تا 18 سال به صورت تحریك پذیری، بد خلقی، بی حوصلگی، اقدام به رفتارهای پرخطر، اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی است.

او بیان می كند: با توجه به اینكه كودكان گنجینه ی لغات كافی برای بیان احساسات و هیجانات خود را ندارند و نمی توانند احساسات خود را به زبان بیاوردند لذا وظیفه ی بزرگسالان است تا از رفتار كودك، متوجه مشكلات او شوند؛ اضطراب در كودكان معمولا می تواند به شكل علائمی بروز كند كه گاهی اوقات خانواده ها فكر می كنند كه كودك مبتلا به كرونا است؛ در واقع بیشتر به مسائل روحی و روانی مثل تپش قلب، سردرد و علائمی از این قبیل انعكاس می یابد كه می تواند نشان دهنده ی اضطراب در كودكان باشد.

والدین؛ الگوی بزرگ فرزندان خود

فاروقی با اشاره به راهكارهای كاهش اضطراب می گوید: برای كاهش اضطراب راهكارهایی توصیه می شود، اولا والدین باید بدانند كه زیر ذره بین كودكان خود هستند و دائما آنها را به عنوان الگوی خود قرار می دهند؛ یعنی رفتارهایی كه والدین در بحران های زندگی بروز می دهند، توسط كودكان مورد مشاهده قرار گرفته و همان راهكارها را تكرار می كنند.

او خاطرنشان می كند: استرس والدین تاثیر قدرتمندی حتی در سبك فرزندپروری آنها دارد؛ والدینی كه به هر دلیلی دچار مشكلات روحی روانی، ایرادگیر و تنبیه كننده هستند، تنش و اضطراب زیادی را به كودك وارد می كنند، ضمن اینكه در تربیت فرزند خود نیز ناكارآمد می شوند.

او ادامه می دهد: در درجه ی اول، به والدین توصیه می كنیم تا قبل از اقدام برای حل مشكلات روانی فرزندان خود، ابتدا به دنبال رفع مشكلات روحی و روانی خودشان باشند چرا كه بدون حل آنها، انتظاری در بهبودی فرزندان نیست.

این روانشناس توصیه می كند: ما از والدین می خواهیم كه در این دوران، با فرزندان خود در مورد موضوعاتی كه سبب اضطراب آنها می شود، صحبت كنند؛ تحقیقات نشان داده كه آگاهی بخشی به كودكان كمك می كند تا بهتر با مشكلات راه بیایند لذا بهتر است والدین جریان فكری كودكان خود را در موضوعات مختلفی مانند ماهیت بیماری كرونا، راهكارهای پیشگیرانه و همچنین مشكلات تحصیلی بدانند تا با كمك كردن، تنش آنها را كاهش دهند.

توضیحات طولانی به كودكان ندهید

او یادآور می شود: نكته مهم دیگر این است كه نباید در مورد موضوعات، توضیحات طولانی به كودكان دهیم چراكه دامنه توجه كودكان كوتاه است و حتما توضیحات باید متناسب با سطح درك كودك و سن او باشد تا تنش و اضطراب او را افزایش ندهد.

او اضافه می كند: كودكان و نوجوان مبتلا به اضطراب، معمولا سوالات زیادی از والدین خود می پرسند كه حتما باید پاسخ داد؛ متاسفانه بسیاری از والدین حوصله ی پاسخ دهی را ندارند چراكه هر سوال آنها، سوال بعدی را به همراه دارد لذا از جواب دادن اجتناب می كنند، در حالیكه سبب افزایش تنش و اضطراب آنها شده تا برای پیدا كردن جواب سوالات خود به مراجع نامعتبری رجوع كند كه می تواند پیامدهای ناگواری داشته باشد.

والدین باید زمانی را برای رسیدگی به دروس كودكان خود اختصاص دهند

فاروقی متذكر می شود: نكته مهم دیگر این است كه والدین باید زمانی را برای تحصیلات كودكان خود اختصاص دهند، اما بسیاری این موضوع را رها كرده اند و سبب افت تحصیلی كودكان نیز شده است كه خود این مسئله تنش آنها را افزایش می دهد.

او بیان می كند: راهكار بعدی كه برای والدین توصیه می كنیم این است كه تلاش كنند تا فعالیت هایی كه در خانواده وجود داشت و لذت می بردند مثل بازی كردن، انجام كارهای گروهی در منزل و... را به جریان بیندازند.

او تاكید می كند: مسئله بعدی این است كه كودكان برای كسب اطلاعات به سراغ بزرگترها می روند لذا باید مواظب بود كه اطلاعات نادرستی به آنها نداد و در مورد هر موضوعی در مقابل آنها صحبت نكرد.

كرونا، تنش وارده به كودكان را افزایش داد

او ادامه می دهد: با شیوع كرونا، سبك زندگی و آموزشی كودكان تغییر كرد لذا سطحی از تنش خودبه خود به كودكان وارد می شود، اما متاسفانه گاهی خانواده ها در كنار این مسائل، در مورد مشكلات خود نیز صحبت می كنند لذا باید تعداد این موارد استرس زا كاهش داد.

این روانشناس با تاكید به لزوم صمیمت میان والدین و كودكان می گوید: مطالعات نشان داده است كه ارتباط خوب بین والدین و كودكان، عامل محافظت كننده در برابر مشكلات روحی كودكان است؛ توصیه می شود تا والدین زمان بیشتری را با كودكان خود سپری كرده و این رابطه ی گرم و صمیمانه را حفظ كنند.

او اضافه می كند: والدین باید مراقبت افراطی از فرزندان خود را كنار گذارند؛ والدینی كه به علت وسواس خود در مورد موضوعاتی چون كاهش تعامل كمتر و افزایش ضدعفونی به كودكان خود تنش وارد می كنند، تاثیرات نامناسبی بر روی آنها دارند.

شیوع افسردگی در كودكان افزایش یافته است

فاروقی در رابطه با افسردگی می گوید: عامل مهم دیگری كه شیوع بالاتری دارد، افسردگی است كه با علائمی چون ناامیدی، به هم خوردن وضع خواب و اشتها، افكار آسیب زننده به خود، كاهش تمركز و انرژی بروز می كند.

او در خصوص حس ناامیدی كودكان اظهار می كند: جهت رفع مشكل ناامیدی باید والدین در مورد احساسات و افكار فرزندان خود با آنها صحبت كرده و در خصوص احساسات ناراحت كننده با آنها همدلی كنند، برنامه معمول زندگی را ادامه داده و زمان خوبی را برای خواب آنها اختصاص دهند.

او یادآور می شود: به محض اطلاع از غمگینی و گوشه گیر شدن كودكان و دوام آن به بیش از یك هفته باید از كمك حرفه ای استفاده كرده و همچنین جهت رفع آن، ارتباطات صوتی و تصویری و تعامل با دوستان را افزایش دهند.

این روانشناس در ارتباط با مشكل بی حالی كودكان تاكید می كند: بسیاری از كودكان در این ایام با مشكل كاهش انرژی روبه رو هستند و حال و حوصله ندارند، اما به اشتباه، والدین توصیه به استراحت می كنند در حالیكه توصیه می كنیم تا فعالیت های فیزیكی را افزایش داده، مسئولیت بیشتری را به كودكان بدهند كه همچنین فعالیت های گروهی مثل آواز خواندن، بازی كردن، ورزش كردن و ... نیز بسیار مناسب است.

والدین نباید با بی تفاوتی یا تشویق كردن به افزایش وسواس كودكان دامن بزنند

او در خصوص وسواس ادامه می دهد: وسواس اختلال دیگری است كه پس از كرونا شیوع بیشتری دارد لذا برای كاهش آن از والدین می خواهیم كه كودكان خود را به آرامش دعوت كنند و با تشویق یا بی تفاوتی نسبت به این مسئله به افزایش آن دامن نزنند؛ به محض مشاهده مواردی مانند ضد عفونی كردن دستان و از این قبیل، حساس شده و مداخله كنند، با آرامش از فرزندان خود بخواهند كه دفعات را كاهش دهند و بهتر است كه آنها را تشویق نیز بكنند.

او اضافه می كند: متاسفانه ماهیت این بیماری طوری است كه كودكان برای اطمینان و كسب تایید به والدین خود مراجعه می كنند، والدین هم به علت حوصله نداشتن یا كاهش استرس كودك، رفتارهای او را تایید و تشویق كرده و با این كار، وسواس او را افزایش می دهند.

فاروقی بیان می كند: كودكان علاقه زیادی دارند تا اخبار مربوط به بحران ها را دنبال كنند لذا توصیه می كنیم تا از كودكان خود بخواهند كه اخبار را زیاد پیگیری نكنند.

او توصیه می كند: اگر پس از اجرای این راهكارها، مشكلات روحی و روانی كودكان حل نشد، حتما باید از متخصصین و روانشناسان كودك و نوجوان كمك بخواهند.

تاثیر شیوع كرونا در گروه های آسیب پذیر و در حال شكل گیری بویژه كودكان وسیع تر است

یك جامعه شناس نیز به ایسنا می گوید: كرونا به عنوان پدیده فراگیر جهانی تاثیر فراسنی، فراجنسیتی، فرا طبقه ای و فراصنفی را در جامعه ی جهانی داشته است كه تاثیر گسترده آن بر ابعاد زیستی، روانی، اجتماعی، اقتصادی و... كاملا مشهود است.

موسی نیرومند ادامه می دهد: انسان اجتماعی و اجتماع انسانی قبل و بعد از شیوع كرونا، شرایط متفاوتی را دارد چرا كه سبك بسیاری از ارتباطات تغییر یافته است.

او اضافه می كند: در دوره پسا كرونا نیازمند پدیده پژوهی و تاثیر پژوهی كرونا در ابعاد مختلف زیستی برای ترسیم ابعاد آسیب دیده به خصوص در بخش فرهنگی هستیم لذا موسسات علمی و پژوهشی باید از حالا روی این موضوع تحقیق كنند.

او همچنین خاطرنشان می كند: تاثیر شیوع كرونا در گروه های آسیب پذیر و در حال شكل گیری بویژه كودكان وسیع تر است و می تواند در كودكان زیر 12 سال كه تجربه و تمرین شایستگی را طی می كنند، اضطراب و ترس طولانی مدت ایجاد كند و در این دوره حیاتی، روان آنها را به خطر انداخته و روند رشدی آنها را با اضطراب و ترس پیش ببرد لذا می تواند در شكل گیری شخصیت كودك تاثیرگذار باشد كه مسئولیت سنگین آن بر عهده والدین و سیستم اجتماعی بویژه سیستم آموزشی و پرورشی است.

نیرومند توصیه می كند: باید با كودكان منظم و بی وقفه گفت وگو شود تا علیرغم انرژی بالای آنها دچار خلوت و بی توجهی نشوند.

او در پایان تاكید می كند: در این دوران باید از نظر كلامی، كودكان را تقویت كرد و اجازه داد تا در خصوص شایستگی های خود صحبت بكنند.

به گزارش ایسنا،20 نوامبر از سوی سازمان ملل متحد روز جهانی كودك نامگذاری شده است،

انتهای پیام