ساری – ایرنا - اثرات بیماری كووید 19 تنها به تبعات ظاهری آن یعنی به ضرر اقتصاد ، صنعت و آموزش خلاصه نمی شود و تبعات باطنی و طولانی مدت آن به خصوص بر سلامت روان جامعه می تواند به مراتب مخرب تر از اثرات ظاهری آن باشد .

به گزارش خبرنگار ایرنا ، در مدت حدود 2 سال از شیوع بیماری كووید 19 همواره بحث ها حول محور مسائل مربوط به پزشكی و سلامت جسمی بود ،سلامت جسمی كه بخاطر علائم ظاهری دارد بیشتر مورد توجه قرار گرفته است اما در حوزه بهداشت ،سلامت روان كم اهمیت تر از سلامت جسمی نیست .

سلامت روان از مهم ترین مقوله های حوزه بهداشت به شمار می رود كه بنابر تعریف سازمان جهانی بهداشت، سلامت روان به حالتی از كیفیت زندگی گفته می شود كه فرد بتواند توانایی های خود را شناسایی كند و با استرس های روزمره به راحتی كنار بیاید؛ درواقع یك فرد سالم از لحاظ روانی باید بتواند به راحتی كار كند و با جامعه در مشاركت باشد.

همچنین این نهاد بین المللی با توجه به اهمیت سلامت روان در عصر حاضر اعلام كرده است: اگر اقدام عاجلی صورت نگیرد، بیماری روانی تا 2030 میلادی شایع ترین بیماری در جهان خواهد شد.

متاسفانه ویروس كرونا زمینه بروز این بیماری را دوچندان كرده و نه تنها زندگی و سلامت میلیون ها انسان را مورد تهدید قرار داده و مرگ و میر و آسیب های جسمی به همراه داشته بلكه باعث ایجاد فاجعه روانی در كل جهان شده است و در این میان انعكاس طولانی مدت اخبار منفی درباره این بیماری از قبیل فوت و ابتلا افراد به این بیماری به دغدغه ای برای كارشناسان حوزه بهداشت سلامت روان مبدل شده است كه می تواند آسیب زایی بیشتر از سلامت جسمی را به بار بیاورد .

هدفی كه با آمار بالای اخبار نمی تواند محقق شود

استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور ساری از انتشار مداوم و پرتعداد اخبار به عنوان بار مضاعف بر دوش روان جامعه در این ایام كرونایی نام برد و گفت : این سوال مطرح است كه چه هدفی را از انتشار این حجم اخبار در جامعه پیگیری می شود؟ اگر هدف مسولان بالا بردن سطح آگاهی مردم از این بیماری می باشد به نظر می رسد تاكنون با اطلاع رسانی هایی كه صورت گرفته توانستیم به این هدف برسیم و مردم درباره این بیماری به آگاهی و شناخت لازم رسیده اند.

انسیه بابایی افزود : اما به نظر می رسد با انتشار این حجم اخبار آنهم اخبار ناگوار از مرگ و میر و ابتلا هدف تنها اطلاع رسانی نیست و مسئولان بدنبال ابزاری برای واداشتن مردم برای رعایت پروتكل های بهداشتی و یا واداشتن آنها به رعایت مصوبات ستاد كرونا هستند تا از ابتلای بیشتر افراد جلوگیری شود. اگر انتشار این حجم اخبار می توانست به این هدف جامه عمل بپوشاند می بایست در این مدت هشت ماهه درگیری شاهد اثرات آن می بودیم.

وی گفت: اگر این اخبار می توانست ابزاری برای كنترل مردم و وادار كردن آنها به رعایت پروتكل های بهداشتی شود پس ما می بایست شاهد آن باشیم كه مردم بیشتر از اینها پروتكل های بهداشتی را رعایت كنند .

این استاد دانشگاه معتقد است كه از نظر روانشناسان شنیدن مكرر اخبار ناگوار می تواند در آسیب زدن به روح و روان افراد تاثیر مخربی داشته باشد كه این اثرات می تواند استرس ، اضطراب و به مرور افسردگی مردم را به همراه داشته باشد .

وی تاكید كرد : همانطور كه به مساله پزشكی بیماری كووید 19 برای كنترل آن توجه می شود باید به بُعد روانی و روحی كه بُعد غیرظاهری می باشد به همان اندازه پرداخته شود و همانطور كه تیم های پزشكی بدنبال راهكاری درمانی هستند تیم های موازی روانشناسان و پزشكان در حوزه بهداشت برای این منظور اقدامات لازم را بیندیشند .

به گفته دكتر بابایی همانطور كه با واكسیناسیون بیشتر افراد جامعه درصدد بازگشت جریان زندگی به روال عادی هستند باید در زمینه سلامت روان جامعه بویژه افرادی همچون سالمندان كه مدت مدیدی را در قرنطینه به سر می برند چاره اندیشی كرد چرا كه صدمات آسیب روحی بدلیل آنكه قابل دیدن نیست كمتر به آن توجه می شود .

وی ادامه داد : بخشی از این چاره اندیشی را می توان در كاستن انتشار اخبار كرونایی دانست كه از این طریق فشار روحی و روانی ناشی از این مساله كم شود .



حجم بالای اخبار كرونایی ، تیشه بر روح جامعه

كارشناس ارشد جامعه شناسی به خبرنگار ایرنا گفت: با ورود فناوری های متعدد خصوصا فناوری های دیجیتال و ظهور شبكه های مجازی مصرف خبر در ایران بالتبع تمام جهان فراگیر شده است ، به ویژه در حال حاضر با واژه ای به نام "هژمونی خبر" یعنی سیطره خبر بر تمام ابعاد زندگی انسان مواجه هستیم كه یعنی اخبار بخشی از زندگی افراد شده است.

سعدیه سهرابی افزود : آمارها نشان می دهد كه بیماری "كووید 19 "مصرف رسانه ای را تشدید كرده و جامعه را به یك جامعه خبرزده تبدیل كرده است كه می شود گفت در دراز مدت حتی خطرناكتر از كرونا خواهد بود.

وی ادامه داد : خبرنگاران و رسانه ها چه رسمی و چه غیررسمی رویدادهای كرونا را تبدیل به خبر می كنند و اتفاقاً در تولید این خبر دچار دوگانگی متضاد هستند از یك طرف مجبورند جامعه را در خصوص مرگ و میر ، كمبود تجهیزات پزشكی ، عدم پذیرش بیماران با اطلاع رسانی ، حساس كنند و از سوی دیگر این اخبار فضای عمومی را به یك جامعه هراسان و وحشت زده سوق می دهد. این هراس زدگی و حساسیت های ایجاد شده تا سال ها بعد تبعات خود را در افكار و رفتار عمومی ماندگار می سازد.

این كارشناس اجتماعی علت و ریشه بروز این مشكل را آنجا دانست كه به جنبه های روانی ، اجتماعی و فرهنگی این بیماری پرداخته نشد و ادامه داد: مشكل اصلی از اینجا نشات می گیرد كه بیماری "كووید 19" در ابتدا بعنوان پدیده ای پزشكی در نظر گرفته شد و از وجوه روانی اجتماعی و فرهنگی آن غافل شده ایم از همان ابتدا به جای شعار كرونا را شكست می دهیم می بایست روی بُعد زندگی مسالمت آمیز با كرونا تاكید می كردیم.

سهرابی گفت: به هر حال ناشناخته بودن این ویروس و انتشار اخبار متناقض درباره آن، تأثیر مخربی بر سطح اضطرابِ سلامتی مردم همه دنیا به ویژه كشورهای كم برخوردار از امكانات و تجهیزات پیشرفته بهداشتی و پزشكی گذاشته است .

وی با تاكید بر اینكه دستیابی به اطلاعات موثق خارج از توان تمام افراد جامعه می باشد ، ادامه داد : اگرچه برخی از اقشار مردم كه در جستجوی اطلاعات موثق از منابع معتبر خبری مهارت دارند، كمتر دچار ابهام و سردرگمی می شوند، اما وضعیتی كه ذكر شد می تواند بسترساز شكل گیری شدت بسیار بالا یا بسیار پایین در سطح اضطراب سلامتی سایر اقشار جامعه شود.

به گفته كارشناس ارشد جامعه شناسی متعاقب این مساله ، شكل گیری دوگانه فاجعه انگاری و یا ناچیزانگاری در برابر شیوع بیماری می تواند بسترساز آسیب های روانی و اجتماعی و افراط و تفریط در رعایت اصول بهداشتی و تامین كالاهای بهداشتی و معیشتی شود .

وی خاطرنشان كرد : در این زمینه، پیشنهاد می شود علاوه بر شیوع شناسی مخاطبان رسانه های مختلف، حساسیت كافی برای رعایت هماهنگی، نظم و دقت در انتشار اخبار مربوط به شیوع كرونا در مسئولان مربوطه ایجاد شود.



ترمیم سلامت روان با حضور در جامعه

یك كارشناس ارشد رواشناسی بالینی همچنین با اشاره به اینكه شنیدن مداوم اخبار منفی و ناراحت كننده باعث ایجاد اضطراب و استرس در افراد می شود گفت : این مساله زمینه ساز واكنش افراد به این شرایط سخت می شود كه اگر این مسائل شدت یابد زمینه ساز رنج فرد و اختلال در كاركرد و زندگی خواهد شد .

حامد احمدی افزود : بالتبع این مسائل باعث پایین آمدن سیستم ایمنی بدن می شود كه در شرایط فعلی كرونایی این خود مساله مهمی است .

وی ادامه داد : اضطراب و استرس مداوم باعث بروز رفتارهای ناكارآمد در انسان می شود به طور مثال فرد مكرر اخبار اشتباه و گاه درست را مرور و پیگیری می كند و برای دیگران نیز ارسال می كند .

این روانشناس گفت : این رفتارها باعث می شود تا چرخه اضطراب را در خود و دیگران گسترش می دهد و گاها موجب عدم اطمینان و بزرگ نمایی در این افراد نیز می شود .

وی با اشاره به اینكه رسانه های ابزار مهم اطلاع رسانی به شمار می روند ، افزود : مردم اخبار كووید 19 را پیگیری می كنند و این باعث وحشت ، استرس در افراد شده است در حالیكه همه گیری بیماری ها علاوه بر جنبه پزشكی آن موجب اختلالات روانی همچون ترس و استرس می شوند .

به گفته احمدی بخاطر این شرایط متخصصان تاكید دارند كه در دوران كرونایی از سلامت روان نیز مراقبت شود و به مردم توصیه می كنند فقط گاهی اخبار كرونایی را پیگیری بكنند تا از این مساله مطلع شوند .

وی درباره راههای مقابله و واكسینه شدن افراد در برابر اضطراب و استرس ناشی از كرونا توصیه كرد برای كسب آرامش بیشتر فعالیت های ورزشی همچون یوگا را در منزل انجام بدهند و یا اینكه با انجام فعالیت های بدنی دیگری در محیط خانه باعث افزایش سطح هورمونهای شادی بخش در بدن شوند .

احمدی به مردم توصیه كرد كه برای تاب آوری خود در این زمان اقداماتی نظیر دوری از جمع های پرتنش ، دوری از موقعیت های استرس زا همچون كمتر گوش دادن به اخبار كرونایی، بروز احساسات نگران كننده همچون گریه و خشم را انجام بدهند .

وی همچنین اضافه كرد : در ساعاتی از روز كارهای آرامش بخش انجام بدهند، استراحت و خواب كافی داشته باشند و كمتر خود را درگیر اخبار منفی كرونایی بكنند .

این روانشناس اظهار داشت : در حال حاضربا توجه به شرایطی كه در زمینه واكسیناسیون بوجود آمده است و برگشت به زندگی عادی مورد نظر می باشد توصیه می شود كه افراد با رعایت نكات بهداشتی در جامعه حاضر بشوند و بیشتر ماندن در محیط خانه باعث می شود تا این اثرات روحی و روانی عوارض بیشتری را برآنها ایجاد كند .

برچسب ها
- ویروس كرونا
- اخبار جعلی
- مازندران
- دانشگاه های علوم پزشكی