گروه سلامت خبرگزاری فارس-محمد تاجیك: ورود تكنولوژی به تمامی زمینه های زندگی بشری اجتناب ناپذیر شده است. یكی از این زمینه ها، حوزه سلامت و بهداشت و درمان است كه خود بر پایه پیشرفت علم بنا شده است.

نمود تكنولوژی در حوزه بهداشت و درمان تنها به اختراع ابزار و تجهیزات پزشكی خلاصه نمی شود بلكه امروزه شاهد تأثیرات مثبت و مفید فناوری اطلاعات در این حوزه هستیم.

موضوع جاری شدن و تجویز نسخه الكترونیكی برای بیماران از سوی جامعه پزشكی موضوعی است كه چند سالی مطرح بوده و در این بین این طرح به صورت نصف و نیمه در حال اجراست.



 نسخه الكترونیكی چیست؟

نسخه نویسی الكترونیكی طرحی است كه در راستای حذف دفترچه های بیمه درمانی كلید خورده است.

نسخه نویسی الكترونیكی نیز یكی از فواید به كارگیری تخصص های فناوری اطلاعات در حوزه پزشكی و درمان است. اجرای طرح نسخه الكترونیكی كه از سال 95 در كشور آغاز شده است، طی سال های گذشته رواج بیشتری یافته و اكنون به مصوبه ای لازم الاجرا تبدیل شده است.

اجرای كامل طرح نسخه نویسی الكترونیكی از اسفند 1399 اجباری شده است و تمامی پزشكان طرف قرارداد با بیمه تأمین اجتماعی و بیمه سلامت ملزم به استفاده از این سیستم و ثبت نسخه آنلاین هستند.

در این سیستم برای هر فرد در جامعه یك پرونده سلامت شخصی در نظر گرفته می شود كه شامل تمامی اطلاعات مراقبت بهداشتی درمانی او در طول حیاتش خواهد بود.

این اطلاعات شرایط جسمانی و روحی افراد را دربر می گیرد و درمان هایی كه در زمان های مختلف برای هریك اجرا شده است. طرح سیستم اطلاعات سلامت یكپارچه و به دنبال آن پرونده سلامت شخصی و نسخه نویسی الكترونیكی، همه در جهت اجرای طرح دولت الكترونیك پیاده سازی می شوند. الزامات قانونی اجرای این طرح ذیل ماده 74 برنامه ششم توسعه آمده است.

به وسیله این طرح كه اكنون در تمامی مراكز درمانی كه تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی و بیمه سلامت قرارداد دارند اجرا می شود؛ احراز هویت بیمار تنها با كد ملی او صورت می گیرد.

 البته به برخی دلایل این نسخه نویسی گاهی به صورت دستی هم انجام می شود اما از فروردین 1400 دفترچه بیمه سلامت و تأمین اجتماعی برای بیمه شدگان صادر نمی شود و این افراد می توانند از خدمات نسخه نویسی آنلاین بهره مند شوند.

البته دفترچه های در دست مردم همچنان معتبر است و می توانند از آنها استفاده كنند و پزشكانی كه طرف قرارداد با بیمه های مربوطه نیستند می توانند در سر نسخه خود تنها با ذكر شماره ملی بیمار اقدام به نسخه نویسی كنند

بیمار برگه نسخه را به داروخانه تحویل داده و داروخانه با واردكردن كد ملی او در سیستم بررسی می كند كه تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار دارد یا خیر و سپس اقدام به نسخه پیچی بر اساس اطلاعات به دست آمده می كند.

نسخه نویسی الكترونیكی چه فایده ای دارد؟

الكترونیكی شدن نسخه علاوه بر كاهش قصورات و خطاهای پزشكی و نسخه نویسی، زمینه ساز نظارت دقیق غیرحضوری و كم هزینه گشته و از تخلفات و سوءاستفاده ای احتمالی نیز پیشگیری خواهد كرد.



مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران گفته است از ابتدای دی ماه 1400 نسخه های كاغذی پذیرفته نمی شود و همه پزشكان و مراكز بهداشتی ملزم به ارائه نسخه الكترونیك خواهند بود. 

محمد مهدی ناصحی، مدیر عامل بیمه سلامت میانگین كشوری اجرای نسخه الكترونیك در مراكز و موسسات طرف قرارداد بیمه سلامت را 80 درصد اعلام كرد.

وی اظهار داشت: این در حالی است كه در برخی از استانها، موسسات و ارگان های دولتی طرح الكترونیكی بیمه سلامت را 100 درصد پیاده سازی كردند كه استان های كردستان، كرمان از آن جمله هستند.

ناصحی ادامه داد: كلانشهری مانند تهران عملكرد قابل قبولی در خصوص اجرای نسخه الكترونیكی بیمه سلامت ندارند و آمار عملیاتی تهران نیز 50 درصد است.

وی تصریح كرد:​ ارگان های دولتی و خصوصی در بعضی استانها، محدودیت ها و ضعف هایی در اجرای نسخه الكترونیكی بیمه نامه سلامت دارند كه با اغماض هایی از سوی وزارت بهداشت همراه شدند و به هر حال از ابتدای دی ماه نمی توانیم پرداختی به موسسات فاقد نسخه الكترونیكی بیمه نامه سلامت ارائه كنیم.

مدیر عامل بیمه سلامت اضافه كرد: موسسات و ارگان های دارای محدودیت و ضعف باید زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری خود را رفع كنند و سریعتر به سامانه الكترونیك نسخه های بیمه سلامت بپیوندند.

بنا به گفته ناصحی97 درصد از مجموعه ها و موسسات و داروخانه ها و مطب های طرف قرارداد با ما به نسخه های الكترونیكی مجهز شده اند.

حذف دفترچه های كاغذی از اهم مزایای این طرح است كه علاوه بر صرفه جویی در مصرف كاغذ فواید زیست محیطی زیادی را از جمله جلوگیری از قطع درختان در بر خواهد داشت و در نهایت منجر به حذف هزینه چاپ و صدور دفاتر كاغذی بیمه خواهد شد.

احمد مؤذن زاده، رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران در گفت وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس، در پاسخ به این پرسش كه «نقاط ضعف و قوت اجرای نسخه نویسی الكترونیكی چیست؟»، اظهار داشت: در قانون برنامه ششم توسعه بحث نسخه نویسی الكترونیكی مطرح شده بود و زیرساخت آن به این شكل در نظر گرفته شده كه در ابتدا متولی آن وزارت بهداشت است و باید نرم افزار جامعی را برای مدیریت ارائه خدمات سلامت طراحی كند كه این نرم افزار جامع سلامت است و در آن پرونده الكترونیك سلامت برای بیماران تشكیل شود.

 

وی ادامه داد: باید این پرونده توسط پزشك خانواده یا نظام ارجاع تشكیل شود و تمامی خدمات درمانی و پاراكلینیكی در آن پرونده ثبت شود. همچنین بحث امضای الكترونیك بود كه توسط سازمان نظام پزشكی مدیریت می شود و همكاری وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشكی، سازمان های بیمه گر و انجمن های علمی را در راستای اینكه این نرم افزار اجرا بتواند هم نسخه نویسی الكترونیكی و هم ارائه خدمات، مؤسسات و پاراكلینیك ها، داروخانه ها، رادیولوژی و آزمایشگاه ها را مدیریت كند را نیز داشته باشد.

از اول دی ممنوعیت ارائه خدمات به نسخه نویسی كاغذی اجرا می شود

رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران یادآور شد: در بودجه امسال پیش بینی شده بود كه از اول دی سال جاری هیچگونه هزینه ای توسط سازمان های بیمه گر در قالب نسخ كاغذی و غیر الكترونیكی پرداخت نشود؛ یعنی یك ممنوعیت تولید نسخه كاغذی و ممنوعیت ارائه خدمات به نسخ كاغذی از اول دی ماه در قانون سال جاری لحاظ شده بود.

طراحی نرم افزار نسخه نویسی توسط سازمان های بیمه گر

مؤذن زاده متذكر شد: اما اتفاقاتی كه عملا افتاد این بود كه متأسفانه به جای اینكه متولی این امر وزارت بهداشت یا سازمان نظام پزشكی باشد، دو سازمان بیمه گر یعنی سازمان تأمین اجتماعی و بیمه سلامت رأساً آمده و این نرم افزار را برای بیمه شدگان خود راه اندازی كردند.

ناهماهنگی نرم افزارهای وزارت بهداشت با یكدیگر

وی اضافه كرد: این دو نرم افزار ضمن اینكه با هم یكسان نیستند با سایر نرم افزارهای دیگر مانند نرم افزار سیب و پزشك خانواده نیز همخوانی ندارد؛ ضمن اینكه مسأله حائز اهمیت این است كه باید ضوابط مربوط به پذیرش و ارائه خدمات درمانی به بیماران و نحوه پذیرش در مؤسسات پزشكی نیز با یك روند هماهنگ و مدیریت وزارت بهداشت انجام می شد.

رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران تصریح كرد: در حالی كه عملاً  این كار به دلیل آنكه در دست سازمان های بیمه گر قرار گرفت یك نوعی پروسه ارائه خدمات درمانی و پذیرش خدمات را خارج كرده و مقداری كار را سخت كردند.



مؤذن زاده خاطرنشان كرد:یعنی اكنون واقعا ارائه خدمات مربوط به پذیرش بیماران پرونده الكترونیك سلامت، درخواست های دارویی، آزمایشات و فیزیوتراپی و ... پروسه ای است كه برای پزشك بسیار وقت گیر بوده و قرار نبود به این شكل عملی شود.

پیشنهاد ما این است كه یك نرم افزار جامع سلامت به اضافه نسخه نویسی الكترونیكی و پذیرش الكترونیكی نسخ ایجاد شود

تحمیل بار مالی به جامعه پزشكی

وی افزود:كما اینكه تكالیفی برای مؤسسات و مراكز درمانی ایجاد كرده است؛ به این صورت كه سازمان های بیمه گر دفترچه های خود را حذف كرده اند و در مرحله اول از پزشكان درخواست شد از سربرگ خود نسخه تولید كنند كه یك بار مالی زیاد را به پزشكان تحمیل كردند.

ایجاد مشكل برای بیمه تكمیلی بیماران

رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران ادامه داد: از آن طرف وقتی به مراكز درمانی مراجعه می شد اگر نسخه نیز الكترونیكی بود دقیقاً مجبور بودیم از آن، نسخه چاپ شده گرفته؛ به خصوص درباره بیمه های تكمیلی؛چرا كه سامانه نسخه نویسی الكترونیكی به بیمه های تكمیلی وصل نیستند و برای امور بیمار مجبور بودیم چاپ شده خدمات و نسخه برای بیمه تكمیلی را در اختیار فرد قرار دهیم.

میزان نسخه نویسی الكترونیكی در 5 استان بزرگ كشور زیر 50 درصد

مؤذن زاده ابراز داشت:در عمل نیز ضریب نفوذ نسخه نویسی الكترونیك تا آبان ماه سال جاری در استان های مختلف بین 20 تا 90 درصد بوده و در بین استان های بزرگ مانند تهران، مازندران، فارس، اصفهان و البرز ضریب نسخه نویسی الكترونیك زیر 50 درصد بوده است.

100 درصدی كردن نسخ به شكل الكترونیكی امكان پذیر نیست

وی یادآور شد:اینكه از اول دی ماه سال جاری این ضریب را به 100 درصد برسانیم عملا امكانپذیر نیست و تعداد زیادی از بیماران نسخه به دست خواهند بود مراكز درمانی امكان پذیرش نسخه را ندارند و سازمان های بیمه نیز نمی توانند پرداخت آن را عملی كنند.

مخالفت رئیس جمهور با مهلت اجرای نسخه نویسی الكترونیكی

رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران افزود: این موضوع مشكل ساز خواهد شد؛ در این خصوص وزارت بهداشت و سازمان پزشكی استمهال 6 ماهه ای را مطرح كرده اند كه متأسفانه رئیس جمهور با توجه به درخواستی كه وزیر ارتباطات داشت و ذكر شده بود زیرساخت های لازم آماده است؛ در حالی كه واقعا از نظر نرم افزاری و سیستم های اجرایی و عملیاتی به صورت كامل مهیا نیست موافقت نكرد.

اینكه از اول دی ماه سال جاری این ضریب را به 100 درصد برسانیم عملا امكانپذیر نیست

 

امكان نسخه نویسی كامل الكترونیكی از اول دی وجود ندارد

مؤذن زاده خاطرنشان كرد: در واقع درخواست كرده بودند وزارت بهداشت و جامعه پزشكی با سازمان های بیمه گر برای اجرای این طرح همكاری كنند؛ البته این همكاری صورت می گیرد اما روند آن به شكلی نیست كه ما از اول دی ماه سال جاری شاهد باشیم نسخه نویسی و پذیرش نسخ 100 درصد الكترونیكی باشد.

باید مهلت اجرای كامل نسخه نویسی الكترونیك تا پایان سال در نظر گرفته شود

وی گفت: كماكان اعتقاد داریم یك استمهال تا پایان سال در این خصوص باید در نظر گرفته شود؛ ضمن اینكه هر بیمه ای ساز خود را می زند و نرم افزار خود را دارند.ضمن اینكه قرار بر این بود وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشكی به نقش خود عمل كنند و انجام این كار به صورت متوازن انجام شود.

رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی ایران تصریح كرد: پیشنهاد ما این است كه یك نرم افزار جامع سلامت به اضافه نسخه نویسی الكترونیكی و پذیرش الكترونیكی نسخ ایجاد شده؛ ضمن اینكه در ارتباط با این پروسه این كارد در حداقل اتلاف وقت صورت گیرد.

مؤذن زاده افزود: برای مثال در خصوص خدمات فیزیوتراپی اشكالی كه در سازمان های بیمه پایه مشاهده می كنیم آن است كه گلوبالی كه صورت عدد 901645 است و در كتاب ارزش نسبی وجود ندارد می تواند در نواحی ضرب  شده و آن را به صورت 50 كد تولید كنند؛ ضمن اینكه پزشك باید در بین این كدها بگردد و نواحی مربوط به بیماران را انتخاب كند كه این موضوع پروسه را سخت تر می كند.

اجرای نسخه نویسی الكترونیكی در اختیار وزارت بهداشت و نظام پزشكی باشد

وی بیان داشت: لازم است ابتكار عمل در اختیار وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشكی باشد؛ چون این دو سازمانهایی نیستند كه ذینفع باشند و می توانند به عنوان سیاستگذار سلامت عمل كنند.

رئیس انجمن علمی فیزیوتراپی خاطرنشان كرد: سازمان بیمه به نظر می آید در این خصوص منتفع است؛ از این جهت كه با این روند سیستم  با توجه به اینكه برخی پزشكان امكانات نرم افزاری و سخت افزاری ندارند، این روند كند است و ممكن است افت كند.



افت نسخه نویسی الكترونیكی توسط پزشكان

مؤذن زاده افزود: به همین دلیل اكنون نیز نسخ الكترونیك افت كرده و این به نفع سازمان های بیمه گر است؛ چون هزینه هایشان كم می شود اما به ضرر بیماران و جامعه پزشكی است؛ چراكه باید بار این قضیه را جامعه پزشكی بر دوش كشد یا پرداخت از جیب بیماران افزایش پیدا كند و این روند نامطلوب است.

وی اضافه كرد: درخواستی كه داریم این است كه هم در انجمن های علمی و هم سازمان نظام پزشكی به خصوص در استانهای بزرگ و به ویژه مازنداران و فارس كه درگیر پزشك خانواده هستند و نظام ارجاع در آنهاست، مقداری استمهال داده شود و ایرادات این نرم افزار، اجرا و پذیرش نسخ الكترونیكی رفع شود.

 

هرچند مزایای مختلفی برای اجرای طرح نسخه نویسی الكترونیك بیان شده است اما در این میان پرسش هایی مطرح است كه پاسخ روشن و آشكار به آن می تواند اذهان را برای اجرای این طرح آماده تر یا حداقل از قضاوت های بیشتر درباره این طرح جلوگیری كند.

پرسش هایی كه حول محور آمادگی زیرساخت های الكترونیك برای اجرای این طرح مطرح می شود، این است كه؛ 

آیا همه زیرساخت های الكترونیك برای ارتباط بین بخشی در بیمارستان ها و مراكز درمانی استان آماده شده و این زیرساخت ها می تواند به صورت بر خط اطلاعات بیماران را در اختیار قرار دهد؟

در صورت قطعی چندساعته اینترنت تكلیف داروهای بیماران علل الخصوص بیماران بدحال چه می شود؟

آیا پزشكان و كارشناسان حوزه سلامت آموزش های لازم را برای به كارگیری نسخه الكترونیك دیده اند؟ 



به هرحال، نفس اجرای این طرح قابل قبول بوده و قاطبه كارشناسان بر اجرای آن متفق القول هستند اما داشتن یك زیر ساخت قوی و هماهنگی لازم بین سامانه های مختلف وزارت بهداشت و سازمان های بیمه گر امری اجتناب ناپذیر است؛ چراكه عدم هماهنگی لازم در این خصوص می تواند تبعات حتی جبران ناپذیری برای سلامت مردم در پی داشته باشد.

انتهای پیام/