به گزارش ایسنا، جمعی از محققان رشته فنی و مهندسی در مجتمع خدمات فنی دانشگاه صنعتی شریف با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی در راستای اجرای یك طرح پژوهشی در حوزه علوم شناختی، موفق به طراحی و ساخت دستگاه بویایی سنج(اولفكتومتر) شدند. این دستگاه برای مطالعات شناختی در زمینه سنجش حس بویایی بیماران مورد استفاده قرار می گیرد.

دستگاه بویایی سنج رشته ای از محرك های بویایی شامل رایحه های متنوع را به صورت برنامه ریزی شده به فرد مورد آزمایش ارائه می دهد و بررسی پاسخ مغز به چنین رشته تحریكی می تواند به پژوهشگران در شناخت ساختار و عملكرد مغز كمك كند.

بهره گیری از دستگاه بویایی سنج در كنار سامانه نقشه برداری از مغز به متخصصان این امكان را می دهد كه بدون نیاز به تعامل گفتاری با آزمایش شونده كیفیت ثبت و ادراك حس بویایی در مغز او را مورد سنجش قرار دهند.

نارسایی عملكرد مغز در پاسخ به تحریك های بویایی نشانگر مناسبی برای تشخیص برخی از بیماری هایی مغز و اعصاب محسوب می شود و استفاده از این دستگاه امكان ثبت و پردازش سیگنال های مغزی و پاسخ مغز به صورت پتانسیل وابسته به رویداد بویایی را فراهم می سازد.

بویایی سنج این محققان دارای شش مخزن رایحه، سنسور دما، فشار و رطوبت، پشتیبانی از سنسور تنفس، كنترل مدت زمان و ترتیب تحریك های بویایی، تنظیم جریان هوای ورودی و غلظت تحریك های بویایی است.



این دستگاه كه قابل حمل و سازگار با روش های تصویربرداری مغز است، برای اجرای آزمایش های متنوعی مانند آزمایش های مربوط به خواب، FNIRS ،EEG ،FMRI و بررسی بویایی رفتاری یا تعاملی بدون نیاز به ثبت سیگنال های مغزی كاربرد دارد.

ساخت دستگاهی برای شناسایی زودهنگام بیماری های عصبی و مغزی

محمد جواد صدقی زاده دانشجوی دكتری دانشگاه صنعتی شریف و مجری طرح در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینكه این دستگاه با عنوان "اولفكتومتر" یا بویایی سنج طراحی و ساخته شده است، گفت: زمانی كه بخواهیم تحریك بینایی و یا شنوایی به فردی اعمال كنیم و پاسخ مغز وی وابسته به تحریك را به دست آوریم، ابزارهای آن موجود است و این بررسی ها، اقدام مرسوم در حوزه علوم اعصاب است ولی اگر بخواهیم پاسخ مغز فرد به یك تحریك بویایی را بسنجیم، ابزاری در این زمینه وجود ندارد.

صدقی زاده اظهار كرد: این دستگاه در كنار دستگاه EEG، یك سری تحریكات بویایی را به فرد اعمال می كند با دریافت سیگنال های مغز، پاسخ های وابسته به تحریك بویایی، سنجیده می شود كه آیا واكنش مغز فرد مورد آزمون واكنش مورد قبول بوده است یا خیر.

وی خاطرنشان كرد: آغاز ساخت این دستگاه از آنجا آغاز شد كه براساس گزارش های منتشر شده، اعلام شد كه بیماری آلزایمر در جایی از مغز كه مسیر حس بویایی است، شروع و از این ناحیه مغز دچار ضایعات می شود و از آنجایی كه قصد داشتیم این بیماری را به صورت زودهنگام یعنی 10 تا 15 سال زودتر یعنی زمانی كه بیماری آلزایمر به حدی برسد كه فرد برای ادامه زندگی به دیگران متكی است، شناسایی كنیم، اقدام به دستگاهی برای سنجش پاسخ مغز به بو كردیم.

این محقق اضافه كرد: حس بویایی مانند سایر حواس نیست كه توانایی یا از بین رفتن آن را متوجه شویم از این رو این دستگاه را عرضه كردیم.

این دانشجوی دوره دكتری دانشگاه صنعتی شریف با تاكید بر اینكه دستگاه بویایی سنج ساخته شده دارای كاربردهای دیگری چون درمان انوسمی(فقدان كامل حس بویایی) در مبتلایان به كووید-19 و بررسی میزان فعال بودن حس بویایی دارد، خاطرنشان كرد: علاوه بر آن این دستگاه در درمان بیماری پاركینسون نیز كاربرد دارد چرا كه در بیماری پاركینسون افت حس بویایی نیز رخ می دهد.

صدقی زاده دستگاه بویایی سنج را نوعی دستگاه تشخیصی و همچنین ابزار فیزیوتراپی بویایی توصیف كرد و ادامه داد: خدمات این دستگاه مكمل درمان است و تشخیص در آن نیز از طریق سیگنال های مغزی صورت می گیرد.

وی با اشاره به تجاری سازی این دستگاه، افزود: چند مركز تحقیقاتی برای انجام مطالعات تحریك بویایی به این دستگاه مجهز شدند ضمن آنكه پژوهشگاه دانش های بنیادی و چند بیمارستان از جمله بیمارستان ضیائیان برای انجام چند طرح تحقیقاتی، از این دستگاه استفاده می كنند.

انتهای پیام