قزوین-ایرنا- خود مراقبتی اولین گام برای حفظ سلامت است و درصد بالایی از بیماری هایی كه سلامت جسم و روان را مختل می كند محصول بی تفاوتی به خود مراقبتی است.

به گزارش ایرنا، بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزشی پزشكی، 90 درصد مرگ و میرها ناشی از عدم توجه به مسئله مهمی چون خود مراقبتی است.

هرچند كه با شیوع كرونا، اهمیت خودمراقبتی بیش از سایر ادوار خود را نشان داد اما متأسفانه به جز مرگ و میرهای ناشی از این ویروس ، درصد بالایی از مرگ و میرها در ایران و به طبع آن در استان قزوین مربوط به بیماری های غیرواگیر از جمله انواع سكته، سرطان ها، بیماری های زمینه ای مانند دیابت و تصادف است.

بنابراین توانمند سازی خانواده و افزایش سواد علمی و پزشكی اقشار مختلف جامعه برای تامین حفظ و ارتقای سلامت از طریق خودمراقبتی امری مهم و ضروری است كه به نظر می رسد آنطور كه باید به آن توجه نشده است.

در همین راستا خبرنگار ایرنا مركز استان قزوین به سراغ صفیه احمدی زاده، كارشناس سلامت و مسئول آموزش مركز بهداشت شهید بلندیان قزوین رفته تا علاوه بر تشریح خود مراقبتی از اقدامات دانشگاه علوم پزشكی قزوین در این خصوص مطلع شویم.

ایرنا: تعریفی از خود مراقبتی و میزان اهمیت آن داشته باشید؟

به كلیه امور روزمره زندگی كه به صورت آگاهانه در راستای حفظ سلامت صورت می گیرد خود مراقبتی می گوییم. حفاظت از سلامت ذهن و جسم، برآورده كردن نیازهای اجتماعی و روانی و همچنین پیشگیری از انواع بیماری ها و حوادث، قسمت هایی از خود مراقبتی است كه اهمیت بسیاری با سطح كیفی زندگی دارد.

به هر اندازه نسبت به موضوع خودمراقبتی حساس باشیم، به همان اندازه به طول عمر خود توجه كرده ایم.

ایرنا: خود مراقبتی نیازمند چه پیش زمینه ای است و چطور باید صورت بگیرد؟

خود مراقبتی در واقع یك مسوولیت فردی و اجتماعی است كه آگاهی و مسوولیت پذیری پیش زمینه آن است. به عنوان مثال داشتن تغذیه سالم یكی از مهمترین بعد خود مراقبتی است كه می تواند از بروز بسیاری بیماری ها پیشگیری كند.

بنابراین دانستن و حس مسوولیت در قبال سلامتی خود و اطرافیان از مهمترین پیش زمینه های خودمراقبتی است، بر اساس پژوهش های صورت گرفته تنها قسمت كوچكی از بیماری به وسیله متخصصان مراقبت و درمان می شود و بخـش عمـده مراقبـت هـا چه در طول درمان و چه در پیشگیری از بیماری ارتباط مستقیمی با خود مراقبتی دارد.

مـادر مهمترین نقش را در موضوع خودمراقبتی دارد و در خانه هایی كه مادران نسبت به اصول خود مراقبتی مقید و دارای احساس وظیفه هستند، آن خانواده از سلامت جسمی و روحی بهتری برخوردار است.



ایرنا: در خصوص مهمترین رفتارهای خود مراقبتی توضیح بفرمایید؟

تخمین زده می شود كه 65 تا 85 درصد همه مراقبـت هـای بهداشـتی به وسیله خود شخص و خانواده اش، بدون دخالت افراد متخصص اعمال می شود كه در آن از روش های سنتی و غیرطبی اسـتفاده می شود.

به نظر می رسد خودمراقبتی دربرگیرنده فعالیت هایی مـشتمل بـر ارتقای سلامت، پیشگیری از بیماری، درمان بیماری و آسیب و درمـان و توانبخشی بیماری های مزمن است.

همچنین، در میان عوامـل تعیـین كننـده سلامت، رفتارهای خود مراقبتی ارتقـاء دهنده سـلامت بـه عنوان اساسی ترین راه پیشگیری از ابتلا بـه بیمـاری هـا بـه ویژه بیمـاری هـای مـزمن شـناخته شـده اسـت. از ایـن رو رفتارهای خودمراقبتی ارتقاء دهنده سلامت باید بـه عنـوان راهبرد اصلی جهت حفظ و ارتقاء سلامت مورد توجـه قـرار گیرند.

مهمترین رفتارهای خود مراقبتی ارتقـاء دهنده ســلامت شــامل رفتارهای تغذیه ای سـالم، فعالیتهای جسمانی، مـدیریت اسـترس، ارتباطات بـین فـردی، رشـد معنوی و مسـوولیت پذیری در قبال وضعیت ســلامتی می باشد.

ایرنا: خود مراقبتی دارای انواع و اشكال مختلف است، در این خصوص هم توضیح بفرمایید؟

خود مراقبتی به 5 دسته خود مراقبتی جسمی، روانی، عاطفی، اجتماعی و معنوی تقسیم بندی شده است.

در خود مراقبتی جسمی به رعایت مواردی چون خوردن منظم غذای سالم مانند صبحانه، ناهار، شام و میان وعده های سالم و همچنین مصرف 5 وعده میوه و سبزی در روز، انجام ورزش روزانه مانند پیاده روی، دویدن، شنا، ورزش های رزمی، انجام معاینات پزشكی ادواری و منظم پیشگیرانه، دریافت خدمات و مراقبت های پزشكی مورد نیاز، استراحت كافی هنگام بیماری، انجام فعالیت های جسمی منظم، داشتن خواب و استراحت كافی، رعایت پوشش مناسب و بر اساس فصول سال، رفتن به تعطیلات، اجتناب از وسایل، لوازم و رفتارهای پر خطر، ماسك زدن و رعایت دستور العمل های بهداشتی در شرایط فعلی ویروس كرونا و تكمیل واكسیناسیون اشاره می كند.

در خود مراقبتی روانی، احساس ارزش، خوشبینی و امید، احساس اعتماد به نفس كافی، اختصاص وقت و زمان روزانه برای تفكر و تأمل، انجام اقدامات لازم برای كاهش تنش و استرس، توجه به تجارب، آرزوها، افكار و احساسات خود، اختصاص زمان مناسب برای رفتن به دامن طبیعت، مراجعه به روان پزشك یا روان شناس در صورت بروز مشكل یا ناراحتی روانی ملاك و معیار است.

خود مراقبتی عاطفی هم به كلیه اقدامات و فعالیت هایی نظیرعوامل مهربانانه با خود و دیگران، افتخار به خود، گریه كردن درمواقعی كه لازم است، جستجوی چیزهایی برای خندیدن، بیان خشم خود به روشی سازنده، اختصاص وقت برای بودن در كنار والدین و برادر و خواهر، مطالعه كتاب هایی كه دوست شان داریم؛ اطلاق می شود.

در خود مراقبتی معنوی هم به اختصاص زمان روزانه برای عبادت و نیایش، تلاوت و شنیدن آیات قرآن، انجام كارهای خیر، كمك به نیازمندان، شكرگزاری نعمت های الهی و شركت در مراسم و مناسك دینی و مذهبی تاكید دارد.

خود مراقبتی اجتماعی كه یكی از ابعاد مهم خود مراقبتی است، كارشناسان سلامت معتقدند باید به مواردی چون برقراری ارتباط با خانواده و حضور در كنار افراد مورد علاقه، معاشرت با دوستان و همكاران، خوردن ناهار یا میان وعده روزانه با دوستان و همكاران، گفت و گوی روزانه با دوستان و همكاران، اختصاص وقت كافی برای انجام كامل امور محوله خانواده و همكاران، تعیین حد و مرز خود با دوستان و همكاران و مشاركت و عضویت در انجمن های مردم نهاد توجه شود.



ایرنا: دانشگاه علوم پزشكی قزوین چه اقداماتی در این راستا انجام داده است؟

فراموش نكنیم اگر خودمان را دوست داریم باید مراقب سلامتی خود باشیم.

با خودمراقبتی می توانیم استرس خود را كاهش دهیم، اعتماد به نفس خود را بازیابیم و تقویت كنیم، شور و شوق جوانی و انگیزه موفقیت خود را حفظ كنیم و آن را افزایش دهیم، جوانیِ سالم، ایمن و با نشاط را تجربه كرده و سلامت سایر دوران های زندگی خود را تضمین كنیم. همچنین آینده بهتری را برای خود، خانواده، دوستان و كشورمان رقم بزنیم.

دانشگاه علوم پزشكی قزوین گام های مثبتی در راستای ارتقای سطح سلامت و بهبود وضعیت بهداشت در برخی نقاط استان برداشته است، طرح تحول سلامت پوشش همگانی سلامت با در نظر گرفتن سفیران سلامت هم یكی از این اقدامات است.

تربیت یك نفر سفیر سلامت به ازای هر خانوار از سیاست های دانشگاه علوم پزشكی است كه بر اساس ابلاغیه وزارت بهداشت باید سفیر سلامت فردی از اعضای خانوار با دارای حداقل 8 كلاس سواد خواندن و نوشتن باشد و معمولا این سفرا بصورت داوطلبانه مسوولیت انتقال مطالب آموخته شده در حوزه سلامت و مراقبت فعال از سلامت خود و اعضای خانواده و جامعه را بر عهده می گیرند تا در كنار تلاش های متولیان سلامت، در جهت بهبود وضعیت سلامت خود، خانواده و اطرافیانشان تلاش كنند.

با توجه به توضیحاتی كه از اهمیت خود مراقبتی داده شد ، دانشگاه علوم پزشكی قزوین نیز در راستای مسوولیتی كه بر دوش دارد از اواخر سال 94 و اوایل سال 95 كه طرح خود مراقبتی به عنوان یك برنامه ملی در سطح كشور آغاز شد، سعی در ارتقای سطح علمی شهروندان از طریق رسانه، آموزش های مجازی و حضوری و همچنین تربیت سفیران سلامت داشته است.

جذب سفیر سلامت70 درصد خانوار تحت پوشش از سیاست های دانشگاه علوم پزشكی قزوین است كه آن را به صورت جدی دنبال می كند.

برچسب ها
- دانشگاه علوم پزشكی
- بهداشت و سلامت
- ویروس كرونا
- سلامت
- سوء تغذیه
- طرح تحول نظام سلامت
- مدافعان سلامت
- سلامت زنان
- انجمن سلامت خانواده ایران
- سلامت و بهداشت
- خود مراقبتی
- سلامت روان
- سلامتی