بعضی دردهای زانو را باید جدی گرفت و برای درمانشان حتما به پزشك مراجعه كرد. اما بعضی دردها هم تنها با استراحت و انجام چند كار ساده برطرف می شوند. دكتر امید ظهور و دكتر دقاق زاده، متخصصان ارتوپد، مفاصل، طب فیزیكی و توانبخشی درباره هفت نشانه ای كه می گویند زانوی شما بیمار است، توضیح می دهند.
به گزارش همشهری آنلاین، زانو درد در هر موقعیتی احتمال دارد سراغتان بیاید. وقتی در حال بالا رفتن یا پایین آمدن از پله هستید، وقتی رانندگی می كنید و مدت هاست كه پشت فرمان اتومبیلتان نشسته و زانوهایتان را حركت نداده اید، زمانی كه دویده اید و پس از چند ساعت درد زانو امانتان را می برد و... در این میان بعضی دردهای زانو را باید جدی گرفت و برای درمانشان حتما به پزشك مراجعه كرد. اما بعضی دردها هم بد قلق نیستند و تنها با استراحت و انجام چند كار ساده برطرف می شوند.
دكتر امید ظهور و دكتر دقاق زاده، متخصصان ارتوپد، مفاصل، طب فیزیكی و توانبخشی درباره هفت نشانه ای كه می گویند زانوی شما بیمار است، توضیح می دهند.
- ببینید | مهمترین عوامل زانو درد را بشناسید 1- زانوهایتان درد می كند زانو از اجزای مختلفی تشكیل شده و برخلاف تصور عموم كه فكر می كنند این عضو فقط همان چیزی است كه می شناسند، نیست و شامل مجموعه عضلات اطراف ران، ساق پا و خود زانو است. زمانی كه بحث درد زانو مطرح می شود، باید نگاه كلی تری به موضوع داشته باشیم تا بدانیم مشكل اصلی كجاست.
2- موقع نشستن زانویتان درد می گیرد زیر استخوان كشكك زانو، غضروفی وجود دارد كه با زانو مفصل می شود. در حالت طبیعی، این غضروف شكل صاف و مسطحی دارد. اما بر اثر وجود عواملی ممكن است دچار ساییدگی شود. پیدایش این ساییدگی دو علت دارد؛ علت اول مربوط به افزایش سن است كه وقتی بالا می رود، این غضروف دچار ساییدگی و یا شكستگی می شود در این موارد می توان یكسری حركات ورزشی انجام داد.
نوع دوم ساییدگی در دخترانی كه در سن رشد قرار دارند، دیده می شود، چون رشد سریعی در سنین جوانی وجود دارد، اختلاف قدرت عضلات دو طرف كشكك، باعث كشیده شدن كشكك به یك سمت می شود و با این كشیدگی، كشكك در مسیر طبیعی خود حركت نكرده و فرد احساس درد در جلوی زانویش می كند و این درد با چمباتمه زدن یا نشستن بی حركت، تشدید می شود. گاهی اوقات نیز این درد به پشت زانو تیر می كشد.
زمانی كه درد در مراحل اولیه است، آسیب زیادی فرد را تهدید نمی كند و با تمرین ورزشی مشكل حل می شود. اما اگر این حالت ادامه پیدا كند، غضروف كم كم دچار ساییدگی می شود. تمرین های ورزشی را هم بر اساس نوع مشكل به بیمار تجویز می كنیم و بیشتر بر اساس تقویت عضلات داخلی ران و كشش عضلات خارجی متمركز است.
البته قبل از آن لازم است فرد بدنش را با استفاده از حركات كششی گرم كند و در عین حال مراقب باشد تا از انجام حركاتی مثل زانو زدن، بالا و پایین رفتن از پله، چمباتمه زدن، دویدن در سرازیری و سربالایی و دوچرخه سواری با ارتفاع كم زین خودداری كند، چراكه انجام این كارها وضعیت را بدتر می كند.
این بیماران باید از كفش مناسب استفاده كنند و در بعضی موارد خاص، كفی طبی تجویز می كنیم. در موارد بسیار كمی هم لازم است فرد جراحی شود. اما اغلب بیماران با انجام اقدامات توانبخشی بهبود پیدا می كنند.
3- زانوهایتان موقع راه رفتن صدا می دهد صدا دادن زانو به تنهایی مشكل زا نیست و علت خاصی هم ندارد. گاهی اوقات ممكن است هوا در ناحیه زانو گیر كند و با آزاد شدن هوا صدایی از آنجا شنیده می شود. بعضی وقت ها هم این صدا می تواند نشانه ساییده شدن دو استخوان به یكدیگر باشد، بنابراین نگران كننده نیست و با مصرف داروی مسكن و استراحت برطرف می شود. اما صدای زانو زمانی شكل جدی تری به خود می گیرد كه همراه با درد باشد.
اگر فردی احساس كرد صدای زانویش همراه با درد است، بحث بیماری زانو مطرح می شود. در كنار این مسئله دردهای ارجاعی از ناحیه ران، كمر یا مچ پا نیز مطرح هستند. موقع صدا دادن زانو این امكان وجود دارد كه مهره های سوم و چهارم كمر دچار مشكل شده باشند كه در این صورت فرد حتما باید به پزشك مراجعه كند تا مشخص شود كدام ناحیه مشكل دارد و درمان مناسب تجویز شود.
4- زانوهایتان قفل می كند قفل كردن زانو یعنی اینكه روی زمین چهار زانو نشسته اید و یك دفعه می بینید نمی توانید از جایتان بلند شوید. قفل شدن زانو بیشتر وقت ها در زمان نشستن روی زمین یا هنگام بالا رفتن از پله ها و... رخ می دهد و سبب ترس و وحشت فرد می شود و همراه با درد نیز هست.
در حالت عادی، زانو مثل لولای در عمل می كند. اگر چیزی بین لولای در قرار دهید، طبیعتا دیگر كار نمی كند. در مورد زانو نیز همین طور است و وقتی چیزی جلوی حركت عادی زانو را بگیرد، اصطلاحا می گویند كه زانو قفل كرده است. قفل شدن زانو معمولا بر اثر شكستن تكه ای غضروف یا احتمالا قطعه ای استخوان جدا شده در نوعی التهاب استخوانی غضروفی بروز می كند. این قطعه استخوان یا غضروف در حفره زانو معلق است تا وقتی كه بین دو سطح مفصلی گیر بیفتد و پس از آن است كه توانایی حركت را از زانو می گیرد.
با اینكه قفل شدگی زانو ممكن است با كمی استراحت كردن برطرف شود، اما فكر نكنید به طور كامل درمان شده، چراكه اگر قطعه ای استخوان یا غضروف سبب قفل شدن زانو شده باشد، آسیب جدی به دنبال خواهد داشت. به همین علت اگر در حركت زانویتان با مشكلی مواجه شدید، بهتر است پزشك آن را بررسی كند. گاهی اوقات آسیب دیدگی بر اثر قفل شدگی زانو به حدی است كه ممكن است به عمل جراحی نیاز داشته باشد، بنابراین اگر دیدید زانویتان در حالت خمیده یا كشیده دچار قفل شدگی شده یا زانو كشیده یا خم نمی شود، بهتر است به پزشك متخصص مراجعه كنید.
5- درد زانوهایتان در زمستان و هوای سرد بیشتر می شود قبل از هر چیز بهتر است توضیحی درباره آرتروز داشته باشیم. آرتروز نوعی بیماری است كه سبب بروز درد و التهاب در مفاصلی مثل زانو، مچ و انگشتان دست می شود. آرتروز دلایل مختلفی دارد و با ساییدگی مفاصل همراه است. این بیماری همچنین ممكن است با افزایش سن خود را نشان دهد. آرتروزی كه در اثر بالا رفتن سن بروز می كند، شایع ترین نوع آرتروز است كه به آن آرتروز استخوان نیز می گویند. نوع دیگری از آرتروز هم وجود دارد كه در آن سیستم ایمنی بدن به غضروف های مفاصل حمله می كند و آنها را از بین می برد.
اما در اینكه تغییرات آب و هوایی و سرما در احساس درد در بیماران آرتروزی موثر است یا نه، باید گفت كه بسیاری از یافته های تحقیقاتی بیانگر این نكته هستند كه عواملی مثل كاهش فشار هوا و افزایش رطوبت، علائم آرتروز را بدتر می كنند. نظریه دیگری هم می گوید كه كاهش فشار با رطوبت رابطه مستقیمی دارد و باعث ورم مفاصل شده و در نهایت سبب بروز درد در بیماران می شود. رطوبت نیز همین تاثیر را روی فرد آرتروزی دارد.
نشانه های آرتروز زمانی بدتر می شوند كه ماهیچه هایی كه دور مفاصل قرار دارند، به راحتی منقبض شوند. هوای سرد هم دقیقا همین كار را می كند و باعث سفت شدن ماهیچه ها شده و آرتروز را دردناك تر می كند. البته به این نكته نیز باید اشاره كنیم كه تاثیر هوای سرد روی مفصل ها در همه افراد یكسان نیست و برخی افراد مبتلا به آرتروز، از بدتر شدن علائم در هوای بارانی یا بادی گله می كنند.
این افراد با رعایت دو نكته می توانند از درد ناشی از سرما در امان باشند؛ اول اینكه مفاصل خود را گرم نگه دارند و در هوای سرد، لباس های گرم بپوشند. دوم اینكه اگر بیماران حس می كنند علائم بیماری در آب و هوای خاصی بدتر می شود، فعالیت سنگین و طولانی مدت انجام ندهند.
- راهكارهایی برای جلوگیری از تغییرات پوستی و خلق وخو در پاییز | خوراكی هایی كه باید در پادشاه فصل ها بخوریم 6- موقع رانندگی زانویتان درد می گیرد چون در مسافرت ها فرد روی صندلی می نشیند و گاهی تا ساعت های متمادی، تغییر وضعیتی در او مشاهده نمی شود، بی حركتی مفاصل روی تاندون ها، سبب بروز خستگی شده و ایجاد درد می كند؛ یعنی چون فرد در طول رانندگی حركتی ندارد و تغذیه سلولی به خوبی انجام نمی شود، بی حركتی طولانی مدت، غضروف مفاصل را دچار مشكل می كند. اما با انجام چند حركت بدنی ساده می توان از بروز این درد در طول مسافرت جلوگیری كرد.
- در مسافرت های طولانی هر 45 دقیقه تا یك ساعت یك بار، از ماشین پیاده شوید و چند قدم راه بروید.
- اگر راننده نیستید و ناچارید زمان زیادی را در ماشین بمانید، بهتر است هر چند دقیقه یك بار حالتی را كه نشسته اید تغییر دهید.
- در طول رانندگی هم بهتر است تا جایی كه امكان دارد صندلی راننده به فرمان نزدیك باشد، به شكلی كه وقتی پا را روی ترمز یا كلاچ می گذارید، زانو همسطح مفصل لگن یا كمی بالاتر از آن قرار بگیرد.
7- وقتی از پله بالا می روید در زانوهایتان احساس درد می كنید دردی كه در بالا و پایین رفتن از پله احساس می شود، به سندرم پاتلوفمورال معروف است (پاتلوفمورال ساختاری است كه شامل دو استخوان یعنی كشكك و استخوان ران می شود).
علت احساس درد زانو در چنین مواقعی را باید به قرار گرفتن اشتباه استخوان كشكك به لحاظ آناتومیكی روی استخوان ران، ضعف عضلات چهار سر ران یا سفتی زیاد در قسمت بیرونی زانو جست وجو كرد. هر چند بیشتر اوقات، استفاده از درمان های نگهدارنده ضددرد، انجام تمرینات قدرتی و حركات كششی در بهتر شدن و درمان زانو درد موثر است.
در حالت دیگر، اگر مشكل فرد حاد بود و در زمان كوتاهی درگیر این درد شد كه تا به حال سابقه نداشته، بهتر است از كیسه یخ استفاده كند و اگر درد زانو خیلی شدید و حاد نیست، می تواند با گرم كردن محل درد با استفاده از وسایلی مثل حوله گرم، درد را از بین ببرد.
منبع: ایسكانیوز