ناشنوایان و حضورشان در كنسرت های موسیقی بیشتر شبیه به رویاست؛ رویایی كه امروز با استفاده از تكنولوژی یا همان فناوری های نوین به واقعیت تبدیل شده و نُت های موسیقی را برای این گروه از جامعه شنیدی كرده است. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرگزاری تسنیم ، تا همین چند سال قبل شاید تصور اینكه ناشنوایان بتوانند از هیجان كنسرت های موسیقی لذت ببرند، بیشتر به رویایی دست نیافتنی شباهت داشت، اما واقعیت امر اینجاست كه اخیراً با استفاده از فناوری این رویا رنگ و بوی واقعیت به خود گرفت و نُت های موسیقی برای ناشنوایان هم شنیدی شده است.
براساس آمارهای بین المللی چیزی حدود 80 میلیون ناشنوا در سراسر جهان زندگی می كنند و نكته قابل توجه اینجاست كه از این تعداد نزدیك به 60 درصد در كشورهای درحال توسعه شناسایی شده اند و كارشناسان براین باورند عدم توجه به نیازهای روحی و مشاركت این بخش از جامعه در رویدادهای روزانه می تواند زمینه تردشدن آنها از جامعه باشد و نهایتاً سرخوردگی و بیماری های روانی را به آنها تحمیل كند.
این درحالی است كه به گفته همین كارشناسان فراهم كردن زمینه مشاركت توانخواهان در فرآیندهای جامعه علاوه براینكه جذب شدن این افراد را در جامعه مهیا می كند به نوعی شادابی و نشاط را هم به كل جامعه القاء خواهد كرد چون خانواده و وابستگان توانخواهان كمتر درگیر حاشیه ها خواهند بود.
البته در سال های اخیر اگر علم پزشكی توانسته راهكارهایی برای درمان یا بهبود شرایط ناشنوایان ارائه كند، اما همانطور كه تحقیقات علمی نشان داده اصولا همه ناشنوایان نمی توانند از این امكانات استفاده كنند و نهایتاً با همان سكوت حاكم بر زندگی خود روزگار سپری می كنند، اما ظاهرا فناوری این سكوت نگران كننده را شكسته و تبدیل به دنیایی پرهیجان به خصوص در كنسرت های موسیقی كرده است.
اتفاقی كه به گفته كارشناسان كاملاً می تواند بر افزایش انگیزه زندگی برخی از ناشنوایان اثرگذاری داشته و نشاط اجتماعی آنها را در سطوح قابل توجهی بالا ببرد.
بریتانیا و 80 درصد علاقمند موسیقی ناشنوا
بررسی ها نشان می دهد از هر شش نفر یك نفر در بریتانیا از كم شنوایی رنج می برد. از هر هزار كودك، یك نفر به طور عمیق ناشنوا متولد می شود. از این روست كه عدم دسترسی به موسیقی زنده برای افراد ناشنوا یك چالش مهم است و طرفداران ناشنوا معتقدند كه برای پاسخگویی به نیازهای آن ها اقدامات بسیار كمی انجام می شود.
این درحالی است كه در همین كشور تقریباً 80 درصد از علاقمندان موسیقی كه دارای نوعی از ناشنوایی هستند هنگام رزرو بلیط كنسرت ها یا رویدادهای مشابه مشكل داشته و امكان استفاده از این تجربه را ندارند.
ربكا ویتی نویسنده، كه خود دچار ناشنوایی است، می گوید: «من اغلب به برنامه های زنده نمی روم، زیرا آن قدرها در دسترس نیستند. مطلقاً تداركات كافی برای ما وجود ندارد، و از قضا وقتی برخی از مكان ها میزبان نمایش های قابل دسترس هستند، آن قدر آن ها را تبلیغ نمی كنند كه بتوانیم در مورد آنها باخبر شویم.»
از سوی دیگر سرشماری موسیقی زنده بریتانیا در ماه فوریه گذشته همچنین نشان داده است كه تنها 30 درصد مكان های مورد بررسی دارای جایگاه اختصاصی یا زیرساخت های مناسب - مترجم مخصوص ناشنوایان همزمان - بوده و تنها 7 درصد از كنسرت های برگزار شده - در دوره زمانی مشخصی كه بررسی شده اند - خط مشی ای برای ارائه بلیط های PA (دستیار شخصی برای مشتریان ناشنوا و كم شنوا) به صورت استاندارد داشته اند.
با این حال اگر به نیمه پر لیوان بنگریم با افزایش 70 درصدی فروش بلیط های مخصوص این گروه از توانخواهان یعنی جمعیت ناشنوایان انگلستان در سال 2016؛ بیش از 3.3 میلیون طرفدار ناشنوا و ناتوان هر ساله در رویدادهای موسیقی شركت می كنند.
تروی لی و اختراعی جالب
حالا اگر كمی از مركز بریتانیا فاصله بگیریم در نیمه شمالی "تروی لی" كه در میانه دهه 80 میلادی یا دوره طلایی انواع سیستم های صوتی و ایستگاه های رادیویی كه موسیقی پاپ و راك را به صورت 24 ساعته پخش می كردند؛ دوره نوجوانی خود را سپری كرده با اتبكار عملی جالب توانسته این نیاز گروه ناشنوایان را تا حدودی پاسخ دهد.
لی كه به قول خودش در دنیایی از فضاهای مختلف و شاد محاصره شده بود هیچ تصوری از حال و هوای آنها نداشت؛ چون از كم شنوایی مفرط رنج می برد و به صورت مادرزادی با میزان شنوایی بسیار پایین دیده به جهان گشوده بود.
جالب توجه است كه بدانیم این فعال شناخته شده عرصه موسیقی، دوره تازه زندگی خود یا همان درك بیت ها را درست زمانی آغاز كرد كه در 14 سالگی اولین واكمن – دستگاه پخش نوار كاست – را به عنوان كادوی تولد گرفت.
لی كه از ناشنوایی سطح بالایی رنج می برد برای اینكه بتواند حداقل اندكی از این دستگاه استفاده كند با صدای بلند موسیقی مورد علاقه خود را گوش می داد تا بلكه كمی از حال و هوای موسیقی را درك كند و برای اینكه بتواند حس موسیقی را بگیرد، همزمان با خواننده موسیقی ملودی موسیقی را فریاد میزد و در خیابان راه می رفت.
به گفته لی همین اتفاق باعث شد تا تصمیم بگیرد همانند پسرعموی خودش یك DJ موفق شود تا بتواند واقعاً از موسیقی لذت ببرد ولی ناشنوایی او اولین و مهمترین مانع مقابلش بود.
لی درباره چطور شنیدن موسیق در دوره نوجوانی می افزاید: «با تنظیم سمعك های خودم روی حالت «تله كویل» – حالتی كه ارتعاشات بم حاصل از ضربات كوبه ای و اجمالی اشعار را قابل شنوایی می كرد - می توانستم برخی از فركانس های خاص را بشنوم و به نوعی حس كمی از موسیقی داشته باشم.»
همین ابتكار عمل لی باعث شد تا اكنون كه در میانه دهه چهارم زندگی خود یعنی 44 سالگی به عنوان یك دی جی معروف فعالیت می كند؛ بتواند گروهی از علاقمندان به موسیقی كه مثل خودش دچار مشكل كم شنوایی هستند را با حال و هوای واقعی كنسرت ها آشنا كند.
لی تاكید می كند: «اكنون زمان آن رسیده كه رویای شركت افراد كم شنوا در كنسرت های موسیقی را به واقعیت نزدیك كنیم و اجازه دهیم این گروه از جامعه هم از موسیقی لذت ببرند؛ من اجازه نمی دهم كه آنها از این لذت محروم باشند.»
این فعال شناخته شده عرصه موسیقی درباره چگونگی فعالیت خود می گوید: «بدون تردید افرادی كه مثل من مشغول میكس و پخش موزیك هستند، ابتدا باید درك درستی از ریتم ها، بیت ها و همچنین معانی داشته باشند و من هم دقیقاً با استفاده از نرم افزارهای خاصی این كار را انجام می دهم تا بتوانم به جا، صحیح وبه موقع قطعه ها را با یكدیگر ارتباط دهم.»
به این ترتیب تروی لی اوضاع را به دست گرفت و در سال 2003 رویداد موسیقی زنده Deaf Rave را تأسیس كرد، رویدادی فصلی در لندن كه مشخصاً برای باشگاه های ناشنوا طراحی شده بود.
نت هایی كه ترس به جان بیننده می اندازد/"آتلی اوروارسون" از پروژه هانسل و گرتل می گوید
ایده او الهام گرفته از تجربیات او در مهمانی های غیرقانونی در انبارهای صنعتی در اوایل دهه 1990 بود. جایی كه بلندگوها ارتعاشاتی را كه او زمانی از طریق Walkman و سمعك خود می شنید، تقویت كرد.
لی می گوید: «این چیزی است كه نمی توانم آن را كاملاً توصیف كنم، لیزرهایی كه مكان را شعله ور می كنند و بزرگترین سیستم های صوتی كه تا به حال دیده یا احساس كرده ام و كل انبار را تكان می دهند.»
از آن لحظه در سال 1991، او تصمیم گرفت تا جامعه ناشنوایان را متقاعد كند كه باشگاه سازی به اندازه جهان شنوایی بخشی از فرهنگ آنهاست. از طریق افزایش سطح بیس و استفاده از فناوری جدید مانند SubPac - یك بلندگوی پوشیدنی كه لرزش ها را تشدید می كند - را ساخت و آن را در اختیار علاقمندان موسیقی اما ناشنوا قرار داد.
اكنون این جشنواره پانزدهمین سالگرد تاسیس خود را جشن می گیرد و لی می گوید هنوز كارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد، چون آمارهای پزشكی نشان می دهد افراد ناشنوا دو برابر بیشتر از افراد معمولی از افسردگی رنج می برند.
لی می گوید: «هنوز یك مشكل بزرگ به طرفدار ناشنوا بودن موسیقی وجود دارد. ما به دلیل انزوا، بیكاری، فقدان BSL در مدارس عادی و ناامیدی روزانه موانع ارتباطی، یكی از به حاشیه رانده ترین گروه های جامعه هستیم. ما Deaf Rave را سازماندهی كردیم، چون قصد تغییر این روند را داریم.»
عكس نوشت های كنسرت رضا صادقی/ از احترام به آبادان تا كُری خوانی های قرمز و آبی
امبر گالووی گالیگوم خط شكن شد
این در واقع داستانی بسیار كوتاه از زندگی یك ناشنوا بود كه با ابتكار عمل خود توانسته در دنیای پرهیاهوی موسیقی برای خود جایگاه مناسبی ایجاد و در راستای استفاده سایر ناشنوایان نیز فعالیت كند. اما واقعیت اینجاست كه داستان واقعی زمانی آغاز شده كه «امبر گالووی گالیگوم» به عنوان یكی از مترجمان همزمان مخصوص ناشنوایان در ایالات متحده آمریكا دست به ابتكار عملی زد تا بتواند موسیقی را برای ناشنوایان نیز قابل شنیدن كند.
گالیگوم در این زمینه می گوید: «شاید در ابتدای كار فكر می كردم كه من فقط می توانم شعر را برای ناشنوایان ترجمه كنم تا معنی را درك كنند اما كم كم به این فكر افتادم كه باید به نوعی بتوانم حس واقعی موسیقی را هم به آنها منتقل كنم.»
ترجمه شعر یك قطعه با استفاده از زبان اشاره -مترجم همزمان-
این متخصص زبان اشاره تاكید می كند: «اوایل كار تلاش كردم حس موسیقی را با استفاده از حركات بدن و چهره به مخاطبان خودم منتقل كنم اما این كافی نبود چون لازم است ناشنوایان واقعیت موسیقی را شخصاً تجربه كنند نه اینكه حس من را ببینند، چون براین باورم كه حس دریافت شده از یك قطعه موسیقی برای هر فرد متفاوت است.»
گالیگوم درباره اولین تجربه خود می گوید: «سال 2013 برای ترجمه همزمان یك كنسرت موسیقی در جشنواره Lollapalooza دعوت شدم و می دانستم كه این كنسرت به صورت لایو – زنده – در فضای مجازی هم منتشر می شود. بنابراین تلاش كردم علاوه بر ترجمه متن شعرها با استفاده از حالات صورت و اندام خودم به نوعی حس واقعی را به مخاطبان ناشنوا منتقل كنم.»
دوبیتی های موسیقی خراسان به روایت غفور محمدزاده
وی تاكید كرد: «هنگامی كه موسیقی باس بود بازوهای خودم را جلو و همزمان به ریتم موسیقی فرم صورت خود را نیز تغییر می دادم تا به این ترتیب به نوعی حس و حال و هوای كنسرت به مخاطب منتقل شود و خوشبختانه این حركات من مورد توجه جیمی كیمل مجری برنامه تاك شوی آمریكایی قرار گرفت و از آن پس من، هالی مانیاتی و جوآن بنفیلد برای ترجمه كنسرت ها با عنوان "نبرد رپ زبان اشاره" در سال 2014 دعوت شدیم.»
سیستمی كه بیت های موسیقی را به كف پای ناشنوایان منتقل می كند
لباس مخصوص، اما گران
در ادامه روند تكمیل پروژه برای استفاده ناشنوایان از موسیقی زنده، هنر هفتم و تجهیزات نوین آن نیز پای كار آمد و لباسی با نام Haptic SUIT كه كاربرد اصلی آن سینمای سه بعدی و بازی های نوین بود، برای القاء حس واقعی موسیقی تولید شده و به بازار آمد.
موسیقی نواحی؛ جشنواره ای كه چند مدعی و میزبان دارد
این تجهیزات كه با استفاده از فناوری خاص دارای سنسورهای بسیار حساس است قبلاً یعنی در زمانی كه مسئولیت القاء حس هیجان به بینندگان فیلم های سینمایی، سریال یا حتی بازیهای كامپیوتری را برعهده داشت، در ارتباط با سیستم مركزی متناسب با تصاویر ضربات، سرعت، گرما و سرما را به مخاطب القاء می كند، اما اكنون این لوازم با ارتقاء و تغییر برخی بخش ها به وسیله ای برای القاء ریتم ها و بیت ها شده تا ضربات منتقل شده به بدن ناشنوایان انتقال دهنده ریتم موسیقی باشد.
این درحالی است كه در گذشته استفاده از ساز های كوبه ای و انتقال ریتم به كف پای ناشنوایان همین كار را انجام دهد ولی فناوری های نوین با پردازنده های جدید این ابداع را خیلی سریع از دور خارج كرد.
لباس مخصوصی كه دارای سنسورهای حساس در نقاطی از بدن است و بیت ها را به بدن ناشنوایان منتقل می كند
(البته كاربرد بیشتر آن در بازی های كامپیوتری و سینمای سه بعدی است)
قیمت 12 هزار و 500 دلاری تجهیزات حساس و نیاز به زیرساخت های گسترده عاملی بود تا این لباس ها سریع از دور خارج شده و به جای آن تولید یك شركت مخابراتی وارد میدان شود. جایی كه امروزه اغلب كنسرت ها برای ناشنوایان با استفاده از این نیم جلیقه ها اجرا می شود.
جدیدترین جلیقه مخصوص ناشنوایان برای حضور در كنسرت های موسیقی
نكاتی كه در بالا به آن اشاره شد، نشان می دهد كه تكنولوژی های نوین به كمكِ معلولان آمده تا آرزوهای نشدنی را واقعی كند. بی شك این تكنولوژی ها در حال پیشرفت هستند و در آینده بسترهای مناسب تری را برای معلولان فراهم می كنند.
مراحل پوشیدن جلیقه مخصوص ناشنوایان برای ورود به محوطه برگزاری كنسرت
در این میان نكته اینجاست كه ناشنوایانی كه در ایران زندگی می كنند هنوز امكانِ استفاده از این تكنولوژی ها را ندارند. شاید زمان آن فرارسیده كه با ورود این تكنولوژی هایِ روز به كشورمان، فضا برای حضور ناشنوایان در كنسرت های موسیقی نیز فراهم شود.