دریافت اطلاعات ...
 
روابط عمومی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

واکاوی از شریط فرزندخواندگی/ انتقاد متقاضیان به بن بست های قانونی
 
واکاوی از شریط فرزندخواندگی/ انتقاد متقاضیان به بن بست های قانونی سمنان- بررسی ها نشان می دهد که تقاضا برای فرزندخواندگی در استان سمنان افزایش یافته اما همچنان خانواده ها از سخت گیری های سازمان بهزیستی و دادگستری گلایه دارند.

خبرگزاری مهر، گروه استان ها: در قانون تعریفش را اعطای سرپرستی کودکان بدون سرپرست شناخته شده تحت سرپرستی سازمان بهزیستی به خانواده های متقاضی که واجدالشرایط قانون جاری حمایت از کودکان بی سرپرست باشند» ذکر کرده اند قانونی که به عقیده خانواده های داوطلب برای پذیرش کودکان بی سرپرست، قدری سخت و دشوار نگارش شده است.

قوانینی که تازه تسهیل و بسیاری از شرایط آن بازنگری شده و حالا به این شکل در آمده است حال فرض کنید قبل از بازنگری و تغییر برخی از دستورالعمل ها وضعیت چگونه بود. فرزندخواندگی نه تنها امری بسیار پسندیده بلکه حتی در دین مبین اسلام سفارش نیز شده اما برخی سخت گیری های بهزیستی برای خانواده های میزبان فرزندان غیر قابل درک است هرچند آنطور که در ادامه به آن می پردازیم این سخت گیری ها واقعاً ضرورت دارند.

پروسه دشوار قانونی

بهزیستی آمار خانواده های متقاضی را به رسانه ها نمی دهد لذا به دشواری می توان با پرس و جو خانواده ای را یافت که درخواست فرزندخواندگی کرده اند. خانواده محمدیان پس از تلاش فراوان پیدا شدند زن و شوهری که هر دویشان 37 ساله هستند و 12 سال قبل ازدواج کردند.

خانم محمدیان با بیان اینکه درخواست فرزندخواندگی را نزدیک به دو سال قبل به یکی از مراکز بهزیستی استان سمنان ارائه کردیم (به درخواست این خانواده نام این مرکز بیان نمی شود چرا که خانواده عقیده دارند شاید همین مصاحبه سبب شود تا پروسه فرزند پذیری شأن حتی عقب تر هم بیافتد. خانواده حتی حاضر نبود نام خود را نیز در هنگام مصاحبه بیان کند)، می گوید: متأسفانه مدت ها گذشته و هیچ پاسخی به ما نمی دهند.

آقای محمدیان نیز با بیان اینکه تمام شرایط بهزیستی را از کارشناس مربوطه دریافت کردیم و تقریباً همه را نیز دارا هستیم، بیان کرد: سخت گیری ها برای ما قابل درک است چرا که بهزیستی باید مطمئن شود که چه خانواده ای میزبان بچه ها خواهند شد اما صحبت ما را هم درک کنید. دو سال است یک تماس با ما نمی گیرند که بیایید مدارکتان را حداقل تکمیل کنید.

واکاوی از شریط فرزندخواندگی/ انتقاد متقاضیان به بن بست های قانونی

بعد از 2 سال دیگر پیگیر ماجرا نشدیم

محمدیان که مهندس است و وضعیت مالی خوبی نیز دارد با بیان اینکه دو سال قبل شور و شوق بسیاری برای فرزند داشتیم اما واقعاً آن حال و هوا دیگر از ما گرفته شد، ابراز کرد: خانم من حتی اتاق بچه را هم چیده بود دیوارها را هم زرد و آبی کردیم که امروز بچه می آید، فردا بچه می آید.

او می گوید: یک بار می خواستیم حتی به مرکز استان برویم اما صبر کردیم. ابتدا پیگیری می کردیم. حداقل ماهی یک بار، اما یک سال می شود که دیگر حتی مراجعه هم نمی کنیم چرا که انگار پرونده مان را گم کرده باشند. ما حتی حاضر شدیم سه دنگ از یک خانه به نام بچه بزنیم اما اصلاً خبری به ما نمی دهند.

یک کارشناس بهزیستی اما در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه اجازه مصاحبه درباره این موضوع را ندارد و لذا باید قبل از هر چیز مدیران و روابط عمومی دستور آن را بدهد در نتیجه من فقط توضیحات کوتاهی می دهم، گفت: روند طولانی است اما باید موارد بسیاری احصا شود همچنین کمیسیونی برای این امر برگزار می شود و فرایندی دارد. از سوی دیگر تعداد خانواده ها چندین برابر تعداد کل بچه ها است در نتیجه به بهزیستی هم باید حق داد که بررسی دقیقی صورت دهد.

مواردی که باید احصا شود

از این کارشناس درباره روند اعطای فرزند خواندگی می پرسیم و وی فهرستی را برای ما ارسال می کند که عیناً در ادامه آن را درج می کنیم: «متقاضیان فرزند خواندگی باید تقاضای رسمی خود مبنی بر فرزند پذیری را به سازمان بهزیستی اعلام نمایند. این تقاضا حتماً باید به امضای متقاضیان رسیده و شامل نشانی وشماره تلفن متقاضیان باشد. گاهی متقاضیان شروع کار را از دادگاه آغاز می کنند و سپس به بهزیستی معرفی می شوند.

تصویر شناسنامه زوجین صفحه اول و دوم، تصویر سند ازدواج، گواهی عدم بچه دار شدن از پزشک متخصص زنان و زایمان در مورد زوجه، گواهی پزشکی قانونی مبنی بر عقیم بودن زوجین یا یکی از آنان، ارائه حکم سرپرستی آزمایشی از مراجع قضائی، گواهی برگ عدم سو پیشینه کیفری زوجین، گواهی سلامت جسم و روان از پزشک قانونی برای زوجین، گواهی تمکن مالی، اعم از فیش حقوقی، فتوکپی سند منزل مسکونی، ماشین گواهی سلامت از پزشک مبنی بر عدم ابتلاء به بیماری های صعب العلاج و واگیردار و گواهی عدم اعتیاد.

سازمان بهزیستی موظف است در صورت لزوم متقاضیان را برای دریافت گواهینامه های مورد نیاز به سازمان های ذیربط ‏معرفی نماید همچنین مشاوره قبل از فرزندپذیری از موارد مهمی است که نتیجه آن در پرونده درج گردد.‏»

بعد از مراحل، کمیسیون برگزار می شود

کارشناس بهزیستی با بیان اینکه بعد از این مراحل کمیسیون تشکیل می شود، تاکید داشت: چنانچه تمام این مراحل بررسی شود، خانواده ها در فهرست قرار می گیرند تا نوبت شأن شود از سوی دیگر کمیسیونی تشکیل می شود و صلاحیت فرد رسیدگی خواهد شد بعد از آن تازه خانواده به دادگاه ارجاع داده می شود تا دادگاه در نهایت صلاحیت خانواده را احصا کند.

از او درباره شائبه ضرورت به نام زدن خانه یا خودرو به نام کودک می پرسیم و می گوید: چنین چیزی نیست نص قانون «به منظور حفظ منافع فرزند، تأمین آتیه وی و جبران عدم برخورداری فرزند از ارثیه والدین حقوقی، صلح یک سوم اموال ‏والدین به فرزند خوانده از طریق دفتر خانه ‬ و مراجع قضائی انجام می پذیرد. افتتاح حساب پس انداز، بیمه آتیه و‬…‬ نیز می تواند‬ باشد».

واکاوی از شریط فرزندخواندگی/ انتقاد متقاضیان به بن بست های قانونی

برخی بچه را پس می آورند

این کارشناس بهزیستی اما باز هم تاکید می کند که اجازه اعلام آمار و هرگونه اطلاعاتی را ندارد اما درباره این سختگیری می گوید: شاید نباید من این موضوع را بیان کنم بهتر است از مدیرکل بهزیستی استان سمنان و مسئولان دیگر مصاحبه بگیرید اما با تمام این سخت گیری ها ما مواردی در استان داریم که بعد از شش ماه یکسال از فرزندخواندگی، خانواده بچه را پس آورده اند و می گویند آن چیزی که در ذهن مان بوده نیست یا مثلاً خانواده ای را در سال قبل داشتیم که می گفتند بچه خیلی گریه می کند، یا خانمی در همین چند سال قبل مراجعه کرده بود و می گفت بچه مرا چنگ می اندازد لطفاً تحقیق کنید مادر پدرش اگر خلاف کار هستند یکی دیگر به ما بدهید! حرف هایی که واقعاً آدم از بازگو کردنشان شرم می کند.

وی می افزاید: این سختگیری انجام می شود باز وضعیت این است فرض کنید این سختگیری نباشد. در استان سمنان نه اما در یک استان دیگر ما موردی را داشتیم که کسی بعد از شش ماه فرزند را پس آورده بود و می گفت مادر شوهرم خواب دیده که این بچه شگون ندارد یک بچه دیگر به ما بدهید گویا درباره سیب زمینی صحبت می کنند یا مثلاً خانواده ای تحصیل کرده می گویند دختر بچه ای مثلاً خال نداشته باشد یا مثلاً ماه گرفتگی داشته باشد چون فلان رمال گفته این بچه را بگیرید لذا اینها دردسرهایی است که بعضاً بهزیستی نمی تواند بازگو کند لذا وقتی یک طرفه به قضاوت برویم معلوم است که بهزیستی متهم به سختگیری می شود.

خانواده میزبان

یک کارشناس مشاوره خانواده اما در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن توضیح مسائل بالا، می گوید: سختگیری یک موضوع است اجرای قانون موضوع دیگر؛ اگر قرار باشد فرزند خوانده به جایی منتقل شود که در شرایط بدی قرار گیرد، بهتر است همان بهزیستی باشد!.

مهدی رضایی با بیان اینکه فرزند خواندگی ابتدا آمادگی روحی و روانی می خواهد، بیان کرد: بهزیستی به نظر من حتی در بعد روحی روانی سهل گیری هم می کند چرا که باید توجه داشت کسانی فرزندخوانده می گیرند که در قانون باید 30 سال به بالا باشند یا مثلاً سال ها از درمان برای بچه دار شدن آن ها گذشته باشد لذا عمدتاً با کسانی سر و کار داریم که یک دهه زندگی کرده و بچه و تجربه مشابهی ندارند.

وی با بیان اینکه بسیار اهمیت دارد که این خانواده چه شرایطی را از لحاظ بهداشت روانی برای کودک مهیا کرده است، افزود: ما در مقوله فرزند خواندگی با سه طرف یک معامله روبرو هستیم فرزندی که تاکنون خانواده نداشته مادری که بدون زایمان صاحب فرزند شده لذا به لحاظ عاطفی و هورمونی درگیر مسائل خاص خود است و پدری که یک مسئولیت دیگر به نقش هایش افزوده شده و لذا اگر رعایت همه مسائل نشود، آسیب زا خواهد بود.

واکاوی از شریط فرزندخواندگی/ انتقاد متقاضیان به بن بست های قانونی

ابتدا باید هدف از فرزندخواندگی را معلوم کرد

این کارشناس مشاور خانواده با بیان اینکه ابتدا باید بدانیم که هدف مان از فرزند خواندگی چیست؟، گفت: یک سو فرزند و سوی دیگرش خانواده قرار دارد لذا باید بدانیم هدف مان از آوردن این فرزند چیست؟ آیا من و همسرم بچه دار نشده و حالا برای تنهایی و تفریح خودمان می خواهیم بچه بیاوریم؟ یا نه برای او می خواهیم این کار را کنیم که بچه در محیط بهتری رشد کند و موفق شود؟

رضایی با بیان اینکه اگر خانواده ها صرفاً برای اینکه حوصله شأن سر رفته بچه بیاورند، نمی توانند به درستی از او مراقبت کنند، بیان کرد: بسیار مواردی هستند که بچه های فرزندخوانده گرفته شده کاملاً موفق هستند مدارج علمی را طی کرده و به موفقیت هایی رسیده اند اما نباید فراموش کرد که موارد ناموفق نیز زیاد هستند هر چند بهزیستی آماری از این دست به ما نمی دهد.

وی با اشاره به قانون سرپرستی فرزند که می گوید «طی دوره آزمایشی شش ماهه، باید حداقل سه بازدید از طرف مددکاران اجتماعی از خانواده فرزند پذیر به عمل آید» ‬ می افزاید: بسیار خانواده ها هستند که فکر می کنند صلاحیت یعنی پولداری در صورتی که اصلاً این چنین نیست و در نتیجه باید به بهداشت روانی کودک توجه کرد.

22 کودک فرزند خوانده شدند

مدیرکل بهزیستی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه تقاضا برای فرزند خواندگی در استان بسیار زیاد است، گفت: در سال 1401 با تمهیداتی که اندیشیده شد، 22 فرزند بی سرپرست به خانواده های متقاضی در استان واگذار شد.

محمود منطقی با بیان اینکه 11 خانه نگهداری کودکان بی سرپرست در استان سمنان وجود دارد که 170 کودک را نگهداری می کنند، ابراز کرد: دو مرکز کودکان کار نیز در استان سمنان دایر شده که سال قبل به بیش از 200 کودک کار خدمات دادند.

وی با بیان اینکه در سال گذشته شش فرزند بی سرپرست وارد زندگی مستقل خود شدند یعنی به سن قانونی رسیده و مثلاً وارد فضای علمی و تحصیلی و کاری و … شدند، تاکید کرد: در سال قبل همچنین 23 فرزند نیز با انجام مراحل تخصصی و مددکاری به خانواده خود بازگشتند که در اصطلاح تخصصی ما آن را باز پیوند می نامیم.

روند کند اما دقیق است

مدیرکل بهزیستی استان سمنان با بیان اینکه نگهداری از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست یکی از ارکان خدمت رسانی و مددرسانی بهزیستی است، گفت: خانواده های متقاضی باید ابتدا درخواست خود را داده و مراحل قانونی را طی کنند تا بتوانند فرزند خوانده دریافت کنند که البته جمعیت خانواده های متقاضی بسیار زیاد است در نتیجه شاید اندکی فرایند رسیدگی به پرونده ها طولانی شود.

بیش از 170 کودک بی سرپرست بنا به آمارهای بهزیستی در شیرخوارگاه ها نگهداری می شوند کودکانی که یا سر راه گذارده شده و یا خانواده ای ندارند برای مثال مادر آنها بنا به جرایمی اعدام یا حتی به مرگ طبیعی فوت شده و خانواده ای نیز برای کودک باقی نمانده است. آنطور که بهزیستی استان سمنان می گوید سال گذشته 22 فرزند به خانواده ها داده شده است سال قبل نیز بنا به تحقیقات خبرنگار مهر 18 الی 20 کودک به فرزندخواندگی داده شده است.

به عبارت دیگر اگر تعداد کودکان بی سرپرست استان سمنان اصلاً رشدی نداشته باشد با همین روند هشت سال دیگر طول می کشد تا تمام فرزندان بی سرپرست استان سمنان صاحب خانواده شوند! اینکه سختگیری با توجه به مسائل بالا باید صورت گیرد یا خیر موضوعی است که قضاوت نمی کنیم اما فراموش نکنیم که فرزندخواندگی چه از لحاظ دینی و چه عرف، یک امر نیکو و پسندیده است چرا که به یک خانواده کمک می کند تا فرزندی از این آب و خاک را رشد بدهند و صاحب تعالی کنند.
   تاریخ: ۰۳:۵۳ - ۲۳/۰۲/۱۴۰۲   بازدید: ۱۳۳