وبينار « كاربرد اصول مديريت خطر، در مديريت كوويد 19 » با حضور دكتر فرشيد رضايي رئيس دفتر آموزش و ارتقاي سلامت وزارت بهداشت، رئيس و محققان مركز تحقيقات سلامت در حوادث و بلايا دانشگاه علوم توانبخشي و سلامت اجتماعي و رصدخانه اجتماعي كوويد 19، در سالن اجتماعات اين دانشگاه برگزار شد.

به گزارش خبرنگار وبداي دانشگاه، دكتر حميدرضا خانكه رئيس دانشگاه علوم توانبخشي و سلامت اجتماعي و رئيس مركز تحقيقات سلامت در حوادث و بلايا اين دانشگاه، با سخنراني خود تحت عنوان « برنامه ملي مقابله با كوويد 19 با رويكرد تلفيقي »، آخرين تحولات در ايران و جهان در رابطه با كوويد 19 را ارائه داد.

وي با اشاره به روند شكل گيري ستاد ملي مقابله با كرونا و آمادگي وزارت بهداشت از ابتداي پاندمي كرونا در ايران، گفت: وزارت بهداشت با آغاز پاندمي در ايران، بسرعت مديريت و كنترل بيماري را بعهده گرفت و تلاش زيادي كرد، اما بيماري غيرقابل پيش بيني و تجربه دنيا براي اين نوع بيماري كم بود، لذا نياز داشتيم كه همه كشورهاي جهان، يافته هاي علمي خود را به اشتراك بگذارند و هدف اين وبينار نيز به اشتراك گذاري مطالعات و تجارب در اين خصوص است.

دكتر خانكه تصريح كرد: دانشگاهيان طي اين مدت، شواهد علمي توليد كردند و حوزه اجرا نيز اعتماد به حوزه علمي كشور داشت كه اين، اتفاق مباركي است كه ان شاالله گسترش مي يابد.

وي با نمايش نمودار، اظهار داشت كه تاكنون 233 ميليون نفر در جهان مبتلا به كرونا شدند كه حدود چهار ميليون و 700 هزار نفر از آنان فوت كردند. در ايران نيز پنج ميليون و 600 هزار نفر مبتلا و 120 هزار كشته از كرونا داشتيم كه با توجه به عوامل مختلفي كه مي تواند در عدم ثبت مبتلايان و فوت شدگان موثر باشد، پيش بيني مي شود كه آمار جهاني بيشتر از تعداد اعلام شده، باشد.

رئيس رصدخانه اجتماعي كوويد 19 افزود: با توجه به سرعت واكسيناسيون كرونا در ايران، پيش بيني مي شود كه اگر پيك ششم را هم داشته باشيم و مبتلايان افزايش يابند، آمار فوت شدگان افزايش نمي يابند.

وي در مورد اجراي برنامه واكسيناسيون كرونا در ايران و جهان گفت: هم اكنون 46 درصد مردم دنيا، يك دوز واكسن را دريافت كردند و اكثر كشورهاي دنيا بصورت متوازن بپيش مي روند. در كشور ما نيز يك تاخير كوتاه در ابتداي امسال در انجام واكسيناسيون داشتيم ولي از مرداد ماه و بر اساس آمارهاي جهاني، 42 تا 43 درصد مردم ما حداقل يك دوز را تزريق كرده اند.

رئيس مركز تحقيقات سلامت در حوادث و بلايا دانشگاه، كشورهاي آلمان و امريكا را در اجراي برنامه واكسيناسيون كرونا موفق ندانست و گفت: بنظر مي آيد كه حجم زيادي از مردم در ايران، آگاهي براي ثبت نام اينترنتي و استفاده از امكانات ديجيتال را ندارند و اين، يكي از دلايل عدم انجام واكسيناسيون در ايران است كه بايد راهكارهاي لازم براي آن انديشيده شود.

دكتر خانكه وضعيت كرونا در ايران و جهان بلحاظ اپيدميولوژي را توضيح داد كه در كل دنيا، روند ابتلا رو به پائين است و مردان بيشتر از زنان مبتلا مي شوند، اما از بعد تاثير رواني و اجتماعي كوويد، زنان بيشتر متاثر از آن هستند كه در دانشگاه ما مطالعات مختلفي بر روي اين موضوع انجام شده است.

وي با توجه به اينكه منابع مالي در كنترل و مديريت كوويد موثر است، افزود: اگر به كشورهاي فقير، منابع لازم نرسد، ممكن است عدم كنترل در آن كشورها منجر به بروز انواع كوويد در آن كشورها، و سرايت به ديگر كشورها شود.

رئيس رصدخانه اجتماعي كوويد 19 تاكيد كرد: بنابر اين براي كنترل و مديريت كوويد، بايد دست در دست همديگر، به اجراي سياست ها و برنامه ها بپردازيم و در عين حال، به فكر وضعيت كشورهاي همسايه خود نيز باشيم، چرا كه وضعيت آنها، در روند اجراي برنامه ها و نتايج آن در كشور ما نيز موثر است.

وي با اشاره به اينكه پاندمي كرونا به ما نشان داد كه بايد آمادگي كافي براي مقابله با اينگونه بيماري ها را داشته باشيم، افزود: چالش هايي كه در ايران وجود داشت، در بسياري از كشورهاي دنيا نيز مطرح بود. زيرساخت ها و ظرفيت ها در همه كشورهاي دنيا براي مقابله با كوويد، كافي نبود و مشخص شد كه امكانات موجود، تخت هاي بيمارستاني و ICU (مراقبت هاي ويژه) بايد گسترش يابد، ضمن آنكه توزيع منابع و چگونگي دستيابي به آن، خوب نبود.

دكتر خانكه تصريح كرد: بايد قبل از هر بحراني، سيستم مراقبت بازنگري و تقويت شود، مشاركت هرچه بيشتر مردم جلب شود، اقتصاد سلامت بگونه اي ديگر تعريف شود، سيستم بيمه ها و ارجاع تقويت شود، پزشك خانواده گسترش يابد، هزينه هاي مردم بالا نرود، سياست هايي براي واكسيناسيون، خدمات درمان، حمايت از گروه هاي آسيب پذير، برنامه ريزي و هماهنگي بين سازماني و سازمان هاي مردم نهاد در كنار هم فعاليت كنند، اطلاعات را به اشتراك بگذارند، اطلاعات پايه علمي از طريق دانشگاه ها در اختيار مردم قرار بگيرد و ستاد و قرارگاه، به دانشگاه ها تكليف بدهند و نقاط ضعف و قوت مشخص شده و براي آنها برنامه ريزي صورت بگيرد.

وي همچنين افزود: بخشي از خدمات بيمارستاني، به افراد آسيب پذير و بيمار غير كرونايي اختصاص يابد، زيرساخت هاي سلامت مورد نظارت و ارزيابي قرار بگيرند، مشاركت مردم بصورت جدي جلب شده و جنبه هاي مختلف اجتماعي و اقتصادي كوويد به اندازه جنبه پزشكي آن، مورد توجه قرار بگيرد.

دكتر خانكه در بحث مديريت خطر و بلايا، اظهار داشت: استراتژي ما اين است كه نبايد بگذاريم '' بحران يا تهديدي اتفاق بيافتد و اگر اتفاق افتاد، بايد ميزان آسيب و صدمات ناشي از آن را به حداقل برسانيم ''.

وي افزود: شناخت شرايط فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي هر جامعه اي، به اين مديريت كمك مي كند و با توجه به اينكه ايران داراي سابقه 53 مخاطره شناخته شده است، لذا بايد به جنبه هاي مختلف در قبل و بعد از آن توجه كرده و براي هريك برنامه ريزي داشت.

وي گفت كه توصيه هاي سازمان جهاني بهداشت بر '' رعايت توصيه ها و نكات بهداشتي ''، '' وجود منابع خوب '' و '' هماهنگي بين دستگاه هاي مجري '' است ، و سه اصل در زمينه مديريت كوويد حائز اهميت است كه عبارتند از : واكسيناسيون، فاصله گذاري اجتماعي و حمايت از گروه هاي آسيب پذير.

وي به عنوان مثال، به ضرورت وجود برنامه پنج ساله واكسيناسيون در كشور اشاره كرد و افزود: بايد نقاط قوت و ضعف را استخراج كنيم و با انجام مطالعات علمي، بصورت يكپارچه در رفع نقاط ضعف تلاش كنيم.

در ادامه، دكتر فرشيد رضايي مديركل آموزش سلامت وزارت بهداشت در سخنراني خود تحت عنوان '' ارتباط دو سويه بحران پاندمي و HPE '' ، به نقش اساسي آموزش و ارتقاي سلامت در كنترل پاندمي اشاره كرد و '' آموزش و تسهيل شرايط براي رفتارهاي محافظتي پايدار، عادت سازي، ايجاد نرم هاي اجتماعي مناسب، توانمندسازي و اعتماد مردم و تقويت داشته ها براي جلب اعتماد و افزايش تاب آوري در برابر شناخت راه هاي دستيابي به اطلاعات صحيح و موثق بجاي انبوه پيام '' را لازم دانست.

وي افزود: تقويت جوامع در انجام كارستاني براساس داشته ها و فرصت ها و همچنين، توانمندسازي سازمان هايي كه در معرض عوارض پيامدهاي نامطلوب ناشي از طولاني شدن پاندمي هستند، در كنترل پاندمي بسيار حائز اهميت مي باشند.

دكتر مهرداد فرخي عضو هيات علمي دانشگاه علوم توانبخشي و سلامت اجتماعي و مسئول دبيرخانه رصدخانه اجتماعي كوويد 19 در خصوص ارتباط پاندمي با اقليم سخن گفت و بحث خود را براي كنترل پاندمي كرونا، از بحث پيشگيري آغاز كرد.

وي با تاكيد بر اينكه بايد سلامت در ميان همه موجودات زمين تامين شود، افزود: مديريت، زماني اتفاق مي افتد كه سلامت در ميان همه موجودات مورد توجه قرار بگيرد و در دستورالعمل هاي ابلاغي براي مديريت پاندمي، بايد اولويت هايي مانند '' دسترسي به آب، فقر منطقه و ساكنان آن، تراكم مناطق مسكوني '' مورد توجه قرار بگيرد.

دكتر فرخي، نقش '' سلامت محيط '' را در ميزان شيوع و مديريت آن حائز اهميت خواند و با طرح چند مثال، گفت: در زندگي مدرن امروزي ما، فاكتورهاي جديد وجود دارند كه حالا، با پاندمي كوويد تركيب شده اند.

وي با تاكيد بر اينكه مديريت پاندمي، مديريت چند جانبه است، افزود: براي پاسخ به سئوال هايمان، بايد شواهد علمي توليد كنيم و اينكه جنبه هاي سلامت محيط مثلا آلودگي هوا، چقدر در مديريت كوويد و بحران موثر است؟، و يا پيامدهاي كرونا بر سلامت اجتماعي انسان چه بوده است ؟ بايد مورد بررسي و مطالعه قرار بگيرند.

دكتر علي نصيري سرپرست سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران و مديرگروه حوادث و بلايا دانشگاه بقيه الله، در سخناني تحت عنوان '' مديريت بحران كرونا در شهر تهران ''، ساختار ستاد مديريت بحران كرونا در شهرداري تهران را تشريح كرد و گفت: در شهرداري تهران، علاوه بر تشكيل ستاد مديريت بحران كرونا، ساختار اين ستاد تعريف، و برنامه جامع مديريت بحران كرونا تدوين شد.

وي، « هماهنگي، فرماندهي و كنترل، مديريت يكپارچه اطلاعات و برنامه، بودجه و مديريت منابع » را از الزامات تحقق برنامه جامع مديريت بحران كرونا در شهر تهران كه در قالب 140 عنوان تدوين شده است، معرفي كرد.

دكتر نصيري، با اشاره به اينكه ابعاد برنامه مديريت كوويد در شهر تهران، شامل 14 عنوان مي شود، گفت: هر يك از عناوين برنامه، بلحاظ سه محور « بهداشت و درمان، فاصله گذاري هوشمند فيزيكي و خدمات و حمايت هاي اجتماعي » بررسي شد، ضمن آنكه پويش '' تهران دوباره جان مي گيرد '' شكل گرفته است.

سرپرست سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران، تمركز آموزش سلامت مردم را بر موضوع واكسن و تشويق مردم به استفاده از واكسن ذكر كرد و اهم برنامه ها در بحث بهداشت و درمان را برشمرد.

بگفته وي، '' استفاده گسترده از تست هاي سريع تشخيص منطبق بر آخرين شيوه نامه هاي مصوب، توسعه مراكز واكسيناسيون كه به حدود 30 مركز افزايش يافت، ارائه خدمات ارزان قيمت درماني و مراقبتي در منزل به عموم شهروندان، ارائه گسترده خدمات ارزان قيمت و در دسترس سلامت رواني و رفتاري به بيماران، مراجعه كنندگان و كاركنان مراكز درماني '' از جمله برنامه هاي اجرا شده شهرداري در بخش بهداشت و درمان بود.

دكتر نصيري، اهم برنامه هاي شهرداري در بحث فاصله گذاري هوشمند فيزيكي را ذكر كرد و افزود: '' بازنگري در طرح جامع هوشمند محدوديت ها (تردد درون و برون شهري، اجتماعات، مشاغل و ... )، استفاده از ظرفيت هاي مردمي جهت كنترل و رصد فاصله گذاري فيزيكي، راه اندازي ماژول بيماريابي و رديابي هوشمند در سامانه يكپارچه مديريت كرونا، الزام رعايت فاصله گذاري در وسائط حمل و نقل عمومي با افزايش زيرساخت ها و كنترل ورودي ها و نظارت بر اجراي آن '' ، از جمله اين برنامه هاست.

وي همچنين، '' راه اندازي واحد واكسيناسيون سيار محله محور به منظور تزريق واكسن در منزل گروه هاي ويژه، ايثارگران و جانبازان، سالمندان وابسته به خانه و جمعيت پنهان شهري، كودكان كار و حاشيه نشينان و ...، طراحي و پياده سازي الگوي بومي مشاركت بومي در مديريت كرونا، مبتني بر نظام تشويق هوشمند شهروندان با مشاركت اصناف و ...، و توزيع بسته هاي كمك هاي مومنانه به اقشار كمتر برخوردار '' را از برنامه ها و خدمات شهرداري در حمايت اجتماعي از اقشار آسيب پذير ذكر كرد.

نصيري با تاكيد بر بهره گيري از ظرفيت هاي داوطلبانه و مشاركت هاي مردمي در مديريت پاندمي كوويد، اقدامات انجام شده از سوي شهرداري تهران را بيان داشت كه '' افتتاح مركز ثابت، خودرويي و سيار واكسيناسيون، تشكيل 10 تيم سيار بمنظور واكسيناسيون اقشار آسيب پذير، '' از جمله آنهاست.

وي طرح هايي را كه در شهرداري تهران تحت بررسي قرار دارد را نيز ذكر كرد كه طراحي شناسنامه الكترونيك مراكز واكسيناسيون، اضافه نمودن لايه اطلاعاتي مكاني مراكز واكسيناسيون حمايتي / واكسن بر روي نقشه '' تهران من '' و طرح منزل به منزل پيرامون موضوع كرونا با هدف ارائه خدمات مورد نياز و حمايت هاي اجتماعي، از جمله اين طرح ها مي باشد.

سرپرست سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران همچنين در پايان سخنانش، '' هماهنگي بين بخشي بخصوص در ميان نهادهاي دولتي، مديريت غيريكپارچه داده هاي سلامت، تمايل به رفتارهاي نمايشي در بخش هاي مختلف و چالش هاي قانوني و عدم تفويض برخي اختيارات '' را به عنوان چالش هاي مديريت شهري در ارتباط با كرونا مطرح و در مورد آنها توضيح داد.

گفتني است كه در اين وبينار، جمعي از اعضاي هيات علمي و دانشجويان دكتري گروه آموزشي و مركز تحقيقات سلامت در حوادث و بلايا دانشگاه علوم توانبخشي و سلامت اجتماعي بصورت حضوري و مجازي شركت داشتند.