به گزارش خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، با وجودی كه بیش از یكسال از ورود كرونا به كشور می گذرد، اما هنوز اوضاع و احوال دگرگون شده ناشی از این مهمان ناخوانده با شرایط عادی زندگی مردم خواسته یا ناخواسته سر سازگاری ندارد؛ از سفر های نوروزی پر خطر این روز ها گرفته و زندگی روزمره تا درس و مدرسه دانش آموزان كه به جرات می توان گفت چرخش ١٨٠ درجه ای از موضع قبلی نظام آموزشی را نشان می دهد.

درس و مشقی كه از پشت میز و نیمكت به لپ تاپ، تبلت و گوشی های همراه هوشمند رسید و این وسایل الكترونیكی كه تا همین یك سال و اندی پیش حكم خط قرمز برای نظام تعلیم و تربیت داشتند این روز ها طلایه دار آموزش محصلان از نوآموزان گرفته تا دانشجویان هستند.

از این تغییرات وسیع در نظام آموزشی و جدی و پررنگ شدن نقش آموزش مجازی كه بگذریم روی دیگر سكه چگونگی برخورد با این شرایط است كه گویی در این مورد هنوز كمیت كار لنگ می زند.

خلا زیرساخت های آموزش مجازی برای معلمان و والدین گذری بر تقویم سالیانه نشان می دهد كه از اعلام رسمی ورود كرونا به كشور تا كنون بیش از ١٣ ماه می گذرد و به استناد اظهارات مسئولان آموزش و پرورش، این دستگاه از همان نخستین روز های شیوع این پاندمی دست به كار شد تا اجازه ندهد ماهیت آموزش با بسته شدن مدارس و ممنوعیت آموزش حضوری خدشه دار شود و بر این اساس هم در نخستین گام مدرسه تلویزیونی متناسب با اقتضائات و ظرفیت های خود وارد عمل شد، بعد از آن هم شبكه شاد به میدان عمل آمد و جدا از انتقادات و نقصان های موجود در زیر ساخت آن تا حدی كار آموزش به دوش این پلتفرم آموزشی افتاد.

اما در این میانه كه شرایط موجود راهكاری جز آموزش مجازی را ایجاب نمی كرد، آنچه خلا آن به شدت احساس می شد نبود مهارت كافی برای استفاده درست از ابزار های پیش نیاز آموزش مجازی بود؛ ناآگاهی و كم اطلاع بودن از فضای مجازی در والدین و در مواردی معلمان كار آموزش را هم برای آموزش گیرنده و هم برای آموزش دهندگان كه در اینجا معلمان بودند، دشوار كرد.

نبود ابزار های آموزشی مجازی در اختیار برای معلم، اطلاع نداشتن از پلتفرم های آموزشی و كاركرد آن به طور كامل و از طرفی ناآشنایی والدین با چنین پلتفرم هایی در مواردی مسیر بیراهه در روند آموزش دانش آموزان كه در بازه سنی كودكی و نوجوانی هستند، ایجاد می كند.

نگرانی والدین از تشدید آسیب های دوره نوجوانی با آموزش مجازی! به استناد توصیه های كارشناسان امر تعلیم و تربیت دوران نوجوانی به سبب نقش پل از دوران كودكی به جوانی دورانی حساس به شمار می آید و در این برهه از زمان آسیب های متعددی فرد را تهدید می كند كه در دنیای امروزی، فضای مجازی با ماهیت بدون مرز بودن این آسیب ها را بیش از پیش تشدید می كند.

حال كه آموزش مدارس ناگزیر به سمت مجازی شدن رفته است و در مواردی آگاهی كافی از سازوكار عملكرد پلتفرم های آموزشی وجود ندارد، نگرانی از در كمین بودن آسیب های اجتماعی برای نوجوانان، خانواده های آن ها را نگران كرده است.

به اذعان مادر دانش آموزی كلاس نهمی كه كارمند بود و فرزندش صبح ها تنها در خانه آموزش مجازی می بیند، نگرانی بابت دوری از آسیب های اجتماعی بیشتر شده است و معتقد است تا زمانی كه كلاس های درس برقرار بود این نگرانی كمتر بود، اما الان با وجودی كه امكان كنترل لحظه به لحظه حضور فرزندم در فضای مجازی وجود ندارد، نگران هستم تا به واسطه جست وجوی اینترنتی و رسمیت بخشیدن هرچه بیشتر به گوشی موبایل در روند آموزش آموزه های نامناسب در كمین فرزندم باشد.

او گفت كه حتی حاضر است مدت زمان باقی مانده تا پایان سال تحصیلی را هم خودش به فرزندش بیاموزد تا كمتر در معرض فضای مجازی و به تبع آن آسیب های این فضا باشد.

از طرفی دیگر پدر یكی از دیگر از دانش آموزان دختری كه در مقطع متوسطه اول تحصیل می كند، بیان كرد: آموزش مجاری باعث شده است تا دانش آموزان تمام وقت خود را در گوشی تلفن همراه خود سپری كنند و گاهی هم به جای گوش دادن به صحبت های معلم راهی انواع و اقسام فضا های مجازی پر زرق و برق می شوند و به این ترتیب آموزش راندمان پایینی پیدا می كند.



آموزش مجازی از دیدگاه جهانی براساس یافته های یك مقاله مروری تحت عنوان «مروری بر تأثیرات همه گیر COVID-19 در آموزش و یادگیری»، كرونا بزرگترین اختلال در سیستم های آموزشی در تاریخ بشر را ایجاد كرده است و تقریباً 1/6 میلیارد محصل در بیش از 200 كشور جهان را تحت تأثیر قرار گرفته اند.

تعطیلی مدارس، موسسات و سایر فضا های یادگیری بیش از 94 ٪درصد از جمعیت دانش آموزان جهان را تحت تأثیر قرار داده است همچنین بازگشایی مدارس پس از كاهش محدودیت ها، چالش دیگری است كه متد های استاندارد عملیاتی جدیدی برای آن به كار گرفته شده است.

مطالعه در مورد تأثیر كرونا بر یادگیری در سراسر جهان نتیجه گیری می كند كه اگرچه مطالعات مختلفی انجام شده است، اما در مورد كشور های در حال توسعه، آموزش و پرورش و بستر مناسب برای مقاطع تحصیلی مختلف اعم از متوسطه دوم، متوسطه اول و ابتدایی باید بیشتر بررسی شود.

پهنای باند اینترنت با نقاط دسترسی نامناسب نسبتاً كم است اما بسته های اینترنت در مقایسه با درآمد مردم در بسیاری از كشور های در حال توسعه هزینه بر هستند، بنابراین دسترسی و مقرون به صرفه بودن این آموزش چندان مناسب نیست و برای بهبود این وضعیت مداخله در سطح سیاست گذاری لازم است.

كاوش و تحقیق بیشتر در زمینه پداگوژی موثر برای آموزش و یادگیری آنلاین، زمینه تحقیق دیگری است و توسعه ابزار هایی برای ارزیابی واقعی و بازخورد به موقع را می طلبد. مقرون به صرفه بودن و در دسترس بودن این نوع آموزش برای همه یادگیرندگان باسطوح مختلف اقتصادی هم به عنوان یك چالش شناخته شده است كه توسعه دهندگان ابزار های آموزشی می تواند روی سفارشی سازی تمركز كنند.

سیستم آموزش و پرورش در سراسر جهان از جمله بوتان باید با توجه به سناریوی در نظر گرفته شده، روی پیشرفت حرفه ای معلمان، به ویژه در زمینه ICT و آموزش و پرورش موثر سرمایه گذاری كند. ایجاد آموزش آنلاین خلاق، نوآورانه و تعاملی از طریق ابزار های كاربر پسند، حوزه دیگر تحقیق و توسعه است و این امر می تواند به كمك و آماده سازی سیستم آموزشی بیاید.

درسی كه از بیماری همه گیر COVID-19 می توان آموخت این است كه معلمان و دانش آموزان باید به دنبال استفاده از ابزار های مختلف آموزشی آنلاین باشند و پس از اتمام همه گیری هنگام شروع كلاس های عادی، معلمان و فراگیران باید به استفاده از چنین ابزار های آنلاین برای افزایش آموزش و یادگیری تشویق شوند.