ازدواج كودكان یا كودك همسری نوعی ازدواج رسمی یا غیررسمی است كه كه در آن فرد پیش از رسیدن به 18 سالگی وارد پیمان زناشویی می شود؛ حداقل سن ازدواج تعیین شده در قانون در بسیاری از حوزه های قضایی 18 سال است، خصوصاً در مورد دختران و حتی بعضاً قرار داشتن در 18 سالگی نیز شامل قانون مذكور می شود. عموماً عبارت «كودك همسری» در مورد كودكان دختری به كار می رود كه با مردان بزرگسال به خاطر اجبار حاصل از سنت های قومی یا مشكلات اقتصادی خانواده، ازدواج می كنند.

علی ابراهیمی استاد حقوق و فقیه دانشگاه مازندران در گفت وگو با ایسنا اظهار كرد:بحث كودك همسری در دو سال اخیر پررنگ شده و بسیاری از افراد به آن می پردازند؛ بر اساس اطلاعات به دست آمده پژوهش های اجتماعی كه در طول چند سال اخیر در ایران انجام شده مساله كودك همسری برای مردم ما اهمیت چندانی نداشته است،درواقع مردم آنچنان كه به مسائلی چون طلاق و اعتیاد و غیره اهمیت می دهند كودك همسری را مساله ای اجتماعی قلمداد نمی كنند.

وی افزود: یك دلیل می تواند این باشد كه ازدواج در سنین پایین از گذشته وجود داشته و هیچ گاه از آن به عنوان یك وضعیت نامطلوب نام برده نشده و در طی دو سال اخیر به دلیل مطرح شدن این مساله در فضای مجازی و ارائه نمونه هایی از این پدیده منجر به توجه مردم شده است؛ عده ای در این فضا فعالیت می كنند تا پدیده كودك همسری را به لحاظ جامعه شناسی تبدیل به یك مساله اجتماعی كنند؛ یعنی كودك همسری به عنوان یك برساخت اجتماعی كم كم وارد حوزه عمومی می شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: بر اساس پژوهش های گوناگون در حوزه های اجتماعی پزشكی و غیره كودك همسری دارای پیامدهای اجتماعی بسیاری است و تأثیرات زیادی به لحاظ فیزیولوژیك پزشكی، مباحث مربوط به زایمان و غیره بر فرد دارد؛ پیامدهای این پدیده هم بر خود فرد تاثیر نامطلوب می گذارد و هم بر جامعه،برای نمونه افرادی كه زود ازدواج می كنند، دچار محرومیت از تحصیل می شوند.

ابراهیمی تصریح كرد: بحث دیگر موضوع چرخه فقر است؛ فقر یك متغیر كلیدی در كودك همسری است؛دخترانی كه نتوانند تحصیل كنند ازدواج مناسبی نخواهند داشت؛ بنابراین عموماً با فردی ازدواج می كنند كه در همین چرخه وجود دارد.

وی افزود: آسیب دیگر در این رابطه طلاق بوده،ما امروز به شدت با موج طلاق دختران زیر 20 سال مواجه هستیم؛ دخترانی در جامعه وجود دارند كه تنها 9 سال سن دارند اما سه بار ازدواج كردند، درواقع طلاق دختران در این سنین به شدت رایج شده است.

وی با تاكید بر علت فقر در كودك همسری خاطر نشان كرد:ماده 1041 قانون مدنی در سال 1313 به تصویب رسید، طبق آن سن ازدواج برای دختر 15 و برای پسر 18 سال در نظر گرفته شد و كمتر از این سن با رعایت شرط مصلحت و پیشنهاد مدعی العموم و تصویب محكمه ازدواج محقق می شد، اما در سال 53 این قانون تغییر كرد و سن ازدواج دختر 18 سال و پسر 20 سال قمری قید شد، پیش از این سن باز هم اجازه داده شد كه ازدواج امكان پذیر باشد.

استاد حقوق و فقه دانشگاه مازندران ادامه داد: اما این ماده قید كرد كمتر از 18 سال تا سن 15 سال ازدواج امكان پذیر است و كمتر از آن بدون هیچ شرطی اجازه داده نمی شود و همچنین تصریح شد كه برای زندگی زناشویی توان جسمی و روانی باید لحاظ شود و نظر دادستان و تصویب دادگاه شهرستان لازم است.

ابراهیمی گفت: توجه به مسائل شرعی نیز در این مهم حایز اهمیت است به طوریكه 13 سال برای دختران و 15 سال برای پسران براساس شرع و قانون، سن مناسبی است؛ مجلس وظیفه بررسی زوایای قانونی و شورای نگهبان وظیفه بررسی زوایای شرعی قوانین را برعهده دارند از این رو باید به دستورات و مسائل شرعی ازدواج نهایت توجه را داشت.

وی با اشاره به اینكه در گذشته دختر 9 ساله به لحاظ جسمی تنومند و قوی بوده اند، یادآورشد: در حال حاضر شرایط جسمی و فكری دختران 20 ساله، با كودكان 9 ساله قدیمی مطابقت دارد و شاید دلیل آن مسائل ژنتیكی باشد؛ با گذشت زمان تغییرات بسیاری در حیطه ژنتیكی و ابعاد روحی دختران و پسران به وجود آمد به طوری كه در شرایط كنونی، بلوغ فكری در فرزندان دیرتر رخ می دهد.

ابراهیمی با بیان اینكه در شرایط فعلی دختران تا سن 13سالگی و پسران پایین تر از 18سال پختگی لازم را برای زندگی ندارند، یادآور شد: پایین آمدن سن ازدواج مزایایی چون رفع نیازهای جنسی را دارد و این امر در آن شرایط قانونی مناسب خواهد بود.

وی تاكید كرد: پایین آمدن سن ازدواج هرچند می تواند مثبت باشد اما جنبه های منفی آن بیشتر است، چرا كه نرسیدن به بلوغ فكری لازم برای حل مسائل زندگی منجر به افزایش آمار طلاق خواهد شد.

انتهای پیام