تهران - ایرنا - روانشناس و فعال اجتماعی در انجمن توانیاب با بیان اینكه برای داشتن جامعه ای سالم و پویا، نیازمند افراد سالم هستیم، گفت: نتیجه «طرح حذف غربالگری و قانون سقط جنین» فقط تولد كودكان معلول نیست، بلكه مشكلات روانشناختی جدی برای خانواده ها و فرزند آنها در پی دارد.

با وجود آنكه در سطح جامعه كمتر شاهد حضور افراد دارای معلولیت هستیم اما باید بدانیم یك میلیون و 300 هزار فرد دارای معلولیت در سامانه بهزیستی ثبت شده و از این سازمان خدمات می گیرند. این درحالیست كه هنوز زیرساخت های لازم برای سبك زندگی افراد دارای معلولیت لحاظ نشده و خیلی از افراد معلول از شرایط نامناسب شان در عرصه های مختلف اجتماعی و خانوادگی شكایت دارند.

حال در این شرایط كه هنوز شرایط كافی و لازم برای معلولان حال حاضر جامعه فراهم نشده، عده ای با هدف افزایش جمعیت جوان كشور، طرح حذف غربالگری و قانون سقط جنین را روی میز مجلس گذاشته اند.

موضوعی كه در همین مدت كوتاه بسیار بحث برانگیز و محمد شریعتمداری وزیر تعاون، رفاه و كار را بر آن داشت تا طی نامه ای به شورای نگهبان، خواستار رد مصوبه مجلس شود.

در طرف دیگر ماجرا اما وزارت بهداشت هم سكوت نكرد و در تیتر درشت خبرگزاری ها اعلام كرد كه با این روش سالانه حداقل 70 هزار نوزاد دارای معلولیت و ناهنجاری كه در راس آن بحث «سندروم داون» قرار دارد، به دنیا خواهند آمد.

اما بعد دیگر این ماجرا بروز مشكلات روحی و روانی خانواده ها خواهد بود. الهه شعبانی روانشناس و فعال اجتماعی در انجمن توانیاب، به واسطه تجربه ای كه در ارتباط با كودكان و خانواده های دارای معلولیت دارد در این باره به خبرنگار اجتماعی ایرنا گفت: مهمترین نهاد یك جامعه، نهاد خانواده است اما بسیار اهمیت دارد كه ساختار این نهاد درست شكل بگیرد.

وی افزود: تصور كنید خانواده ای با هزار امید و مشكلات اقتصادی تصمیم می گیرند، بچه دار شوند. حال به خاطر نبود سیستم حمایتی كافی، سیستم درمانی و غربالگری، بچه سالم به دنیا نمی آید. چه اتفاقی می افتد؟ خانواده با كودكی كه سلامت فیزیكی یا ذهنی ندارد، ممكن است همه آرزو و امیدهایش بر باد برود.

شعبانی تصریح كرد: خانواده صاحب كودك معلول، به واسطه مسائل و مشكلات زیادی كه سر راهش سبز می شود روابطشان دچار از هم گسیختگی می شود. بدون شك حضور یك فرزند در خانواده با استرس همراه است اما حال با تولد كودك معلول، والدین باید نقش و مهارت های جدیدی را در ارتباط با فرزند معلولشان كسب كنند كه خود این استرس های آنها را بیشتر می كند.

این روانشناس با بیان اینكه بچه دار شدن ذاتا خوشایند است اضافه كرد: اما تولد كودك معلول، در ادامه استرسی كه به خانواده وارد می شود، روابط زن و شوهر را تحت تاثیر خود قرار می دهد. حس اضطراب، استرس و ناامیدی از تولد كودك معلول اثرات منفی را برای والدین و روحیه شان به همراه دارد.

وی گفت: برای مثال ذهنیت والدین برای فرزند دوم از بین می رود، امید به زندگی كاهش پیدا می كند و یكی دیگر از مشكلاتشان این است كه ارتباط اجتماعی و خانوادگی خانواده ها به خاطر تولد فرزند معلول كاهش پیدا می كند.

شعبانی در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به برخی مشكلات فرهنگی در جامعه ادامه داد: برای مثال برخی مواقع معلولیت مثل یك انگ تلقی می شود. برای مثال برخی افراد معتقدند خانواده ای كه فرزند معلول دارد حتما اشتباه و گناهی كرده كه چنین فرزندی دارد. همین مشكل فرهنگی باعث می شود خانواده تحت فشار قرار گرفته و در نهایت ارتباطات خود را با دیگران بیش از پیش قطع كنند.

این فعال اجتماعی حوزه توانیابان با اشاره به ساخت برخی از فیلم ها و سریال ها و پخش آن از صدا و سیما اظهار داشت: حتی در برخی از فیلم ها شاهد آن هستیم كه عقوبت كارهای زشت شخصیت منفی فیلم منجر به معلولیت وی شده است. همین باعث اشاعه نگرشی منفی در فرهنگ جامعه و مواجه افراد با فرد دارای معلولیت و خانواده اش خواهد شد.

وی با طرح این سوال كه این اتفاق چه نتیجه ای در پی خواد داشت؟ افزود: حضور خانواده هایی كه دارای فرزند معلول هستند در جامعه كمرنگ شده و سلامت و بهداشت روان این خانواده ها پایین می آید.

شعبانی تاكید كرد: اما در چنین شرایطی مادر خانواده بیش از پدر تحت فشار است. مادران دارای فرزند معلول، از نظر افسردگی، استرس و اضطراب سطح بالایی را تحمل می كنند. در جامعه با اعتماد به نفس كمتری حضور یافته و بر اساس پژوهش های انجام شده مهارت های فرزندپروری پایینی را تجربه می كنند. حتی به خاطر فشارهایی كه متحمل می شوند میزان تاب آوری پایینی دارند و دچار اختلالات افسردگی می شوند.

این روانشناس تصریح كرد: در واقع جایی كه قرار بود مادرر و پدر با مهرورزی، تاب آوری بالا و با صبر و عطوفت و آرامش فرزند خود را تربیت كنند، در چنین شرایطی و به خاطر فشارهای زیاد بر روی خانواده، این اتفاق رخ نمی دهد.

شعبانی خاطرنشان كرد: در نتیجه فرزندی كه در چنین شرایط و ساختاری بزرگ می شود در كنار معلولیت، در كنار مادر و پدری افسرده، مهارت های زندگی، مهارت های حل مسئله، صبر و مهرورزی و... را آموزش نمی بینند و از این نظر بی بهره می مانند. پس عجیب نیست كه این كودك در بزرگسالی دارای اختلالات بسیاری از جمله افسردگی، اضطراب، اعتماد و عزت نفس پایین می شود.

وی ادامه داد: پس می بینیم كه این وضعیت باعث شكل گیری چرخه معیوب اختلالات روانشناختی و فیزیكی فرد می شود.

شعبانی با بیان اینكه در روانشناسی سه ساحت وجود دارد تاكید كرد: ما در روانشناسی سه ساحت فیزیكی، روانی و اجتماعی در افراد و خانواده را مورد بررسی قرار می دهیم. خانواده درگیر معلولیت در این سه بعد، دچار آسیب از نظر روانشناختی، اجتماعی و فیزیكی می شوند. در این میان سیستم حمایتی قوی نیز نداریم كه خانواده ها را در این امر یاری كند. چراكه وجود سیستم حمایتی قوی در جامعه به خانواده های دارای معلولیت كمك می كند تا با كمترین آسیب مشكلاتش را كنار گذاشته و خانواده سالمی داشته باشد.

این روانشناس معتقد است: برای داشتن جامعه سالم و پویا و آینده ای خوب برای كشور، نیازمند افراد سالم هستیم. یك جامعه با افرادی كه كلی مشكل و مسئله دارد بدون شك، نتیجه خوشایندی به دست نمی آورد. چراكه در چشم اندازی كلی بودجه و پتانسیل جامعه به جای ساختن جامعه ای پویا و كارآفرین و پروژه های زودبازده، صرف توانبخشی و توانمندی افراد معلول و خانواده هایشان می شود.

وی ادامه داد: این درست است كه نباید جامعه پیری داشته باشیم و برای داشتن نیروهایی جوان و كارآمد باید برنامه هایی را در نظر بگیریم اما برای افزایش جمعیت و هرم سنی نباید كیفیت را قربانی كمیت كنیم. در نظر داشته باشیم كه جامعه كارآمد، نیروی انسانی كارآمد می خواهد.

شعبانی تاكید كرد: این وظیفه هر كدام از ماست كه به افراد دارای معلویت و خانواده هایشان در حال حاضر، سرویس و خدمات رفاهی مناسبی را فراهم كنیم.

وی اضافه كرد: اما از طرف دیگر باید از تولد كودكان دارای معلولیت پیشگیری كنیم. چراكه هم فرد دارای معلولیت دچار مشكل می شود و هم خانواده در تربیت فرزند سالم و كارآمد نمی تواند نقش مناسبی را ایفا كند و كاركرد خود را از دست می دهد.

به گزارش ایرنا، طرح «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» در اواخر دوره هشتم مجلس و در 28 خرداد ماه 1392 با هدف افزایش نرخ باروری به حداقل 2.5 فرزند به ازای هر زن با 50 ماده از سوی نمایندگان تهیه و اعلام وصول شد. این طرح در دورهای بعدی به دلایل مختلف از جمله داشتن بار مالی طبق اصل 75 قانون اساسی مورد تأیید مجلس قرار نمی گرفت.

سرانجام این طرح در اواخر اسفند سال 99 پس از هفت سال از نخستین اعلام وصول خود با 161 رای موافق در صحن علنی مجلس یازدهم تصویب شد.

البته طرح در صحن رای گیری نشد بلكه نمایندگان تصویب كردند طبق اصل 85 قانون اساسی این طرح به جای بررسی در صحن علنی مجلس، در كمیسیون مشترك بررسی، تصویب و مستقیم به شورای نگهبان ارسال شود.

حذف غربالگری و قانون سقط جنین یكی از بحث برانگیزترین موضوعات مطرح در این طرح است.

از: فاطمه شیری

برچسب ها
- سقط جنین
- روان درمانی
- غربالگری
- سلامت روان
- معلولیت
- بهداشت و سلامت
- معلولان