بخش اجتماعی- همه گیری معنای مشخصی دارد. همه را فارغ از سن و جنس و قومیت و نژاد درگیر خود می كند. شاید گروهی به واسطه قدرت بدنی بالاتر یا سیستم ایمنی قوی تر كمتر آسیب ببینند و گروهی به واسطه كهولت سن یا بیماری های زمینه ای حتی جانشان را از دست بدهند. اما همه گیری در زمینه ابتلا تبعیض قائل نمی شود. اگر مهار نشود همه را به خود مبتلا خواهد كرد.

به گزارش ایسنا این ویژگی از همه گیری ظاهرا برای همه یكسان است اما درست شبیه به الگوی بسیاری از دیگر انواع تبعیض در جهان، نوعی موذیانه و مخفی از تبعیض در دل یكی از مرگبارترین همه گیری های تاریخ معاصر نهفته است. نخستین چیزی كه در لحظه به ذهن می رسد این است كه بله، تبعیضی در میان است زیرا مردها بیشتر از زن ها به كرونا مبتلا می شوند و حتی آمار مرگ ومیر بالاتری نسبت به زن ها دارند. درست است كه وجود هورمون های جنسیتی و گیرنده های ویروس كرونا در بدن زن و مرد متفاوت است و می تواند بر میزان ابتلای این دو گروه تأثیرگذار باشد اما اصلی ترین عامل تفاوت در میزان ابتلا، تفاوت سبك زندگی مردان و زنان است. سبك زندگی و پایبندی به مقررات و پروتكل ها برای پیشگیری از آلوده شدن به ویروس، انتخابی است كه می تواند تأثیر هورمون ها یا گیرنده های ویروس در بدن را خنثی كند؛ امری كه كاملا انتخابی و در محدوده اختیارات انسان است. از این رو نمی توان ابتلای بیشتر مردان نسبت به زنان را نوعی تبعیض در نظر گرفت.

عوارض روانی بیشتر برای زنان

اما فراتر از این نابرابری های جنسیتی كه كرونا به آن دامن زده است، تفاوت های قابل توجه دیگری هم میان مردان و زنان به چشم می خورد. شدت بالاتر آسیب های روانی ناشی از همه گیری در جهان یكی از این موارد است. براساس نتایج پژوهش های متعدد، مانند پژوهشی كه در اوایل سال 2021 توسط محققان دانشكده پزشكی دانشگاه كامینگ و مؤسسه مغز هاچكیس انجام گرفته بود و در نشریه فرانتیر منتشر شد، همه گیری كووید-19 بر زنان به شكلی متفاوت از مردان تأثیر می گذارد: زنان بیشتر از مردان دچار اختلالاتی مانند بی خوابی، اضطراب و افسردگی می شوند و با دیگر افراد همدردی بیشتری از خود نشان می دهند. در این پژوهش كه به شیوه نظرسنجی آنلاین از صدها نفر و سپس تحلیل داده های به دست آمده انجام شده است، محققان دریافتند كه زنان در مقایسه با مردان در دوران كرونا، چه به آن مبتلا شده باشند و چه مبتلا نشده باشند، از كیفیت خواب كمتری برخوردارند، بیشتر به بی خوابی مبتلا می شوند و بیشتر با اضطراب و افسردگی و آسیب های روانی دست و پنجه نرم می كنند. البته شدت اختلالات خواب در دوران قرنطینه در زنان و مردان به صورت برابر افزایش پیدا می كند.

پژوهش دیگری كه توسط سازمان جهانی CARE روی بیش از 10 هزار شهروند در سراسر جهان انجام شده است، نتایج پژوهش پیشین درباره تأثیر شدیدتر همه گیری كرونا بر سلامت روان زنان نسبت به مردان را تأیید می كند. در این پژوهش از 6200 زن و 4000 مرد در 40كشور مختلف جهان درباره چگونگی كنارآمدن با وضعیت جدیدی كه همه گیری كرونا در جهان ایجاد كرده پرسش هایی شده است. یكی از بزرگ ترین اختلافات مبتنی بر جنسیت در نتایج این پژوهش، تفاوت معنی دار میان افزایش چالش های مرتبط با بیماری های روانی در میان زنان به نسبت مردان بود. محققان دریافتند 27 درصد زنان از افزایش تنش های روحی و روانی مرتبط با انواع بیماری روانی گلایه دارند، درحالی كه این تنش ها تنها در میان 10 درصد از مردان مشاهده شده است. یكی از اصلی ترین دلایل این افزایش تنش ها، افزایش میزان كار بدون حقوق و كار در خانه و افزایش بار مسئولیت نگهداری از خانواده در دوران قرنطینه بوده است كه میزان استرس، نگرانی ها درباره غذا، كار و سلامت را در زنان افزایش داده است.

زنان همچنین دو برابر مردان نسبت به دشواری در دسترسی به خدمات درمانی در دوران همه گیری گلایه داشته اند. در این پژوهش علاوه بر سلامت روان، دو حوزه كلیدی دیگر به محل اختلاف جنسیتی در دوران همه گیری تبدیل شده است: غذا و شغل. 55 درصد از زنانی كه در این پژوهش مشاركت داشته اند از قطع شدن درآمد به دلیل آغاز همه گیری كرونا خبر داده اند كه در مقایسه با 34 درصد از مردان رقم قابل توجهی به شمار می رود. همچنین نگرانی از كمبود مواد غذایی در دوران قرنطینه و منع تردد 41 درصد زنان را تحت تأثیر خود قرار می دهد در حالی كه 30 درصد از مردان درمورد این موضوع نگرانی داشته اند.

درگیری بیشتر زنان با كووید طولانی

از دیگر تفاوت هایی كه بیماری كرونا در میان مردان و زنان قائل شده است، با نحوه بیمار شدن افراد ارتباط دارد. عوارض ناشی از بیماری، علائم و درمان برای زنان و مردان با وضعیت سلامت مشابه تقریبا یكسان است. تفاوت در نوع ابتلاست. براساس گزارش محققان دانشگاه لسیستر در بریتانیا، احتمال ابتلای زنان به كووید طولانی بسیار بالاتر از مردان است. كووید طولانی شكلی از بیماری است كه در آن بیمار با گذشت هفته ها یا ماه ها پس از آغاز علائم بیماری بهبود پیدا نمی كند و محققان دلیل این طولانی شدن را روش مبارزه بدن با بیماری می دانند. علائم كووید طولانی معمولا شامل تنگی نفس، سردرد، سرفه، خستگی، اختلال شناختی یا مه مغزی، درد ماهیچه و اضطراب هستند.

عوارض جانبی واكسن در زنان شدیدتر است

جدیدترین سهمی كه زنان از همه گیری كرونا نصیبشان شده است، عوارض جانبی واكسن كووید-19 است كه ظاهرا بیشتر از مردان گریبان زنان را می گیرد. براساس پژوهشی كه در اوایل سال 2021 توسط مركز كنترل و پیشگیری از بیماری ها در آمریكا انجام گرفته است، زنان بیشتر از مردان در معرض عوارض جانبی شدید واكسن كووید- 19 قرار می گیرند. به گفته محققان این پژوهش، از هر 10 مورد شكایتی كه درباره عوارض جانبی واكسن، مانند افزایش شدید ضربان قلب یا گرگرفتگی ثبت شده اند، 9 مورد از آنها به زنان تعلق دارد. مركز كنترل و پیشگیری بیماری ها با بررسی داده های موجود از 13.7 میلیون دوز واكسن تزریق شده به آمریكایی ها درباره عوارض جانبی واكسن دریافتند 79 درصد از عوارض جانبی گزارش شده در زنان رخ داده است. محققان تفاوت میان سیستم ایمنی بدن میان زنان و مردان و همچنین بالاتر بودن احتمال گزارش كردن عوارض جانبی از سوی زنان به نسبت مردان را دلیل بالابودن آمار عوارض جانبی واكسن در میان زنان می دانند. به گفته محققان احتمال بروز بیماری های خودایمنی در میان زنان بیشتر از مردان است و بارداری به تنهایی تأثیری غیرقابل انكار بر سیستم ایمنی زنان دارد. اما این تفاوت ها دلیلی بر كاهش دوز واكسن مورد نیاز زنان یا انصراف زنان از زدن واكسن نیست و در حال حاضر، تنها راه كنترل همه گیری كرونا، واكسیناسیون گسترده در سریع ترین حالت ممكن است.