به گزارش ایسنا، سالمندی دوره ای حساس و حیاتی در طول زندگی است كه با كاهش توانایی های جسمی و روحی همراه است و این كاهش توانایی ها افراد را مستعد انواع بیماری های جسمی و روانی می كند. به همین دلیل سالمندان از گروه های آسیب پذیر جامعه هستند.

سازمان جهانی بهداشت تخمین زده است كه شیوع كلی اختلالات افسردگی در سالمندان بسته به شرایط فرهنگی جامعه بین 10 تا 20 درصد متغیر است. شیوع افسردگی در سالمندان باعث كاهش عملكرد، كیفیت زندگی، افزایش مدت اقامت در بیمارستان، مرگ ومیر و هزینه های مراقبت های بهداشتی و درمانی خواهد شد.

در سال های اخیر پژوهش های زیادی در زمینه شیوع افسردگی در سالمندان ایران انجام شده است. با این وجود برای ایجاد تصویر بهتر و جامع تر از نظام سلامت كشور، تجمیع و یك پارچه سازی نتایج مطالعات انجام شده ضروری است. به همین دلیل پژوهشگران با انجام یك مرور نظام مند و متاآنالیز، شیوع افسردگی در سالمندان ایران را بررسی كردند.

انجام این فراتحلیل در فروردین و اردیبهشت ماه سال 1399 انجام شد و برای دستیابی به شواهد علمی مرتبط با شیوع افسردگی در سالمندان كشور، مقالات منتشرشده در پایگاه های داخلی و خارجی استخراج شد.

در جستجوی اولیه تعداد 317 مقاله یافت شده و پس از بررسی مقالات 31 مقاله پژوهشی مرتبط با موضوع این مطالعه مورد بررسی قرار گرفت.

این مقالات در بازه زمانی 1382 تا پایان اردیبهشت 1399، شیوع افسردگی در سالمندان كشور را بررسی كرده بودند. بر اساس مدل تصادفی، شیوع افسردگی در سالمندان كشور 15 درصد گزارش شد. مطالعات انجام شده در كشورهای كم درآمد و متوسط، نشان داده كه در این كشورها افسردگی سالمندان شیوع بالاتری دارد.

دلایل احتمالی تفاوت در نتایج مطالعات می تواند مربوط به فرهنگ های مختلف، عوامل ارثی و عوامل محیطی و حتی تفاوت در روش شناسی مطالعات بررسی شده، باشد.

بازه زمانی بررسی شده در این مطالعه، عصر دسترسی گسترده به فناوری های ارتباطی مثل تلفن همراه، اینترنت و دسترسی آنلاین به اطلاعات بهداشتی و درمانی است. علاوه بر این، در این مدت اكثر خانواده های ایرانی، از خانواده های گسترده به خانواده های هسته ای تبدیل شده اند و نسل جوان به شهرها مهاجرت كرده اند كه این امور باعث تضعیف بیشتر ساختارهای حمایتی از سالمندان، بدون پیشرفتی در خدمات مراقبتی و پشتیبانی از سالمندان، شده است.

با این وجود نتایج این مطالعه نشان داده كه به ازای هر یك سال افزایش، شیوع افسردگی در سالمندان ایرانی 0.11 درصد كاهش می یابد و با گذشت زمان شیوع این مشكل در سالمندان كم تر شده است.

در این مطالعه بیشترین شیوع افسردگی در سالمندان استان های غربی است. بنابراین نیاز به تحقیقات و بررسی های بیشتر برای برنامه ریزی و سیاست گذاری موثر دارد.

یكی از محدودیت های این مطالعه، ناقص بودن برخی داده های بعضی از مقالات پژوهشی مورد استفاده در این پژوهش است. پژوهشگران این مطالعه پیشنهاد می كنند كه در مطالعات آینده این همه متغیرهای جانبی بررسی شده، در یافته های مقالات ذكر شوند تا در مطالعات مروری و نظام مند مورد استفاده قرار گیرند و شیوع افسردگی در سالمندان، به تفكیك عوامل مختلف گزارش شود.

یافته های این مطالعه نشان می دهد كه در بیش از یك دهم سالمندان ایران افسردگی شایع است. افزایش شیوع افسردگی در سالمندان در كشور، علاوه بر تحمیل هزینه، نتایج منفی برای آن ها نیز به دنبال دارد. بنابراین، سیاستگذاران و مدیران نظام سلامت باید اقدامات جدی برای كاهش آن به كار گیرند.

در انجام این تحقیق پروانه اصفهانی، مژگان افشین، فاطمه محمدی و مسعود عارف نژاد؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشكی زابل مشاركت داشتند.

یافته های این مطالعه زمستان 1399 به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «شیوع افسردگی در سالمندانی در ایران» در نشریه سالمندشناسی، منتشر شده است.

انتهای پیام