به گزارش حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، اولین جلسه كارگروه امید، نشاط و سرمایه اجتماعی به ریاست سعید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل دبیرخانه این شورا تشكیل شد.
عاملی در اولین جلسه كارگروه امید، نشاط و سرمایه اجتماعی گفت: دنیای جدید براساس اقتضائات مدرنیته و جهان صنعتی مجموعه مسائل و مشكلاتی را پدید آورده كه هم جامعه و هم زیست محیط انسانی را تحت الشعاع خود قرار داده است.
او تاكید كرد: زندگی صنعتی، توسعه فرهنگ سكولار و نظام های جدید زندگی مبتنی بر ارزش های نظام تجدد موجب توسعه اضطراب های اجتماع، خواب نآرام ناشی از بحران هویت و دغدغه های بدون پاسخ، تنبلی و سستی اجتماعی، كاهش مسئولیت پذیری اجتماعی و همچنین كاهش امید و نشاط اجتماعی، شده است.
عاملی گفت: كاهش نشاط اجتماعی از جمله مسائلی است كه اكثریت كشور های دنیا با آن مواجه هستند و بروز آن را در بالارفتن سن ازدواج، افزایش طلاق، گسترش اعتیاد به مواد مخدر، مصرف و اعتیاد به مشروبات الكلی و افزایش اضطراب های اجتماعی و تجربه افسردگی های فراگیر می توان مشاهده كرد. در دنیای معاصر افراد هویت های نامعین پیدا كرده اند، هویت دینی و ملی كمرنگ شده و در نتیجه آن كاهش مسئولیت پذیری اجتماعی و نآرامی هویتی رخ داده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: در بررسی كاهش نشاط اجتماعی باید از دو منظر به موضوع ورود كرد؛ ابتدا تحولات جهانی است كه سبك زندگی ناسالم مبتنی بر ارزش های مدرنیته، به صورت فراگیر موجب كاهش نشاط اجتماعی شده و از منظر دیگر برخی مسایل داخلی كشور از جمله مشكلات اقتصادی، فشار های ناشی از تحریم های ظالمانه دشمن و برخی منازعات سیاسی و جناحی و برملاسازی های تقابلی كه منجر به كاهش اعتمادی ملی می شود، سرمایه اجتماعی خصوص در حوزه امید و نشاط اجتماعی را هدف گرفته است.
استاد دانشگاه تهران گفت: از سوی دیگر باید مراقب بود كه امیدآفرینی تبدیل به ضد خودش نشود؛ امید تصویر روشنی برای آینده فرد و جامعه ترسیم می كند ولی اگر در واقعیت جامعه نتوان به اهداف مورد نظر دست یافت، این امید تبدیل به ضد خودش می شود؛ لذا باید براساس واقعیت ها به مردم امید داد و برنامه ریزی اجرائی واقعی داشت.
عاملی با اشاره به ظرفیت های نگاه دینی و معنوی در نشاط آفرینی به انسان ها گفت: كسی كه مبتنی بر اعتقادات، امید به خداوند داشته باشد، عمل صالح خود را افزایش می دهد و توكل بیشتری به خداوند خواهد داشت، لذا رضایتمندی بیشتری از زندگی دارد. اما هرچه جوامع سكولارتر یا لائیك تر می شوند مشكلات اجتماعی شان نیز بیشتر می شود؛ لذا لازم است نگاه عمیق و همه جانبه به موضوع نشاط اجتماعی داشت و به صورت بنیادین مسأله را توصیف و تحلیل كرد.
دبیرشورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: هم اكنون از لحاظ قوانین و مقررات حوزه نشاط اجتماعی در كشور، ظرفیت های خوبی وجود دارد و می توان برخی كاستی ها را نیز با تعاملات و هم افزایی بین دستگاه ها مرتفع كرد.
باید به نشاط اجتماعی فارغ از منازعات سیاسی یا جناحی نگریست
منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه جلسه گفت: نگاه به مسائلی مانند نشاط اجتماعی یا سرمایه اجتماعی باید نگاه كلان و ملی باشد و فارغ از منازعات سیاسی یا جناحی به آن نگریست و برای آن برنامه ریزی كرد؛ هرچند كه توجه به حوزه بخشی و اجرایی نیز لازم است تا بتوان امور را به نحو شایسته ای به پیش برد.
وزیر علوم با اشاره به ظرفیت های پژوهشی دانشگاه ها و مراكز پژوهشی كشور برای انجام مطالعات لازم در این حوزه افزود: گاهی برخی افراد یا نهاد ها به منظور رسیدن به اهداف كوچك، آرامش جامعه را هدف گرفته و با انتشار برخی اخبار و سیاه نمایی، مردم را دچار اضطراب می كنند؛ این در حالی است كه شفاف سازی های لازم در آن حوزه نیز صورت گرفته است. از دیگر موضوعات مهم تغییر و جابجایی گروه های مرجع در جامعه است كه باید برای اصلاح این فرآیند چاره اندیشی كرد.
بررسی سرمایه اجتماعی در كشور ها نیازمند نگاه چندبعدی است
عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه جلسه افزود: بررسی سرمایه اجتماعی در كشور ها نیازمند نگاه چندبعدی به موضوع است. برخی كشور ها با توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و برخی با تأثیرگذاری و گسترش حوزه نفوذ به بیرون از مرز های خود به ارتقای سرمایه اجتماعی كمك می كنند؛ از منظری دیگر زمینه های داخلی برخی كشور ها مانند تنوع اقلیمی، قومیتی و مذهبی موجب افزایش درگیری ها و كاهش سرمایه اجتماعی می شود، از طرفی تهدیدات امنیتی یا اقتصادی خارجی نیز بر این موضوع تأثیرگذار است.
صالحی گفت: برای بررسی وضعیت امید، نشاط و سرمایه اجتماعی ابتدا نیازمند توصیف درست از وضعیت موجود هستیم، سپس با تحلیل داده های موجود و مسئله شناسی، راهكار های لازم برای اصلاح وضع موجود را ارائه كرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به نیاز كشور به یك گزارش مرجع در حوزه سرمایه اجتماعی افزود: در كشور مطالعات فراوانی در این حوزه صورت گرفته است كه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات آن ها را احصا و بازخوانی كرده است، نقاط قوت و ضعف آن ها را شناسایی نموده و در نشست های گفتمانی و نخبگانی به دنبال راهكار های عملیاتی برای بهبود وضعیت است.