به گزارش جام جم آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، با شیوع كرونا، زندگی و سلامت میلیون ها انسان ماه هاست، مورد تهدید قرار گرفته است. این اپیدمی فراگیر نه تنها میزان بالای مرگ و میر ناشی از عفونت ویروسی را به همراه دارد، بلكه منجر به بروز فاجعة روانی به دلیل اثرات طول دوره بیماری و پس از آن، در كل نقاط جهان شده است.

عدم قطعیت و غیرقابل پیش بینی بودن شیوع پاندمی بیماری عفونی، قابلیت زیادی برای ترس روانی از سرایت بیماری دارد و اغلب منجر به بروز بسیاری از مشكلات روحی و روانی می شود. در این مدت یك سال و چند ماهه شیوع كرونا ، پژوهش های متعددی در سراسر جهان درباره پیامدهای روان شناختی این ایپیدمی در جامعه انجام شده و پیامدهای روانی این بیماری ویروسی از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.

اما روانپزشكان و متخصصان معتقدند فراگیری كرونا در دنیا باعث شده كه سبك زندگی افراد كاملا تغییر كند و با توجه به اینكه این ویروس ممكن است مدت ها با ما باشد، باید راهكار های سازگاری با این ویروس را یاد بگیریم و بتوانیم زندگی طبیعی را ادامه دهیم.

مجید صادقی روانپزشك و رئیس انجمن علمی روانپزشكان ایران گفت: عوارض بیماری كرونا در دو بخش جسمی و روانی در فرد نمود پیدا میكند. یكی نوع خفیف عوارض مثل مشكلات تنفسی و از دست دادن بویایی و... و دیگری عوارض شدیدتری كه ممكن است فرد تا مدت ها در بیمارستان بستری باشد و شرایط دردناك و سختی را متحمل شود.

صادقی افزود: تجربه دردناك ابتلا به كرونا علاوه بر بیمار، برای خانواده اش هم سخت و دردناك است، زیرا استرس شدیدی را متحمل می شوند تا بیمارشان بهبودی پیدا كند و هرلحظه نگران اتفاقات بد هستند.

او گفت: در مورد هر بیماری وقتی شرایط بیمار به حدی وخیم است كه منجر به بستری بیمار در آی سی یو می شود ؛ به دلیل خاص بودن محیط كه كاملا بسته و بدون محرك های محیطی است و فرد هیچ ارتباط حسی با بیرون ندارد، منجر به بروز مشكلات روانشناختی مثل افسردگی و بی قراری و كاهش سطح هوشیاری و حافظه و ... می شود.

رییس انجمن روانپزشكان ایران بیان كرد: بیماری كووید به خودی خود می تواند اثراتی روی مغز بیمار داشته باشد و بیمار حتی تا مدت ها پس از بهبودی احساس بیقراری و اختلال در تمركز و توجه را داشته باشد. برخی از این بیماران نیز دچار اختلال استرس حاد می شوند، زیرا تا مدتها، خاطرات بستری و شدت بیماری و بدحالی ها در ذهنشان مرور می شود و حتی خواب روزهای بیماری را می بینند.

اضطراب فراگیر ناشی از كرونا، رایج ترین مشكل برای افراد جامعه

او گفت: نوعی اضطراب فراگیر و عمومی نیز در جامعه وجود دارد كه به دلیل نگرانی و ترس از ابتلا به بیماری است و ممكن است موجب بروز حالات وسواسی در فرد شود. به گونه ای كه شخص، به طور افراطی، شروع به ضدعفونی كردن و شستن دست ها و محیط می كند.

صادقی گفت: در حال حاضر با سیل گسترده اخبار و اطلاعات بی پایه و اساس، در فضای مجازی در مورد كرونا مواجهیم كه این خبر ها می تواند تاثیرات مخربی روی روان افراد داشته باشد. این نوع خبر ها به دو شكل منتشر می شوند، گروه اول، در مورد رعایت پروتكل ها و واقعیت های ویروس، افراط و زیاده روی می شود و اضطراب عمومی را افزایش می دهد و گروه دوم به عادی انگاری و تلاش برای بی خطر نشان دادن این بیماری و مخالفت با استفاده از ماسك و رعایت پروتكل های بهداشتی، پرداخته می شود كه هردوی این گروه ها می توانند تاثیرات منفی در جامعه و بر روان افراد بگذراند.

صادقی بیان كرد: افرادی كه به واسطه كرونا، عزیزی را از دست داده اند، یكی از گروه های آسیب پذیر از نظر روانی هستند، زیرا فرصت و شرایط و امكانات عزاداری و تخلیه احساسی را ندارند. در كشور ما مرسوم بوده است كه برای برای بهداشت روانی افراد، برای عزاداری عزیزانشان، مراسمی مثل ترحیم و هفته و چهلم و سالگرد ... برگزار شود و برگزاری این مراسم كمك میكرد كه افراد داغدار در هر كدام از این موقعیت ها قرار می گرفتند و می توانستند به كمك ابراز همدری دیگران التیام پیدا كنند و كم كم با درگذشت عزیزشان كنار بیایند، اما در حال حاضر نمی توانند سیر طبیعی عزاداریشان را طی كنند.

اهمیت ارتباط مجازی در بهبود روحیه افراد

او گفت: فضای مجازی در كنار مضراتش، سودمندی هایی هم دارد مثلا اینكه در روز های كرونا، این شرایط ایجاد شده تا افراد از طریق تماس تصویری و ارتباط مجازی، با نزدیكانشان ابراز همدردی و عزاداری كنند.

رییس انجمن روانپزشكان ایران بیان كرد: دو گروه سنی هستند كه در ایام كرونا بیشتر آسیب را متضرر می شوند. یكی كودكان و نوجوانان و دیگری سالمندان. كودكان و نوجوانان، به دلیل عدم آگاهی كافی و شناخت مناسب از ویروس و شرایط، در فشار روانی قرار می گیرند، زیرا برایشان سخت است كه تفریحاتشان را محدود كنند و در قرنطینه بمانند، همچنین مجازی شدن مدارس و دوری از همكلاسی ها و دوست ها به شدت در روحیه آن ها اثر می گذارد.

صادقی افزود: تحقیقات ثابت كرده كه قرنطینه و در خانه ماندن، باعث افزایش خشونت های خانگی بین زن و شوهر و حتی فرزندان با پدر و مادرهایشان می شود و باید به منظور ایجاد پویایی هرچه بیشتر و جلوگیری از بروز اثرات روانی، با رعایت شیوه نامه های بهداشتی ارتباطشان با دوستانشان را حفظ كنند، تا بعد از پایان اپیدمی دچار مشكلات روانشناختی نشوند.

ستند بیشتر در معرض مشكلات روانی در روز های كرونایی قرار دارند. به طور مثال یك فرد سالمند برای دكتر رفتن و انجام یك معاینه ساده، باید همراه فرزندانش باشد و به تنهایی نمی تواند همه كارهایش را انجام دهد، همچنین این افراد، بعضا مشكل در شنوایی یا بینایی، دچار محدودیت ارتباط هستند و خانه نشینی در قرنطینه، می تواند تحمل شرایط را برایشان خیلی سخت كند و به دلیل ناآگاهی از كار با فضای مجازی و دستگاه های ارتباطی هوشمند نیز قرنطینه تاثیر منفی بیشتری روی سالمندان دارد.

صادقی افزود: فرزندان این سالمندان موظفند كه در حد توانایی سالمندانشان، به آن ها كار با وسایل ارتباط جمعی و فضای مجازی را بیاموزند و با رعایت صد درصدی شیوه نامه های بهداشتی مراقب آن ها باشند و تنهایشان نگذارند.

او بیان كرد: با توجه به آغاز شدن واكسیناسیون سالمندان، ما ابراز خوشحالی می كنیم كه سطح سلامت این افراد به مراتب افزایش می یابد.

كودكان، نوجوانان و سالمندان، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به مشكلات روحی پست كووید هستند
صادقی افزود: گروه بعدی كه در ایام كرونا، دچار تالمات روانی می شوند، افراد با مشاغل آزاد هستند كه دچار احساس ناامنی شغلی شده اند و با توجه به از دست دادن شغل بعضی از افراد و یا حتی اخراج برخی كارگران از كارخانه ها و حتی افرادی كه دچار ورشكستگی شده اند، شاهد بروز برخی مشكلات روانشناختی در این افراد هستیم كه در آن شرایط ، جامعه و دولت و مقامات بهداشتی هم نقش دارند.

بهتر است این افراد مراقبت بیشتری از خودشان داشته باشند و با گذراندن وقت بیشتری با خانواده و استفاده از امكانات فضای مجازی مثل فروش اینترنتی ، یادگیری زبان یا مهارت جدید و ... سعی كنند وقتشان را پر كنند تا از بروز مشكلات روانی در آن ها جلوگیری شود.

رییس انجمن روانپزشكان ایران بیان كرد: نكته حائز اهمیت در این اپیدمی این است كه اصل بهداشت روان، در با هم بودن است در حالیكه شرایط كرونا بر رعایت فاصله گذاری اجتماعی تاكید دارد و این دو مورد با هم تناقض جدی دارد. اما به كمك تكنولوژی و استفاده از ابزار های ارتباط جمعی، می توان این دو مورد را با هم پیش برد و از بروز مشكلات جدی جلوگیری كرد، زیرا ممكن است تا مدت ها با این بیماری همراه باشیم و زندگیمان بیشتر از پیش دستخوش تغییرات ناشی از كرونا شود.

مسئولان مربوطه معتقدند بررسی تك به تك و اعلام آمار دقیق افرادی كه به دلیل ترس از ابتلا به كرونا و یا مبتلایانی كه پس از حاد شدن بیماری ناچار به بستری در بیمارستان و آی سی یو شده اند و اكنون دچار اختلالات روحی و روانی هستند، امكان پذیر نیست اما مسئولان دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی با ایجاد كارگروه هایی به توصیه وزارت بهداشت و درمان و با تكیل رصدخانه ای در حال بررسی دقیق این افراد هستند و شاید در آینده بتوان نتیجه این بررسی ها را به صورت عدد و ارقام و آمار، مشاهده كرد.

بهترین راهكار؛ بررسی دقیق چرایی ابتلا به مشكلات روحی ناشی از كرونا

امین اجلی مدرس و مدیر اداره پرستاری دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت گفت: به طور كلی بیماری های شدید برای انسان ها یك بحران روانی به حساب می آیند و هر شخصی كه به بیماری شدیدی مثل سرطان یا انواع تومور های بدخیم و یا سایر بیماری های صعب العلاج دچار می شود، كل سیستم جسمی و روانی اش با یك بحران مواجه می شود و این واكنش ها و بحران ها در افراد مختلف متفاوت است.

اجلی افزود: بیمارانی كه به هر دلیلی به كرونا مبتلا می شوند نیز با یك بحران جدی روبه شده اند و اینجاست كه مدیریت بحران، اهمیت پیدا می كند.

او ادامه داد: هر فردی با شرایط خاص و متفاوتی به كرونا مبتلا می شود و باید تمام دلایل و جزییات بیماری و شرح حالش مورد بررسی قرار بگیرد. مثلا اینكه بیمار با چه شرایطی به كرونا مبتلا شده؟ آیا بیمار، سیستم حمایتی داشته؟ در مقطعی كه مبتلا شده به امكانات درمانی و پزشكی، دسترسی داشته؟ همزمان با ابتلا به كرونای فرد، اعضای خانواده و نزدیكان فرد نیز مبتلا شدند یا توانایی مراقبت از فرد به مبتلا به كووید را داشتند؟ و... از جمله سوالاتی است كه باید مطرح شود تا بتوان مشكلات روحی و روانی ناشی از ابتلای فرد به كرونا را بررسی كرد.

اجلی ادامه داد: از دیگر سوالات مهمی كه باید مطرح شود و پاسخ های مورد بررسی قرار بگیرد این است كه مثلا: فرد با درمان سرپایی و قرنطینه در منزل بهبود پیدا كرده یا وضعیت حادی داشته و در بیمارستان بستری شده؟ آبا فردی كه بستری شده در بخش بوده یا در آی سی یو بستری بوده؟ فرد مبتلا به كووید، سرپرست خانواده بوده یا فرزند؟ و این دوری از خانواده به مدت طولانی منجر به بروز چه تاثیراتی در فرد شده؟

مدیر اداره پرستاری دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت بیان كرد: هر فردی كه به كرونا مبتلا می شود با توجه به شرایط متفاوتی كه دارد، بحران و شرایط متفاوتی را تجربه می كند. به همین دلیل نمی شود گفت كه هر شخص مبتلا به كرونا پس از بهبودی چه میزان از مشكلات روحی را پشت سر گذاشته است.

او گفت: كرونا برای هر فردی بسته به شرایطش، مشكلات خاص و متفاوت و منحصر به همان فرد را مطرح می كند و اخبار مبتلایان و فوتی های كرونا به خودی خود می تواند تاثیرات منفی روحی حتی روی افرادی كه به كرونا مبتلا نشده اند بگذارد، ولی به طور كلی، افسردگی و بیقراری و اختلال خواب و آشفتگی و وسواس و ... جز شایع ترین اختلالات روحی دراكثر افراد مبتلا به كروناست.