امان ا... قرایی مقدم جامعه شناس اصولا در جهان امروز و از جمله ایران روابط اجتماعی در سطح خانواده و جامعه بسیار كمرنگ شده است و در حقیقت انسان ها به صورت رباط درآمده اند، یعنی رباتیك صحبت می شود و این موضوع حتی قبل از كرونا هم وجود داشت. مردم نسبت به هم بی تفاوت شده اند و جامعه از آن حالت معنوی و سنتی خارج شده است و افراد خودمدار و مصلحت گرا شده اند، بنابراین جز خودشان به چیزی دیگر توجه نمی كنند؛ یعنی تنها به منفعت خود می اندیشند. این رفتارها از درون خانواده شروع می شود كه یكی از اثرات تاثیرگذاری فضای مجازی و تلفن همراه است. بنده اسم آن را در درون خانواده روابط موزائیكی گذاشته ام؛ یعنی شما با والدین و برادر و خواهرها در یك خانواده مانند موزائیك های كف اتاق كنار هم هستید اما هم را احساس نمی كنید، چون مشغول گوشی و فضای مجازی هستید، بنابراین در عین حال كه كنار هم هستید با هم حرف نمی زنید و این امر موجب سرد شدن بیش از پیش روابط خانوادگی می شود. گرچه كرونا در سرد شدن روابط خانوادگی موثر بوده اما جامعه شناسان از مدت ها قبل اعلام كرده اند روابط و تعاملات اجتماعی به سمت مصلحت گرایی، خودگرایی و خودمداری می چرخد. الان در جامعه شما، همان اندازه ارزش دارید كه پول شما ارزش دارد، بنابراین براساس تئوری برخی از جامعه شناسان وقتی جامعه اصل و اساسش ظاهر و ارزش های مادی باشد، معنویات دیده نمی شود و جامعه به سمت صوری شدن و دور شدن افراد از یكدیگر و بی تفاوت تر شدن افراد حركت می كند. این پدیده از سده 16 و 17 آغاز شده است و همان گونه كه در قرون وسطی ذهنیت شهودی و در یونان باستان عقلانی بوده است اما اكنون در بسیاری از مواقع همه امور با پول و ظاهر سنجیده می شود. باید در جامعه معنویات را بالا برد؛ هر چند این امر در نگاه نخست سخت است اما باید ارزش ها، هنجارهای سنتی و اعتقادی گذشته را بالا برد. این را باید مد نظر داشت كه بیگانگی با فرهنگ ملی از كودكستان آغاز می شود، بنابراین آموزش اخلاقی و باورهای دینی، ملی و مذهبی باید از این سن داده شود. برای نمونه موسیقی ایرانی یك موسیقی دینی، اعتقادی است كه در آن صفا، صمیمیت، ناموس پرستی، عادات و باورهای دینی، ملی و مذهبی موج می زند، برای این نوع موسیقی چه قدم هایی برداشته شده است، اگر به این مهم توجه نشود، كم كم تمام اینها به معضل در درون جامعه تبدیل می شوند، باید در این زمینه همه با هم متحد شوند. وقتی در جامعه تنها مادیات، حسیات و ظاهر ملاك قضاوت قرار می گیرد، افراد از هم دور می شوند، این امر در كشور ما وجود دارد. بی توجهی به مشاهیر و بزرگان تاریخ، یكی از دلایل دیگر این امر است. این در حالی است كه در دیگر كشورها بزرگان آن كشور را خیلی خوب به جهانیان معرفی می كنند. فروریختگی معنویات و ارزش ها یكی از عوامل خشونتی به شمار می رود كه در جامعه امروز حاكم است. جامعه به دلیل كرونا و اخبار تلخ متعددی كه هر روز شنیده می شود، یك جامعه پرخاشگر و خشونت گرا شده و از خشونت، خشونت ظاهر می شود. برای نمونه اخباری مانند دختری كه در خوزستان به دست برادر خود كشته شد یا ماجرای رومینا و... همه اینها مجموعا جامعه را خشن و پرخاشگر كرده است. ریشه خشونت و پرخاشگری از درون خانواده آغاز می شود و سپس به جامعه سرایت می كند. اخبار تلویزیون كه بیشتر به موضوعات جنگ و نزاع می پردازد در حالی كه برای اینكه روحیه مردم بهتر شود، باید برنامه های شاد را در نظر گرفت. به قول سعدی می گوید گر بگویم كه مرا با تو سروكاری نیست/ در و دیوار گواهی بدهند كاری هست. فشارهای اقتصادی، گرانی، تورم، فضای اجتماعی و فرهنگ خشونت و خشونت پروری، كمرنگ شدن روابط معنوی و هنجارها و ارزش ها در جامعه دست به دست هم می دهند كه فرد دست به این اعمال بزند. وقتی انسان می شنود پدری بچه خود را كشته است، هراس اجتماعی ایجاد می شود و وقتی هراس اجتماعی ایجاد شود، باعث ترس خانواده ها می شود. همچنین در بازدهی اقتصادی و كاری بقیه افراد تاثیر می گذارد، زیرا این قبیل اخبار در روحیه فرد تاثیر منفی می گذارند. از نظر سیاسی نیز نشان می دهد قوانین موجود نتوانسته اند امنیت شهروندان را تضمین كنند؛ امنیتی كه دومین نیاز اساسی از نظر دین محسوب می شود. بنابراین در این زمینه به قوانین بازدارنده تری نیاز است. همچنین این گونه اخبار روح و روان مردم را آزرده می كند و حتی در سطح بین المللی و جهانی تاثیری منفی می گذارند. باید خاطر نشان كرد این گونه اتفاقات به ویژه ماجرای قتل بابك خرمدین و رومینا به دلیل تعصبات و تحجرات فرهنگی رخ داده اند.