محمدحسن یزدانی در گفت وگو با ایسنا در تشریح طرح پژوهشی خود با عنوان«تحلیل اثرات فقر قابلیتی بر سلامت روانی در سكونتگاههای غیررسمی اردبیل»، گفت: روند شكلگیری دوگانگی و چندگانگی اقتصادی و فضایی در شهرها و مناطق عموماً به دنبال انقلاب صنعتی در اروپا و سپس شكل¬گیری جریان شبه مدرنیسم در كشورهای حاشیه¬ای شروع و به مرور تثبیت شد.
وی افزود: در ایران نیز از اوایل دهه سوم قرن بیستم این روند شروع شد كه نهایتاً پیشی گرفتن روند سریع شهرنشینی از الزامات این رشد باعث ایجاد و تجمیع مشكلات متعدد از جمله فقر در شهرهای ایران شد. البته باید گفت كه فقر یك موضوع قابلیتی است. قابلیتی دانستن موضوع فقر علاوه بر آن كه در رفع فقر از طریق اجرا و پیگیری سیاست ها و اقدامات معطوف به رشد قابلیتهای فردی ارزش ابزاری برخوردار است، دارای ارزش ذاتی و نهادی نیز هست.
یزدانی اضافه كرد: ارزش ذاتی از آنرو است كه برخورداری از سواد، آموزش، بهداشت، تغذیعه مناسب و سلامتی به خودی خود ارزشمندند و فرد دارای این قابلیتها علاوه بر امكان كسب درآمد میتواند از داشتن سواد نیز لذت ببرد، لذتی كه از مطالعه یك كتاب یا یك روزنامه حاصل می شود. همچنین دارای ارزش نهادی است، چراكه افراد برخوردار از قابلیت میتواند در اجتماع و فعالیتهای اجتماعی بدون شرم و با هویت ظاهر شود و از این طریق شكاف اجتماعی و حاشیهنشینی اجتماعی كاسته شود.
عضو هیات علمی دانشگاه محقق اردبیلی با بیان اینكه این امر به نوبه خود در رشد سرمایه اجتماعی موثر است، تصریح كرد: فقر قابلیتی نه تنها امكان كسب درآمد را محدود میكند، بلكه فرد در معرض سقوط و ناتوانی بیشتری خواهد بود و علاوه بر نداری، ترس از آینده نیز به مجموعه فقرا اضافه می شود.
این پژوهشگر با بیان اینكه فقدان قابلیتها ممكن است موجب از دست رفتن همان درآمد و سرمایه اندك فقرا نیز بشود، خاطرنشان كرد: از طرفی مسائل اقتصادی در تامین بهداشت روانی انسانها نقش بسیار مهمی ایفا میكند.
وی با بیان اینكه جامعه با رفع فقر و محرومیت میتواند گامی بسیار بزرگ برای كاستن از بیماری های روانی و شكوفایی استعدادهای افراد بردارد، گفت: متأسفانه در دنیای صنعتی امروز بیماریهای روانی به طور فزایندهای در حال افزایش است و درمان بیماریهای روانی پرهزینه و بر بهرهوری فرد، عملكرد شغلی، رفاه اقتصادی و اجتماعی تأثیرگذار است.
یزدانی با بیان اینكه سطح درآمد مناسب منجر به بهبود سلامت و سلامت روانی میشود، افزود: افزایش درآمد، سلامت و طول عمر فقرا را افزایش خواهد داد، بنابرین توزیع مجدد درآمد از ثروتمندان به فقرا، میزان سلامت جمعیت را بهبود خواهد بخشید. از طرفی تواناییها و قابلیتهای جامعه بر بهداشت روانی آنها موثر میباشد. از طرفی فقر قابلیتی منجر به تخریب بیشتر سلامت روانی میشود.
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و روستایی دانشگاه محقق اردبیلی با بیان اینكه افراد فقیر با از دست دادن قابلیت نه فقط از نظر اقتصادی بلكه به لحاظ روانی نیز دچار آسیب میشوند، تصریح كرد: سنگینی بار تورم و فقر ناشی از آن میتواند افراد را دچار افسردگی، پرخاشگری، اضطراب و مشكلات انطباقی نماید، تا جایی كه این مشكلات در شدیدترین حالت باعث بروز افكار خودكشی و حتی افكار دیگركشی و پرخاشگری نسبت به همدیگر میشود.
یزدانی گفت: در خصوص فقر قابلیتی و رابطه آن با سلامت روانی تحقیقی انجام نشده است و نوآوری این تحقیق رفع خلا علمی در حوزه این موضوع محسوب میشود.
وی با بیان اینكه سوق دادن تحقیقات اساتید دانشگاه، پژوهشگران و دانشجویان به بحث های تركیبی و میان رشتهای از اهمیت خاصی برخوردار است، افزود: چالش های به وجود آمده در جهان به طور عام و كشور ما به طور خاص ناشی از یك متغیر نیست و متغیرهای متعددی در این امر دخیل اند و صرفا با مفاهیم یك رشته خاص و محض نمیشود آنها را حل كرد و نیاز به مشاركت رشتههای متعدد برای رفع این مشكل است.
یزدانی ادامه داد: از این رو، نیاز است كه اساتید دانشگاه، پژوهشگران و دانشجویان از رشته¬های مختلف علمی كمك گرفته و با متخصصان مختلف علوم دیگر همكاری داشته باشند. علاوه بر این، باید اساتید دانشگاه، پژوهشگران و دانشجویان مهارت هایشان را افزایش داده و تحقیقاتشان را در راستای رفع مشكلات جامعه انجام دهند.
انتهای پیام