به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما، طبق پژوهشی جدید، اگر فردی سحرخیز هستید، كمتر درمعرض افسردگی قرار می گیرید. بررسی های متعدد با موضوع چرخه خواب و بیداری شبانه روزی بدن نشان داده اند افراد سحرخیز كمتر از بقیه افسرده می شوند؛ اما این پژوهش ها بیشتر مبتنی بر مشاهدات بودند و نتوانستند علت و پیامد ها را ثابت كنند. برای مثال، ممكن است دیگر معیار های سبك زندگی سالم در سلامت روانی افراد سحرخیز دخیل باشند. عادت هایی مثل رژیم غذایی سالم یا ورزش یا عوارض سلامتی كمتر مثل درد مزمن درمجموع رابطه مستقیمی با افسردگی دارند. تنها سحرخیزی نمی تواند دلیلی برای خطر كمتر افسردگی باشد؛ بلكه مجموعه معیار های یادشده در این رابطه تأثیر دارند. علاوه بر این، افسردگی خود می تواند عامل اختلال خواب باشد، نه صرفا پیامد آن.



با این حال بررسی جدید شواهد جامع تری درباره افراد سحرخیز ارائه می كند كه مستقل از معیار های دیگر است. این بررسی كه در JAMA Psychiatry منتشر شد، از تكنیك پژوهشی تصادفی سازی مندلیان بهره می برد كه رابطه علت و معلولی را مشخص می كند. پژوهشگران بنابر تصادفی سازی مندلیان می توانند گروه های بزرگ افراد را براساس گونه های ژنتیكی مستقل از دیگر ویژگی های سلامتی و رفتاری مقایسه كنند. در این نمونه، شب بیداری یا سحر خیزی از ویژگی های وراثتی هستند كه به صورت تصادفی در طول مرحله رشد جنین به وجود می آیند. بیش از 340 گونه ژنتیكی براساس ریتم خواب شبانه روزی شناسایی شدند و پژوهشگران می توانند گروه های بزرگی از افراد سحرخیز را طبق گونه های ژنتیكی با افراد شب بیدار مقایسه كنند.

دانشمندان برای بررسی تصادفی سازی مندلیان ریتم شبانه روزی و ریسك افسردگی از دو پایگاه داده ژنتیكی شامل بیش از هشتصدهزار فرد بزرگ سال استفاده كردند. دانشمندان نه تنها داده های ژنتیكی، بلكه داده های مربوط به تشخیص افسردگی و اطلاعات زمان خواب و بیداری شركت كنندگان را هم دراختیار داشتند كه به دو شیوه خودگزارشی و ثبت آزمایشگاهی جمع آوری شده بودند.

پژوهشگران از این داده ها برای ردیابی نقطه میانی خواب استفاده كردند كه یكی از مقیاس های علمی سودمند برای تمایلات خواب افراد است. اشخاص سحرخیز معمولا ساعت دَه شب به تخت خواب می روند و شش صبح برمی خیزند؛ در نتیجه، نقطه میانی خواب آن ها دو بامداد است.

براساس یافته ها، برای گونه ژنتیكی سحرخیز به ازای هر ساعت نقطه میانی خواب زودتر، 23 درصد خطر افسردگی كاهش می یابد. دكتر تی روننبرگ، كارشناس متخصص كرونوبیولوژی، معتقد است یكی از نواقص این بررسی نبود داده هایی درباره زمان برخاستن افراد به دلایل شغلی یا كار های دیگر است.

به گفته دكتر روننبرگ، حتی با وجود تصادفی سازی مندلیان نمی توان به این مسئله پی برد كه برخی افراد به اجبار و برای رسیدن به محل كار سحرخیز هستند و همین مسئله بر افسردگی تأثیر می گذارد. او می افزاید: «نتایج صحیحی از داده ها به دست آمدند؛ اما زندگی پیچیده تر از این ها است.»

آیا افراد شب بیدار با تغییر عادت ها می توانند خطر افسردگی را كاهش دهند؟ دكتر ایاس داگلاس، مؤلف ارشد مقاله و پزشك دانشگاه كالیفرنیا، در پاسخ به این پرسش می گوید: «نه لزوما.» به گفته او، این بررسی به گروه بزرگی از مردم نگاه می كند، نه هر فرد به صورت مستقل. او بیان می كند:

این داده ها روند های مشخصی در جامعه مثل استفاده از گوشی های هوشمند یا دستگاه های دارای نور آبی در شب را نشان می دهند كه باعث شب بیداری و خواب دیرهنگام می شوند. رفتار های یادشده می توانند بر سطح افسردگی تأثیر بگذارند. البته نتایج لزوما نمی گویند برای خلاص شدن از افسردگی باید زودتر خوابید؛ بلكه به تغییرات مؤثر اشاره می كنند. با اینكه داده ها چیزی درباره نقطه بهینه نمی گویند، معتقدم اگر مجبورید صبح زود بیدار شوید، حتی با یك ساعت زودتر خوابیدن می توانید به سلامت روانی خود كمك كنید.