با امضای معاون اول رئیس جمهور، آیین نامه اجرایی شناسایی و حمایت از اطفال و نوجوانان در معرض خطر یا بزه دیده ابلاغ شد.
به گزارش سپید به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر هیات دولت، در جلسه هیئت وزیران مورخ 2 تیر 1400، پیشنهاد وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی مبنی بر آیین نامه اجرایی موضوع تبصره ماده (6) قانون حمایت از اطفال و نوجوانان با هدف شناسایی و حمایت از اطفال و نوجوانان در وضعیت مخاطره آمیز یا بزه دیده، به تصویب رسید.
به موجب آیین نامه مذكور، طفل و نوجوان در معرض خطر، فردی است كه با توجه به ماده (3) قانون فوق، در معرض بزه دیدگی یا ورود آسیب به سلامت جسمی، روانی، اجتماعی، اخلاقی، امنیتی و یا وضعیت آموزشی وی قرار گرفته است، همچنین طفل و نوجوان بزه دیده نیز به فردی اطلاق می شود كه از وقوع جرم متحمل ضرر و زیان شده است.
بر این اساس، سازمان بهزیستی كه مسئولیت اصلی حمایت از اطفال و نوجوانان در معرض خطر و بزه دیده را برعهده دارد، با مشاركت دستگا های اجرایی، نهادهای حمایتی و مددكاران اجتماعی نسبت به شناسایی، پذیرش، حمایت، نگهداری و توانمندسازی این گروه اقدام می كند.
همچنین مددكاران اجتماعی بهزیستی یا ماموران نیروی انتظامی مكلفند در موارد مشاهده طفل و نوجوان بدون همراهی والدین، اولیا یا سرپرست قانونی در وضعیت مخاطره آمیز، نسبت به ثبت اطلاعات و شناسایی خانواده وی اقدام و در صورت عدم نیاز به اقدامات حمایتی، وی را به خانواده تحویل و موارد خطر را به آنها تذكر دهند و در صورت نیاز به حمایت، طفل و نوجوان را به پایگاه های بهزیستی معرفی كنند.
مددكاران اجتماعی مراكز فوریت های خدمات اجتماعی پس از شناسایی طفل و نوجوان در معرض خطر یا بزه دیده، نسبت به تشكیل پرونده، ثبت مشخصات و سایر اطلاعات وی اقدام می نمایند. بعد از پذیرش طفل و نوجوان، چنانچه وی دارای ولی خاص، قیم یا سرپرست قانونی بوده و بازگشت فرد نزد آنان بلامانع باشد، مددكاران اقدام لازم را جهت برقراری ارتباط با اشخاص مذكور، بازگرداندن طفل و نوجوان به خانواده، پیشگیری از جدایی و بروز خطر مجدد و ارائه خدمات تخصصی یا حمایت مالی به عمل می آورند.
همچنین مددكاران می توانند پس از پذیرش، اقدامات لازم را جهت پیشگیری و كاهش آسیب و رفع وضعیت مخاطره آمیز انجام دهند و در صورتی كه نیاز به معاینه پزشك قانونی یا نگهداری طفل و نوجوان در مراكز تحت نظر سازمان بهزیستی باشد، فرد را به پزشكی قانونی، معرفی و یا مجوز قضایی را جهت نگهداری وی اخذ كنند. ضمن اینكه مددكاران در صورت وجود قرائن دال بر وقوع جرم علیه طفل و نوجوان، علاوه بر انجام اقدامات حمایتی، موضوع را به مرجع انتظامی یا قضایی اعلام می نمایند.
افزون بر این، طفل و نوجوان درصورت بی سرپرستی یا بد سرپرستی، عدم دسترسی به والدین، اولیا یا سرپرست قانونی و یا زندانی بودن آنها، ناتوانی والدین، اولیا یا سرپرست قانونی در نگهداری از وی، وضعیت مخاطره آمیز طفل در خانواده، بی توجهی و سهل انگاری نسبت به طفل و نوجوان یا طرد وی توسط خانواده، حسب دستور قضایی و زیر نظر مددكار اجتماعی در مراكز تحت نظر سازمان بهزیستی نگهداری می شود.
اطفال و نوجوانان دارای وضعیت خاص، از جمله دارای اعتیاد، كم توانی جسمی یا ذهنی، مبتلا به بیماری های خاص یا اختلال هویت جنسی یا روانی نیز به مراكز تخصصی ارجاع می شوند.
همچنین در صورت ورود طفل و نوجوان به مراكز نگهداری، پس از ثبت مشخصات، وضعیت سلامت جسمی و روانی، ویژگی های شخصیتی و بالینی، اختلالات احتمالی و سوابق بیماری وی در فضای مناسب و دوستدار كودك و بارعایت موازین اسلامی و حقوق شهروندی توسط پزشك معتمد مركز بررسی و در پرونده ثبت می شود و در صورت لزوم برای پیشگیری از بروز، شیوع یا درمان آن اقدام می شود.
مدیر مركز نگهداری نیز مكلف است شرایط و امكانات تحصیل، برنامه های تربیتی از جمله آموزش های خود مراقبتی و مهارت های ارتباطی و آموزش های فنی و حرفه ای و آموزش سواد رسانه ای و فضای مجازی متناسب با نیازها، علائق و استعدادهای اطفال و نوجوانان را فراهم نماید. تحصیل تا پایان دوره متوسطه اول برای طفل و نوجوان الزامی است. هر طفل و نوجوانی در مركز باید به تحصیلات خود ادامه دهد.
افزون بر این، وزارت آموزش و پرورش موظف است نسبت به ثبت نام رایگان اطفال و نوجوانان معرفی شده از سوی سازمان بهزیستی و نهادهای حمایتی، اطفال و نوجوانانی كه در مراكز نگهداری یا كانون های اصلاح و تربیت نگهداری می شوند و نوجوانان كارگر یا كارآموز اقدام لازم را به عمل آورد.
علاوه براین، وزارت ورزش و جوانان مكلف است نسبت به تجهیز مراكز به امكانات ورزشی مناسب و توسعه رشته های ورزشی بومی، متناسب با فرهنگ هر منطقه و مورد علاقه اطفال و نوجوانان اقدام نماید.
وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكی نیز موظف است نسبت به ارائه خدمات درمانی و بهداشتی رایگان به اطفال و نوجوانان مربوط و برقراری پوشش كامل بیمه سلامت برای تمام اطفال و نوجوانان ساكن ایران اعم از ایرانی یا غیر ایرانی به ویژه اطفال و نوجوانان در معرض خطر یا بزه دیده، اقدام نماید.
همچنین كمیته امداد امام خمینی(ره) مكلف به ارائه انواع حمایت های معیشتی، اجتماعی، بهداشتی و درمانی به اطفال و نوجوانان و خانواده های آنان با معرفی سازمان بهزیستی است.
وزارت كشور نیز مكلف است از طریق سازمان ثبت احوال و اداره كل امور اتباع و مهاجران خارجی نسبت به تسهیل صدور اسناد سجلی یا تابعیتی اطفال و نوجوانان معرفی شده از سوی سازمان بهزیستی، سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی، دفاتر حمایت از اطفال و نوجوانان دادگستری ها و سایر نهادهای حمایتی اقدام كند.