به گزارش همشهری آنلاین، اسمش دنیاست. هرچند خودش هم می داند سهم چندانی از این دنیا نبرده. شماره اش را از مردی می گیرم كه روزی كارش اجاره رحم به مادران نابارور بوده و شماره اش را در اینستاگرام پیدا كرده ام. دنیا دو فرزند دارد و جایی حوالی تهران زندگی می كند. می گوید همان بار اول كه رحمش را با امضای كلی بند و تبصره و سفته ای كه از او گرفتند، اجاره داد، مجبور شد بچه را تحویل خانواده دهد. اما از آن روز انگار چیزی را در گوشه ای از این شهر گم كرده. می گوید با شیری كه در سینه اش گره شده بود و بچه ای كه نبود، روزهای سختی را گذرانده. او دلبسته شده بود و وقتی سزارین شد با پتویی كه دورش پیچیده بودند، بدون اینكه یك بار بچه را ببیند، از بیمارستان بیرون آمد. افسردگی پس از زایمان همه چیز را برایش سخت تر كرد. آن قدر كه تحمل یك بار دیگر امتحان كردنش را ندارد؛ حتی اگر از گرسنگی بمیرد. این حال و روز مادرانی است كه تبلیغ كیسه حامل شان كه فرزند آینده شما در آن است، تجربه می كنند. مادران فقیر در كوچه پسكوچه های این شهر كه روزی برای لقمه ای نان، بخشی از وجودشان را گم كردند و دیگر نیافتند. در این گزارش اما با این مادران و واسطه ها صحبت كرده ایم. از وكیل درباره قانون این جایه جایی پرسیده ایم و بین قیمت های پیشنهادی دنبال رقمی منطقی تر گشته ایم.

حكایت های یك مادر میانجی اسمش رؤیاست. بار اول كه رحمش را اجاره داد، دوقلو باردار شد و دی ماه 1395 بچه ها را به دنیا آورد. یك بار دیگر خردادماه 97 فارغ شد و دفعه بعدش مهرماه 98، حالا هم در حال مصرف دارو برای آماده شدن بارداری چهارم است. رؤیا هنوز 33ساله نشده و به قول خودش یكی دو سال دیگر وقت دارد كه مادر میانجی باشد. او می گوید اهدای تخمك برایش چندان به صرفه نبوده و بارداری برایش بهتر است، چون حواسش بیشتر به همه ماجراست؛ «برای اهدای تخمك پول دندانگیری نصیب آدم نمی شود. شاید 3میلیون. آن هم اگر همه تخمك ها را خالی نكنند و چیزی برای خود آدم بگذارند. معمولا هر بار باید 20تخمك خارج شود. دكترها هم به خاطر بیهوشی و عوارض پیشنهاد نمی كنند بیشتر از دو بار این عمل را انجام دهی. اما زایمان فرق می كند. مادر خودم ده شكم زاییده.» رؤیا خودش می داند كه این بارداری های مكرر یعنی كم خونی، پوكی استخوان، بیماری های رحم، لگن و عمر كوتاه. اما اینطور خودش را دلداری می دهد كه می تواند اندك سرمایه ای برای پسرش جمع كند. از آنجا كه مادران میانجی باید زایمان موفقی پیش از این كار داشته باشند، او یك پسر دارد. رؤیا درباره كارش می گوید: «بعد از هر زایمان و برای آمادگی برای بارداری بعدی باید آزمایش های سلامت بدهم كه خیال خانواده ها را راحت كند. اگر كسی فشارخون، دیابت یا بیماری قلبی، ایدز و هپاتیت و سرخجه داشته باشد، نمی تواند مادر شود. این البته با این شرایط است كه باید یك بار بارداری بی خطر و فرزند سالم هم داشته باشد و دارو مصرف نكند. خانواده هم باید راضی باشند كه البته با همین نیاز مالی دل خانواده را به دست می آورم».

بچه های 70میلیون تومانی احمدی كه سال ها كارش آشنا كردن مادران میانجی با آنهایی است كه دل شان لك زده برای مادر شدن، می گوید: «همه این 20سال كه با مادران میانجی كار می كنم، آن قدر بلا سرم آمده كه قرارداد یك صفحه ای روز اول حالا به 5صفحه پر از ماده و تبصره رسیده است. در قرارداد همه چیز لحاظ شده، از مدل زایمان تا مرگ مادر حین زایمان؛ قراردادی كه همسران مادران میانجی هم باید امضایش كنند تا فردا روزی مدعی نباشند». هر رحم اجاره ای معمولا بین 50تا 70میلیون تومان برای زوج نابارور آب می خورد. البته این عدد گاهی در افرادی بالاتر هم می رود. مثلا آنهایی كه در مطالبات شان حتی قد و وزن و سن و قیافه مادر جایگزین را شرط می كنند. احمدی می گوید: «تا امروز بیش از 200مورد رحم اجاره ای را مدیریت كرده ام و كسی مشكل و نارضایتی نداشته. معمولا 70میلیون تومان هزینه مادر و وكیل قرارداد است كه از زوج نابارور گرفته می شود». او می گوید با چند بیمارستان كار می كند و مادر حتما باید به پزشكان این بیمارستان ها مراجعه كند؛ «روزهای فرد به بیمارستان می روم و مداركم را می برم تا مطمئن شوند كه زوج بچه دار نمی شوند. البته این هزینه جدای هزینه IVf است. چند میلیون نیز هزینه كشت تخمك و اسپرم مرد در آزمایشگاه و انتقال آمبریو تشكیل شده از دهانه رحم به داخل حفره رحم مادر میانجی است. البته ماهانه یك تا یك میلیون و 500هزار تومان نیز باید كمك هزینه ای به مادر داده شود، تا بتواند خوب تغذیه كند و مشكلی نداشته باشد. هزینه آزمایش و دكتر هم با زوج خواستار رحم است.»

همسران مادران جایگزین ذی نفعند احمدی می گوید زمانی كه این كار را شروع كرده قیمت رحم اجاره ای 2میلیون تومان بوده؛ «آن زمان تجربه مان كم بود و قراردادمان شامل بسیاری موارد نمی شد. گاهی مادر وقتی به در اتاق عمل می رسید از سزارین كردن ممانعت می كرد. همان وقت بود كه پول بیشتری می خواست تا به حسابش واریز شود. از همان روزها تجربه شد كه كم كم همه این موارد را به قرارداد اضافه كنیم.» به نظر او هرچه ذی نفعان بیشتر باشند، هم به نفع جنین است، هم زوج نابارور. او می گوید: «همین كه مادر میانجی خود را معرفی می كند، از او یا طلاق نامه می خواهیم یا گواهی فوت همسر. اگر نه باید از همان جلسه اول شوهرش را هم با خود بیاورد تا او را توجیه كنیم. همسران آنها نیز در این پول ذی نفعند و باید با این تصمیم همراهی كنند. اتفاقا وقتی می فهمند كه نفعی خواهند برد، خیلی به همسران باردارشان كمك می كنند چون در غیراین صورت و آسیب رسیدن به جنین پولی گیرشان نخواهد آمد. از همان اول برای اینكه به زوج نابارور صدمه ای نرسد از آنها می خواهیم كمترین برخورد را با مادر میانجی داشته باشند و از طریق وكیل از وضعیت بچه آگاه شوند. از طرفی از مادر میانجی سفته چند ده میلیونی گرفته می شود تا درصورت مشكل وكیل اقدام كند». اما چرا به جای این واسطه ها به مؤسسه رویان مراجعه نمی شود؟ رویان، مؤسسه ای زیرنظر جهاد دانشگاهی و جایی برای آنهایی است كه می خواهند فلوشیپ نازایی بگیرند؛ آنهایی كه می خواهند تجربه و سابقه ای برای خود دست و پا كنند. متخصصانی كه چندان ذی نفع نیستند و همین باعث می شود به نگرانی های ناباروران چندان اهمیتی ندهند. مهناز جزو آن دسته مادرانی است كه اول به رویان مراجعه كرده. او می گوید: «ما اول از این بازار نابسامان رهن و اجاره ترسیدیم و به رویان رفتیم. اما پزشكان آنجا آب پاكی را ریختند روی دست مان و گفتند IVf انجام نمی دهند و گزارش آندومتر را 7 اعلام كردند. این عدد اصلا عدد خوبی نیست، درحالی كه 8و 9 عدد امیدواركننده ای است. خب همه می دانند كه سونولوژیست ها با میلی متر سر و كار دارند و آنها كه در رویان هستند متخصصان زنان اند و سونوگرافی نمی كنند. درحالی كه وقتی جواب آندومتر را به یك سونولوژیست نشان دادیم، نظر دیگری داشت. ما مجبور شدیم به این بازار آشفته برویم. حالا هم یك كودك هفت ماهه دارم كه تا 2 ماه دیگر به دنیا می آید.»

فرزند قسطی با شرایط مناسب پشت تلفن صدایش را صاف می كند و می گوید از چه می ترسم؟ كافی است اولِ كار فقط 10میلیون پرداخت كنم كه بخشی از آن هزینه داروها و... می شود. بعد هم تا 12هفتگی كم كم رقم را بپردازم كه جمعا تا زمان زایمان می شود 50میلیون تومان. پس از زایمان و ترخیص و تحویل بچه باقی پول تصفیه می شود. شهره شماره اش را به عنوان اجاره دهنده رحم در سایت ها گذاشته است. او می گوید 35ساله است، اما كاملا سالم و تر و فرز است و اصلا به 35ساله ها نمی خورد. دختر نوجوانی دارد و تازه قول رحمش را به زوجی داده و نمی تواند پیشنهادم را قبول كند. به نظرش نباید نگران باشم، چون پول بچه را خدا می رساند. شهره همسری ندارد و دكتر 2 ماه استراحت مطلق داده كه قرار است پرستار بگیرد تا این دوره را طی كند. از آنهایی است كه آزاد عمل كرده و به هیچ یك از بیمارستان ها نرفته. از خانواده اش كه می پرسم می گوید یك جور راضی شان می كند، آنها می دانند كه وضع مالی اش مناسب نیست، مجبورند موافقت كنند. او یك مادر میانجی است كه بی واسطه پا به میدان گذاشته و خلاف آنچه نشان می دهد، كمی نگران حق و حقوقش است. خودم را مادر ناباروری معرفی كرده ام كه از او مشورت می خواهد. وقتی درباره صیغه بارداری به او می گویم انگار حرف برخورنده ای زده باشم می گوید اصلا چنین كاری نكنم. در صیغه بارداری مردانی كه حاضر نیستند فرزندشان در رحم بیگانه ای جا خوش كند، همسرشان را راضی می كنند برای شان كسی را صیغه كند و بعد از بارداری و به دنیاآمدن بچه، رها كند و برود. این وضعیت بار روانی زیادی به مادر جایگزین و مادر نابارور وارد می كند.

گزارش: روزنامه همشهری؛ نگار حسینخانی