به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما، بدبینی و بدگمانی نسبت به محیط اطراف و دیگران به مرور زمان، موجب احساس حقارت، كمبود اعتماد به نفس و خودكم بینی و در نتیجه، فشار های عصبی مثل استرس، افسردگی و دیگر اختلالات هذیان گونه می شود.
شاید بسیاری ندانند كه یكی از عوامل ایجاد و تشدید استرس (دلهره)، نوع نگاهی است كه می توانید نسبت به دیگران و محیط اطراف خود داشته باشید، همان قدر كه نسبت به دیگران و محیط، مثبت باشید و انرژی ساتع كنید، همان اندازه نیز دریافت می كنید، اما هر قدر كه منفی و با سوءظن و بدگمانی با دیگران رفتار كنید، همین انرژی منفی نیز به سمت شما هدایت می شود.
نگاه بدبینانه می تواند بنا به شدت و درجه ای كه دارد، به مرور موجب اختلالات روانپزشكی مثل افسردگی، استرس و اختلالات هذیانی شود. همین طور احساس حقارت، كمبود اعتماد به نفس و خود كم بینی نیز در افراد به علت بدبینی نیز می تواند باشد.
افراد بدبین عموما تصور بدی نسبت به دیگران یا خود یا محیط اطرافشان دارند، همواره درباره بقیه پیش داوری و قضاوت منفی دارند و همین موجب می شود كه در زندگی و روابط خود احساس خوب و خوشبختی نداشته باشند و همیشه نیز نگران آینده باشند، زیرا نمی توانند به هیچ كس و هیچ چیز اعتماد كنند و همیشه نگران هستند.
بدبینی و بدگمانی در منابع اسلامی به سوءظن تعبیر شده، یعنی یك حالت درونی كه موجب اعتماد نداشتن شخص به دیگران و اطرافیان او می شود، سوءظن یكی از گناهانی است كه در مقابل آن خوشبینی و حسن ظن از صفات خوب قرار دارد. در یك تقسیم بندی سوءظن را به چهار دسته سوءظن به خدا، به خود، به دشمنان و نزدیكان و دوستان و مؤمنان تقسیم كرده اند.
از جنبه دیگر نیز بدبینی به دو نوع شدید و خفیف تقسیم می شود. بدترین و شدیدترین آن اختلالات هذیان گونه است كه در افرادی مثل معتادان به مصرف شیشه و مواد مخدر توهم زا كه افراد را دچار جنون می كند، دیده می شود.
در این نوع اختلال، فرد بیمار بدون منطق و دلیل نسبت به دیگران بدبین شده است و با هیچ دلیل و منطقی نمی تواند نگاه خود را تغییر دهد و با توجه به نگاه بدبینانه ای كه دارد، نسبت به دیگران رفتار كرده است و واكنش نشان می دهد.
در برخی افراد، دارای اختلالات پارانوئید و افسرده نیز نوعی بدبینی دیده می شود كه خفیف است. جهت درمان این بدبینی لازم است افراد نگرش خود را نسبت به افكار خود مثبت كنند. همچنین، باید نسبت به محیط پیرامون واقع بین تر شوند و واكنش نشان دهند، این موضوع با كمك كردن از دیگران و یك مشاور نیز امكان پذیر می شود.
همچنین، افراد بدبین باید تلقین بد، ضعف، حقارت و ناامیدی را از خود دور كنند و تصمیم عجولانه نگیرند. بدبین ها باید بپذیرند كه همه ما انسان هستیم و ممكن است گاه دچار خطا و اشتباهاتی شویم.
ویژگی بدبین ها
اگر از یك بدبین سؤال كنید كه زندگی او چه حس و حالی دارد، شاید بگوید هر بار كه تلفن زنگ می زند، منتظر یك اتفاق بد یا مزاحمت یك تن یا تماس یك طلبكار است. این افراد نسبت به همسر یا اطرافیان خود گمان مثبت ندارند و مدام فكر می كنند كه قرار است دیگران اذیتشان كنند.
این افراد، عموما به دیگران شك دارند كه ممكن است به دلیل ساختار وراثتی (ژنتیك) یا محیط تربیتی آنها باشد كه این ظن و گمان ها را پرورش داده است. گاه، این نوع بدبینی ها در افراد افسرده، بیشتر دیده می شود.
البته مطالعات نشان داده است كه بدبینی همیشه هم بد نیست و گاهی اثر مثبت نیز دارد، به این منظور كه در حد طبیعی آن مفید است و موجب می شود كه در صورت شكست، فرد ضربه كمتری فرد بخورد؛ زیرا این افراد همیشه انتظار شكست یا حوادث منفی را دارند.
به طور كلی، بدبینی یك بیماری است كه اگر تشدید شود، به شك و توهم های آسیب زا می رسد و موجب جدایی در زندگی، مشكلات شغلی یا نزاع های خیابانی و حتی برقرار نكردن ارتباط درست با دیگران می شود.
اثرات بدبینی
علاوه بر موارد یادشده در زمینه اثرات بدبینی، مثل بیماری های پارانوئید و افسردگی و هذیان، بدبین ها بیشتر وسواس و اضطراب دارند و محافظه كارتر می شوند. انزوا و غم و اندوه در بدبین و بدگمان ها بیشتر است، زیرا نمی توانند به كسی اعتماد كنند. توصیه می شود كه اگر احساس كردید دچار این حالت ها هستید، حتما به یك مشاور، مراجعه كنید.
راه های درمان بدبینی
- تغییر نگاه به زندگی: هر چند كار ساده ای نشان می دهد، اما عزم را جزم كردن جهت تغییر نگاه به زندگی، كار دشواری است و نیاز به یك مشاور را لازم می كند.
- فاصله گرفتن از بدبین ها: عموما افراد بدبین در ارتباطات خود، كسانی را دارند كه مثل خودشان یا بدتر هسند. بهتر است از این افراد فاصله بگیرید، زیرا نگاه شما را نیز بهتر نمی كنند.
- قدر داشته های خود را بدانید: به اطراف خود نگاه كنید. از خانواده گرفته تا همه مسائل كوچك، برای شما ارزشمند است. درباره همه داشته های خود یك كاغذ بردارید و بنویسید. حتی كوچك ترین چیز ها می توانند شما را نسبت به این موضوع، خوداگاه كند.
همین طور فكر كنید كه اگر روز پایانی زندگی خود را می گذراندید، چه كار می كردید؟ چه تفریحات و لذت هایی را از خود دریغ كردید، چه دوست داشتن ها و عشق ورزی هایی با خانواده خود نداشتید؟ همه را یادداشت كنید تا به خاطر شما بیاید.
- فاجعه سازی را كنار بگذارید: یكی از خصیصه های اصلی بدبین ها، فاجعه سازی است، یعنی از یك كاه، كوه می سازند. بهتر است سر مسائل كوچك با دیگران بحث نكنید، موضوعات منفی را پیش نكشید و آن ها را بزرگ نكنید تا به یك بحران تبدیل شوند. درباره مشكلات، صحبت و راهكار پیدا كنید.
شاید خود بدبین ها نیز شنیده باشند كه افراد خوشبین نسبت به موفقیت ها و دستاوردهای خود، قدردان و قدرشناس هستند و با نخستین شكست، پا پس نمی كشند. آن قدر تلاش می كنند تا موفق شوند، زیرا اعتماد به نفس بالایی دارند.بنابر این، بهتر است كه افكار بدبینانه را كنار بگذارید، اما نه این كه فكر كنید همین تصور خوشبین بودن، كافی است.
بهتر است هنگامی كه افكار بدبینانه به ذهن شما می رسد، فكر را منحرف كنید تا كاهش پیدا كنند و این شدنی است، زیرا با سرگرمی، تفریح، ورزش یا موسیقی مناسب، می توانید این كار را انجام دهید.
- خودتان را مقصر ندانید: عموما در زندگی شرایطی پیش می آید كه افراد نسبت به برخی مسائل، خود را مقصر می دانند، اما این موضوع برای بدبین ها پررنگ تر است. مثلا اگر در یك مهمانی حضور یابند و چند دقیقه كسی به آنها توجه نكند، احساس غیر ارزشمندی می كنند و به جای نزدیك كردن خود به دیگران، فاصله می گیرند.
در نهایت، دوستی با افراد خوشبین و همنشینی با آنها جهت تغییرات عادت رفتاری، نوشتن اتفاقات خوب زندگی و قدرشناسی از محبت دیگران و حتی قدرشناسی نسبت به خود، می تواند در افزایش احساس شادی و خوشحالی و از بین بردن افكار منفی و بدبینانه، اثرگذار باشد.