شیوع ویروس كرونا و به دنبال آن افزایش مشكلات اقتصادی و اجتماعی افزایش آسیب های اجتماعی را به همراه خود داشته است؛ معضلاتی كه ناشی از فقدان مهارت های فردی و اجتماعی در برخورد با بحران هاست. خانه نشینی و دورهم بودن در شرایطی لذت بخش است كه اعضای خانواده كمترین دغدغه را به لحاظ معیشتی و تأمین نیازهای (...)



شیوع ویروس كرونا و به دنبال آن افزایش مشكلات اقتصادی و اجتماعی افزایش آسیب های اجتماعی را به همراه خود داشته است؛ معضلاتی كه ناشی از فقدان مهارت های فردی و اجتماعی در برخورد با بحران هاست.

خانه نشینی و دورهم بودن در شرایطی لذت بخش است كه اعضای خانواده كمترین دغدغه را به لحاظ معیشتی و تأمین نیازهای اولیه زندگی داشته باشند چه رسد به دغدغه سلامتی اعضای خانواده. شیوع ویروس كرونا كه بیش از یك سال و نیم است میهمان ناخوانده كشور ماست سبب اختلال در روند عادی زندگی شده است اختلالی كه به طور قطع دامن همه اعضای خانواده را خواهد گرفت و آن زمان است كه دورهمی لذتی ندارد.
از سوی دیگر مسائل و مشكلاتی كه اگرچه قبل از شیوع كرونا هم وجود داشتند اما حالا نمود بیشتری یافته اند و تأثیر منفی آن را در جوامع بشری و زندگی مردم مشاهده می كنیم؛ این روزها كه ویروس كرونا بر همه جا سایه افكنده است آسیب های اجتماعی همچون فقر، بیكاری، اختلافات خانوادگی، خشونت خانگی، اضطراب و افسردگی بیش از پیش بروز یافته اند و نباید به سبب حل مشكلات و مسائل بهداشتی كرونا حل معضلات و چالش های آسیب های اجتماعی به حاشیه رانده شود.
از طرفی تغییر شدید سبك زندگی آحاد جامعه، نتایج مثبت و منفی زیادی را به دنبال داشت و مسئولیت های زیادی را بر دوش مسئولان و مردم گذاشت؛ در این میان اما اقشار ضعیف قطعاً بیشتر از سایرین درگیر آسیب های اجتماعی ناشی از شیوع كرونا شدند، مناطق حاشیه نشین به سبب مشكلات معیشتی بی شمار، زنان سرپرست خانوار، كودكان كار و معتادان متجاهر و كارتن خواب از جمله گروه های آسیب پذیری بودند كه بار سنگین ناشی از مشكلات شیوع ویروس كرونا را باید به دوش می كشیدند بدیهی است؛ درست در زمانی كه هشتگ «در خانه بمانیم» ترند فضای مجازی شده بود چالش ها و مسائل هركدام از خانواده كه تا قبل از شیوع كرونا و خانه نشینی به صورت پنهان بودند مشهود شده تا جایی كه كارشناسان حوزه آسیب های اجتماعی معتقدند خشونت های خانگی در طول شیوع ویروس كرونا با افزایش قابل توجهی همراه بوده است.
راه حل كاهش آسیب های اجتماعی در دروان شیوع كرونا
به بیان دیگر شیوع بیماری كووید 19 علاوه بر تأثیرات بهداشتی چالش های اجتماعی و روانی بسیاری را برای جوامع بشری به همراه داشت و سبب شد آسیب های اجتماعی نسبت به ابتدای شروع ویروس شدت یافته و شكل متفاوت تری را به خود گرفته است؛ مشكلات و مسائل اقتصادی و در نتیجه اختلال كسب و كار در مشاغل خرد و به دنبال آن بیكاری افراد سبب انحرافات اجتماعی شده است.
البته در كنار مشكلات اجتماعی ناشی از شیوع ویروس كرونا پذیرش و مرگ عزیزان بر اثر این بیماری بسیار سخت و دردناك است آن هم در شرایطی كه برگزاری مراسم برای همدلی و پذیرفتن از دست دادن عزیزان برای بازماندگان امكان پذیر نیست متأسفانه در این زمان انواع و اقسام اختلالات روانی از جمله از دست دادن میل به زندگی، احساس تنهایی، بی علاقگی و به دنبال آن افسردگی در افراد به وجود می آید.

فقدان مهارت های فردی و اجتماعی در برخورد با بحران ها
سید حسن موسوی چلك، رئیس انجمن مددكاران اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص تأثیر كرونا بر افزایش آسیب های اجتماعی گفت: زمانی كه بحرانی اتفاق می افتد بسته به شدت بحران گروه های مختلفی تحت تأثیر آن قرار می گیرند و بدیهی است كه عملكرد سازمان های مختلف، دستگیری اقتصادی، اجتماعی سازمان ها و دولت، استفاده از تجارب قبلی و سلامت همه جانبه در طول مدت بحران بر پیامدهای بحران تأثیرگذار خواهد بود.
عدم مهارت های لازم از جمله تاب آوری، مهارت های ارتباطی و خودكنترلی همگی تشدید كننده مسائل و مشكلات اجتماعی هستند هرچند كه وضعیت اجتماعی قبل از شیوع كرونا هم مناسب نبود اما با وجود شیوع این بیماری تمامی مشكلات بیش از پیش بروز پیدا كرده اند
وی افزود: از آن جایی كه كرونا یك بحران همه جانبه و جهان شمول شده است طبیعی است كه به سبب طولانی بودن آن تبعات و عوارضی متوجه حوزه آسیب های اجتماعی است؛ متأسفانه طبق گزارش های سازمان های مختلف در طول بحران كرونا تنش در میان اعضای خانواده بسیار افزایش داشته است.
رئیس انجمن مددكاران اجتماعی اظهار كرد: متأسفانه فقدان مهارت های فردی و افزایش مسائل حل نشده خانوادگی به سبب كرونا بسیار مشهود شده است اما ادامه این روند می تواند زمینه ظهور آسیب های اجتماعی زیادی از جمله خودكشی، خشونت خانگی، همسرآزاری، كودك آزاری، دعوا و نزاع، گرایش به سمت مواد مخدر، مصرف مشروبات الكلی را فراهم كند.
موسوی چلك بیان كرد: در شرایطی كه كرونا مسائل اقتصادی بسیار زیادی را به وجود آورده است به طوری كه مردم امكان معاش خود را از دست داده اند جامعه شاهد افزایش تعداد كودكان كار و زباله گردی شده است و تمامی آمارهای سازمان های مرتبط تشدید این اوضاع را با وجود شیوع كرونا نشان می دهند.

راه حل كاهش آسیب های اجتماعی در دروان شیوع كرونا
وی عنوان كرد: عدم مهارت های لازم از جمله تاب آوری، مهارت های ارتباطی و خودكنترلی همگی تشدید كننده مسائل و مشكلات اجتماعی هستند هرچند كه وضعیت اجتماعی قبل از شیوع كرونا هم مناسب نبود اما با وجود شیوع این بیماری تمامی مشكلات بیش از پیش بروز پیدا كرده اند.
رئیس انجمن مددكاری اجتماعی با اشاره به آسیب های مخرب فضای مجازی در دوران شیوع كرونا خاطرنشان كرد: در طول دوره شیوع كرونا وابستگی بچه ها به فضای مجازی وضعیت را نگران كننده كرده است و این مسئله خود به افزایش آسیب های اجتماعی ناشی از فضای مجازی دامن می زنند كه توجه به این موضوع بسیار جدی خواهد بود.
موسوی چلك در خصوص راه حل فائق آمدن بر افزایش آسیب های اجتماعی در دوران شیوع كووید 19 ادامه داد: در چنین شرایطی حوزه اقتصادی، نهادهای تصمیم گیری و مسئولان بیشترین نقش را در كاهش آسیب اجتماعی ناشی از كرونا ویروس ایفا می كنند چراكه در دوران كرونا متأسفانه افراد كم برخوردار با مشكلات بسیار جدی مواجهه شده اند همچنین تناسبی در میزان دستمزد شاغلان با هزینه های لازم برای زندگی وجود ندارد.
بحران زاییده زندگی اجتماعی است و هیچ جامعه ای خالی از بحران نیست و تنها این نوع رفتار و نحوه برخورد ماست كه باید یاد بگیریم با بحران زندگی كنیموی اظهار كرد: در طول دوره شیوع كرونا فرصت بقا از بسیاری از مشاغل گرفته شده است و مسئولان نسبت به این مسئله باید گامی جدی بردارند اما توجه به این نكته ضروری است كه بحران زاییده زندگی اجتماعی است و هیچ جامعه ای خالی از بحران نیست و تنها این نوع رفتار و نحوه برخورد ماست كه باید یاد بگیریم با بحران زندگی كنیم برای مثال در زمان زلزله سبك زندگی افراد تغییر می كند بنابراین تنها در چنین شرایطی است كه پیامدهای بحران كمتر خواهد شد.
رئیس انجمن مددكاران اجتماعی با اشاره به نقش آموزش و پرورش در سلامت اجتماعی عنوان كرد: موضوع سلامت اجتماعی یكی از موضوعاتی است كه باید بسیار جدی گرفته شود و آموزش و پرورش تنها متولی جدی این مسئله است چراكه مدرسه باید به دنبال اصلاح سلامت روانی و اجتماعی باشد در كنار این دسترسی مردم به منابع و خدمات اجتماعی نیز یكی دیگر از نكات مهمی است كه در كاهش آسیب های اجتماعی باید به آن توجه كرد.
محرمانه بودن آمار آسیب های اجتماعی كمكی به حل آنها نمی كند
رئیس انجمن مددكاران اجتماعی در پاسخ به سوالی مبنی بر محرمانه بودن آمار آسیب های اجتماعی و مشكلات ناشی از آن در حل بحران معضلات اجتماعی افزود: طبیعتاً در هر جامعه ای برای حل بحران ها ما نیاز به یك نوع برنامه ریزی و تحلیل از وضعیت موجود داریم كه این مسئله تنها به واسطه تحلیل های كمی و آمارها امكان پذیر است.
پس از تحلیل و بررسی آمارها ما می توانیم شاهد مدیریت های متفاوت برای حل آسیب های اجتماعی باشیم همچنین آمارها نقش اطلاع رسانی را می توانند ایفا كنند و برای حل معضلات اجتماعی ما می توانیم همكاری مردم را به همراه خود داشته باشیم
وی اظهار كرد: پس از تحلیل و بررسی آمارها ما می توانیم شاهد مدیریت های متفاوت برای حل آسیب های اجتماعی باشیم البته به عقیده من بخشی از این آمارها همواره باید به صورت محرمانه باشد و تنها در اختیار مسئولان قرار گیرد اما آمارها نقش اطلاع رسانی را می توانند ایفا كنند و برای حل معضلات اجتماعی ما می توانیم همكاری مردم را به همراه خود داشته باشیم همانطور كه مشاهده می كنید آمار كرونا سبب شده است مردم نسبت به رعایت پروتكل ها دغدغه بیشتری داشته باشند.
موسوی چلك گفت: ایجاد حساسی به واسطه تحلیل های كمی و كیفی آمارها می تواند سبب شود بسیاری از دغدغه های مهم در حوزه آسیب های اجتماعی از جمله خشونت اولویت محلات و استان ها قرار گیرد بنابراین كارشناسان حوزه آسیب های اجتماعی ترجیح می دهند برای حل این معضلات آمارها را در اختیار داشته باشند.