اشاره: علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با كرونا در استان تهران و رئیس دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی تهران هفته گذشته در جمع خبرنگاران آشكارا از عملكرد وزارت بهداشت و ستاد مقابله با كرونا اشتباهات این وزارتخانه در مبارزه با كرونا انتقاد كرد و گفت: « ما 720 میلیون یورو خرج رمدسیویر كردیم اما این پول را باید خرج واكسن می كردیم. وقتی كارشناسان سازمان جهانی بهداشت به ایران آمدند ما بجای مشورت با آن ها مدام از آن ها می خواستیم در رسانه ها از نظام سلامت ایران تعریف كنند. ما آمار های مرگ و میر را از سازمان جهانی بهداشت پنهان كردیم. سفیران ما در كشور های خارجی بدنبال تأمین واكسن نبودند، با سفیر ژاپن صحبت كردم گفت اصلا سفیر ایران دنبال واكسن نیامده است، این چه دیپلماسی است؟» این سخنان زالی بلافاصله واكنش محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه كشورمان را به همراه داشت. ظریف در یادداشتی كه در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر كرد، نوشت: آقایانی كه به دستگاه دیپلماسی در مورد واكسن توهین می كنند فقط به یك سوال پاسخ دهند: «بیش از 14 میلیون واكسن وارداتی تا كنون و بیشتر نیازهای تولید داخلی را كدام دستگاه علیرغم تحریم و همه كارشكنی ها و… وارد كشور كرده است؟ كدام دستگاه پیشنهاد تمهید واردات واكسن از چین را در شهریور گذشته مطرح كرد؟ كدام دستگاه پروفورمای ورود 20 میلیون واكسن از اروپا را رد كرد؟ در همین زمینه دكتر مصطفی معین رئیس شورای عالی سازمان نظام پزشكی گفت و گویی كرده كه گزیده آن را در ادامه می خوانید. از نظر من حتی در زمان تحریم اقتصادی كنونی اینگونه نیست كه تامین بودجه خرید واكسن برای كشورمان چندان دشوار و یا امكان پذیر نباشد! احتمالا" خواسته اند كه محصولات چندین خط تولید واكسن داخلی، رقیب خارجی نداشته باشد، چون هرچند سرمایه گذاری اولیه تولید واكسن از بودجه دولتی است ولی پولی شدن آن هم می تواند در دستور كار قرار گیرد! گرچه هم میزان سرمایه گذاری تولید و هم قیمت مطرح شده برای محصول داخلی بسیار بیشتر از واكسن خارجی است. در هر صورت از نظر اصول اخلاق پزشكی، حفظ سلامت مردم و پیشگیری از مرگ و میر بیشتر با مصون سازی فوری آسیب پذیران جامعه باید خط قرمز نظام سلامت، دولت و كشور باشد كه فقط با انجام سریع واكسیناسیون عمومی امكان پذیر است. اینجاست كه به موضوع رعایت شدن یا نشدن كدهای اخلاقی پزشكی و از جمله عدم تضاد منافع در تصمیم گیری ها هم باید بطور جد رسیدگی شود. بنابراین خرید واكسن به منظور پیشگیری از موارد جدید بیماری كه هم كم هزینه تر و هم در كنترل پاندمی كرونا موثرتر است نمی تواند به هیچ وجه با خرید دارو و درمان مقایسه شود، چه رمدیسویر باشد چه سایر داروهای بسیار گران قیمت ولی كم اثر دیگر برای مداوای بیماران سرپائی و یا بستری شده در بیمارستان و یا بخش مراقبت ویژه.
وزارت بهداشت مسئولیت مستقیم نظام سلامت و نقش محوری در ستاد ملی مبارزه با كرونا را بعهده دارد و باید پاسخگوی مسئولیت های خطیر خود باشد. بجای سیاست رسیدن به ایمنی جمعی(گله ای)، وظیفه پیگیری انجام اقدامات قاطع پیشگیرانه از بروز و شیوع بیماری كرونا مانند اجرای طرح قرنطینه خانگی و شهری و منطقه ای، انجام آزمون های غربالگری تشخیصی و پیگیری موارد مشكوك و مراقبت از بیماران مبتلا، رعایت سایر پروتكل های بهداشتی-درمانی و به ویژه تامین فوری واكسن استاندارد از منابع خارجی با وزارت بهداشت است و وزارت امور خارجه نقش كمكی و تسهیل كننده دارد. موضوع تضاد منافع در این زمینه نیز در وزارت خارجه در مقایسه با وزارت بهداشت كم تر مطرح می شود چون نه مسئولیت مستقیمی در امور دارو و درمان و پیشگیری دارد و نه مسئولان آن سهام دار شركت های داروئی هستند! در عین حال اگر بخواهم مدیریت ها را مقایسه كنم، من شخص وزیر خارجه و عملكرد آن وزارت را صادق تر و توانمندتر ارزیابی می كنم.موضوع منزلت، كرامت و حقوق شهروندی در ایران فقط در مقام حرف و شعار و حداكثر در سطح تدوین یك منشور و رونمائی از آن خلاصه می شود، كاری كه در آغاز دولت روحانی نیز انجام گرفت. این است كه در مقاطع حساس، سكوت و كتمان و سازو كارهای تصمیم گیری و اجرائی غیر شفاف به جای دفاع از حقوق شهروندان نیز رخ می دهد و توجیه پذیر می شود و البته سلامت جامعه تحت الشعاع رویكردها و اولویت های اقتصادی و سیاسی و حتی منافع و ملاحظات شخصی واقع می شود. با شناختی كه از آقای دكتر زالی به عنوان استاد و مدیری سالم و صادق و شخصیت آقای دكتر ظریف دارم، سكوت ایشان را نه به خاطر ملاحظات سیاسی و یا منافع شخصی بلكه برای جلوگیری از بی اعتمادی و نا امیدی بیشتر مردم می دانم.
پنهان كاری در ارائه آمار مرگ و میر ایران به نمایندگان سازمان جهانی بهداشت و به جای استفاده از نظرات كارشناسی آنها، درخواست تعریف و تمجید از ساختار و عملكرد نظام سلامت، از نظر من اموری غیر اخلاقی و مغایر با منافع ملی است كه متاسفانه كم و بیش از سال های دور در وزارت بهداشت جاری و ساری بوده است و موجب بی اعتمادی جهانی نسبت به مدیران كشور می شود. در خصوص مدیریت بحران كرونا در طول بیست ماهی كه از آغاز آن در كشورمان گذشته است، شما رعایت آن اصول و راهبردهای استاندارد و علمی را در سیاست های اتخاذ شده و برنامه های به اجرا درآمده نمی بینید. اصول و سیاست هائی چون سرعت و قاطعیت عمل، ارزیابی دقیق زمان ورود آلودگی ویروسی و دامنه آن در كشور، اصل قرار دادن حفظ سلامت انسان و نجات سریع افراد آسیب پذیر، تشكیل سریع ستاد سیاست گذاری و هماهنگی اجرائی، ایجاد انسجام در سطح ملی و هماهنگی در سطح بین المللی، بسیج همه ظرفیت ها و منابع انسانی و مالی كشور، استفاده از تجارب و امكانات جهانی، شفافیت در تصمیمات و اقدامات، آموزش های عمومی و اطلاع رسانی منظم و صادقانه، جلب اعتماد و همكاری مشاركت عمومی، جلب همكاری و بهره گیری از ظرفیت نهادهای مدنی و بخش های غیر دولتی و خصوصی، ارزیابی مستمر وضعیت بحرانی و بازتاب سیاست ها و برنامه های به اجرا درآمده و..!
پیشنهادات ام برای عبور از این بحران:
1- ارزیابی دقیق علمی و سریع عملكرد وزارت بهداشت، دولت و نظام، و روشن كردن ضعف ها و قوت های آن..
2- بر پایه ارزیابی فوق، تجدید نظر در ساختار ستاد ملی مبارزه با كرونا و بازنگری سیاست ها و برنامه های قبلی
3- بسیج همه امكانات سخت افزاری و نرم افزاری كشور برای انجام واكسیناسیون عمومی.
4- اجرای قاطع رعایت فاصله گذاری های اجتماعی با كنترل مرزهای كشور، ایجاد محدودیت های سفرهای شهری و بین شهری، قرنطینه های خانگی و حسب مورد شهری و منطقه ای، ممنوعیت اجتماعات(عزاداری و ...) و نیز اجرای قاطع سایر پروتكل های بهداشتی به ویژه زدن ماسك در اماكن عمومی و فضاهای بسته.
5- تامین دارو و امكانات و نیروی انسانی برای كمك اضطراری به كادرهای خسته و فرسوده پزشكی و پرستاری، و گسترش تخت های بستری، تجهیزات و ظرفیت های لبریز شده بیمارستان ها.
6- تعیین گروهی بی طرف و مستقل از استادان دانشگاهی و دیگر صاحبنظران در تخصص های مرتبط برای بررسی و مستند سازی عملكرد مدیریت بحران كرونا در مدت گذشته و ارائه پیشنهاد برای كنترل آن و پیشگیری از پی آمدهای مهیب بهداشتی، روانی-اجتماعی و اقتصادی در دوران پساكرونا!
7- الزام صداوسیما به گذاشتن برنامه های روزانه آموزش بهداشت عمومی و اطلاع رسانی منظم، برخورد قانونی با عناصر و كانون های انتشار شایعات، خرافات و شبه علم در رسانه ها و شبكه های اجتماعی فضای مجازی.

لینك كوتاه: http://www.setaresobh.ir/fa/main/detail/78155/