سلامت نیوز:كتابخوانی، فنی زاینده خلاقیت كه به گفته درمانگران با تخلیه هیجانات منفی همراه است، امروزه به عنوان یكی از مهمترین رویكردهای درمانی از استرس، اضطراب و افسردگی كاسته و روند معالجه و درمان برخی بیماران را سرعت می بخشد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،كتابخوانی ابزاری زاینده خلاقیت و نوآوری است و با ارتقا قدرت آگاهی و شناخت، توانایی حل مساله و مدیریت بحران های زندگی را نیز افزایش داده و به اعتقاد برخی صاحبنظران كاهنده آسیب های اجتماعی هم خواهد بود، زیرا ناآگاهی در هر یك از عرصه های فرهنگی و اجتماعی، آدمی را در شرایط بحران آسیب پذیر می سازد، عملكرد صحیح را با دشواری روبه رو و قدرت انتخاب های آگاهانه را سلب می كند.

در جامعه ایران سرانه مطالعه از 2 تا 120 دقیقه متغیر است. همچنین تیراژ كتاب از سه هزار نسخه در دهه 50 - 60 خورشیدی با وجود رشد دو برابری جمعیت به 500 نسخه در دهه 90 رسیده است.

فنی كه به گفته كارشناسان اجتماعی، با افزایش قیمت و توسعه و گسترش فضای مجازی تحت تاثیر قرار گرفته و این روزها توسط برخی عناصر همچون شبكه های اجتماعی، رزونامه و مجله جایگزین هم شده است.

این مهارت كه امروزه در علم روانشناختی به عنوان یكی از رویكردهای درمانی هم مورد استفاده قرار می گیرد، بنابر گفته روانپزشكان استرس و اضطراب را كاهش داده و از این طریق در پیشگیری و جلوگیری از افسردگی ها نیز نقش به سزایی ایفا می كند.

این روش درمانی كه تحت عنوان «كتاب درمانی» شناخته می شود، خودشناسی بیماران را افزایش و هیجانات و عواطف منفی را تخلیه و در برخی مراجعان با تغییر ذهنیت و احساس سبب تسریع روند معالجه و بهبودی خواهد شد.

مریم طاهری، روانشناس بالینی و روان درمانگر روز دوشنبه و به مناسبت فرارسیدن 24 آبان ماه روز كتاب و كتابخوانی در ارتباط با این روش درمانی عنوان كرد: «كتاب درمانی» مانند همه روش های روان درمانی انواع متعددی را شامل می شود.

وی توضیح داد: یكی از انواع اصلی این رویكرد كه تحت عنوان كتاب درمانی خلاقانه شناخته می شود، در «گروه درمانی» مورد استفاده قرار گرفته و با مطالعه كتب ادبی و شعر سبب افزایش آگاهی اعضا نسبت به تحلیل و تفاسیر می شود.
طاهری افزود: در این روش، هر یك از اعضای گروه برداشت شخصی خود را از كتاب «معرفی شده» رواندرمانگر مطرح می كند، بنابراین مراجعان با رویكردهای مختلف آشنا شده و این مساله به خودشناسی بیماران كمك می كند.

وی اضافه كرد: همچنین تحلیل و تفسیر در جلسات گروهی سبب می شود هیجانات و احساسات بیماران به صورت ناخودآگاه با یكدیگر پیوند خورده و لمس عمیق احساسات اعضای گروه، سبب درك و فهم جنبه های بیماری برای مراجعان خواهد شد.
این درمانگر تصریح كرد: روش دوم كه با عنوان كتاب درمانی تكاملی شناخته می شود، عمدتا جنبه آموزشی داشته و والدین برای رشد كودك و گاه افزایش آگاهی و تكامل شخصی اقدام به مطالعه كتب مختلف می كنند.

وی افزود: كتاب درمانی تجویزی نیز یكی دیگر از انواع كتاب درمانی است كه توسط درمانگر با هدف سرعت بخشی به روند معالجه و درمان انتخاب می شود. در این رویكرد، یك كتاب توسط درمانگر با هدف تغییر ذهن و احساس به بیمار معرفی و مورد مطالعه می گیرد.

این روانشناس بالینی با اشاره به كتاب شناسی درمانی ادامه داد: این روش نیز با استفاده از كتاب های خودیاری گری برای كنترل و مدیریت مسائل شناختی همچون اضطراب و افسردگی انجام می شود.
وی توضیح داد: این روش در مدیریت نگرانی های وجودی انسان مانند تنهایی، مرگ، مفهوم زندگی، كنترل استرس، اضطراب، افسردگی، اختلالات خوردن، مشكل در روابط اجتماعی، مصرف موادمخدر موثر بوده و می تواند آگاهی نسبت به مفاهیم زندگی را افزایش داده و از این طریق باعث ارتقاء قدرت شناختی و مدیریت زندگی شود.
این روان درمانگر تاكید كرد: یكی از علل گرایش به مطالعه كتاب هم روبه رو شدن با مشكلاتی چون اضطراب های شغلی و اختلال در روابط بین فردی است كه تاكنون برای مراجعان تجربه نشده است. پیدایش برخی نگرش ها و رفتارها كه پیش از این شكل نگرفته بود و در نتیجه شخص برای افزایش آگاهی در رابطه با موضوع مربوطه و حل مساله به كتاب مراجعه می كند.

كتاب درمانی، راهی برای غلبه بر استرس و هیجانات منفی
طاهری با بیان اینكه انسان برای ترمیم برخی احساسات نظیر كاهش اعتماد به نفس نیز از كتاب بهره می گیرد، یادآور شد: این روش درمانی كه امروزه مورد استفاده بسیاری از درمانگران قرار می گیرد، بازه سنی معینی را شامل نمی شود؛ برای همه گروه های سنی استفاده شده و سبب می شود كه بیمار فعالانه تر در جلسات درمانی حضور یابد.
به گفته این روانشناس بالینی اما براساس برخی تحقیقات، این روش در كودكان و جوانان تاثیرگذاری بیشتری به دنبال خواهد داشت.
طاهری تاكید كرد: بنابراین این روش باعث افزایش شناخت بیماران از مشكلات فردی و اجتماعی شده و بالتبع شناخت عمیق از مباحث مختلف، مشكلات و مفاهیم زندگی می تواند سبب افزایش تسلط بر مسائل و حل وفصل مشكلات شود.

اما چگونه باید مطالعه عمومی در یك جامعه را افزایش داد؟
این مهارت به اعتقاد برخی روانشناسان باید از دوران كودكی در انسان نهادینه شود، اما برخی اقدامات نظیر توسعه كتابخانه های شهری و كاهش قیمت كتاب هم می تواند سبب ترغیب و تشویق شهروندان به كتابخوانی شده و با افزایش سرانه مطالعه به عنوان یكی از مولفه های پیشرفت، از آسیب های روانی و اجتماعی نیز بكاهد.
رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران نیز در خصوص چگونگی ترغیب جامعه به افزایش مطالعه به خبرنگار اجتماعی ایرنا گفت: توسعه كتابخانه ها، سهولت دسترسی، گسترش ارتباطات ناشران با فروشندگان، وقف كتاب، هدیه به مناسبات خاص، معرفی برترین كتابخوانان منطقه، شهر و كشور از مهمترین اقدامات در زمینه افزایش كتابخوانی به شمار می رود.

مجید صفاری نیا تصریح كرد: وجود كتاب در بسیاری از مكان های عمومی همچون ایستگاه های مترو و اتوبوس، تاكسی، راه آهن، هواپیمایی، مطب پزشكان و... نیز فرهنگ كتابخوانی را توسعه می بخشد.
این استاد دانشگاه یادآور شد: براساس این اقدامات بسیاری از كتب به دفعات مورد استفاده قرار گرفته و این امر به لحاظ روانشناختی و معنوی هم بر انسان تاثیرگذار است.
صفاری نیا همچنین با تاكید بر این كه فرهنگ كتابخوانی باید از دوران كودكی در آدمی نهادینه شود، ادامه داد: تشویق كودكان باید همراه با كتاب بوده و مطالعه كاغذی از سنین كودكی و نوجوانی آموزش داده شود.

این دكتری روانشناسی اجتماعی تاكید می كند: انسان براساس یكی از خصائص فطری (گوش به زنگی اجتماعی) كه در مردان بیش از زنان برآورد شده است، شماری از اخبار و اطلاعات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را از فضای مجازی دریافت می كند، اما همه نیازهای اطلاعاتی از این طریق تامین نمی شود، بنابراین مطالعه كاغذی و استفاده هدفمندانه از این فضا بسیار حائز اهمیت است.