تهران-ایرنا- ویروس كرونا حدود دو سال جهان را درگیر كرده و تاكنون موجب مرگ رسمی بیش از 5 میلیون نفر از ساكنان كره خاكی و مبتلا شدن 254 میلیون نفر از آنان شده است. معاون اجتماعی سازمان بهزیستی 27 شهریور ماه 1400 اعلام كرد 51 هزار كودك به دلیل كرونا مادر یا پدر و یا هر دو آنان را از دست داده اند.

كرونا موجب تغییرات پرشماری در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و سبك زندگی مردم جهان از جمله مرگ والدین، یتیم شدن كودكان و مشكلات ناشی از آن شده است.

بر اساس آمارهای اعلام شده در ایران، مرگ والدین باعث بی سرپرستی بیش از 51 هزار كودك شده كه آینده ای مبهم و تاریك در انتظار آن ها است و در صورت خوش شانس بودن، زندگی تازه ای را در كنار پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها آغاز خواهند كرد، در غیر این صورت باید تحت حمایت مراكز نگهداری قرار گیرند.

ورود این تعداد از كودكان یتیم كرونایی كه برخی آمار آن را بیش از تعداد یاد شده می دانند، موجب برهم خوردن چرخه طبیعی زندگی و جامعه شده كه بر اساس اعلام جامعه شناسان و روانشناسان از هم اكنون زنگ خطر برای آینده این كودكان به صدا در آمده است و ضرورت دارد برنامه ریزی لازم برای آینده و كاهش مشكلات یتیمان كرونایی از سوی دست اندركاران تدارك دیده شود.

«جعفر بای» جامعه شناس و پژوهشگر امور اجتماعی، پدیده كودكانی را كه بر اثر كرونا والدین خود را از دست داده اند، حقیقتی تلخ خوانده و می گوید: بیش ترین افرادی كه در اثر حوادث طبیعی و همه گیری بیماری آسیب می بینند، كودكان هستند. زیرا مرگ پدر یا مادر و یا هر دو والدین می تواند مشكلات جبران ناپذیری را برای آن ها به وجود آورد.



وی این كودكان را افرادی می داند كه به شدت دچار انواع مشكلات روحی و عاطفی می شوند و می افزاید: این افراد آسیب پذیر بسیار به حمایت های مالی نیاز دارند، زیرا دیگر نان آوری ندارند، بنابراین شرایط بسیار دشواری را تجربه می كنند و كمك های مقطعی مانند مسكن ضعیف نمی تواند ریشه این مساله را حل كند.

به گفته این آسیب شناس، برای این كه این كودكان با مشكلات جدی تری مواجه نشوند، لازم است توسط بستگان و نهادهای حمایتی مانند سازمان بهزیستی و كمیته امداد امام خمینی (ره) مورد توجه قرار گرفته و خدمات دریافت كنند.

این جامعه شناس فشارهای روحی ناشی از فقدان والدین را یكی دیگر از مسایل مبتلا به این كودكان برشمرده و ادامه می دهد: حتی در صورتی كه این افراد توسط بستگان مورد توجه قرار بگیرند در آینده به احتمال زیاد دستخوش مشكلات ویرانگر می شوند به همین دلیل ایجاد نهادهای حمایتی با هدف تسكین این درد و حمایت های روانی و عاطفی یك ضرورت است.

این جامعه شناس فشارهای روحی ناشی از فقدان والدین را یكی دیگر از مسایل مبتلا به این كودكان برشمرده و ادامه می دهد: حتی در صورتی كه این افراد توسط بستگان مورد توجه قرار بگیرند در آینده به احتمال زیاد دستخوش مشكلات ویرانگر می شوند به همین دلیل ایجاد نهادهای حمایتی با هدف تسكین این درد و حمایت های روانی و عاطفی یك ضرورت است.



بای با بیان این كه در ابتدا این كودكان با همذات پنداری و دیدن افرادی مشابه خود تا اندازه ای با مصیبت وارده به صورت مقطعی كنار می آیند، می گوید: این موضوع به مرور زمان می تواند به یك معضل اجتماعی تبدیل شود، از این رو همان طور كه هسته های عاطفی و روانی پس از وقوع زلزله و سیل به صورت جدی شكل می گیرد، كودكان بازمانده از پدر و مادران فوت شده هم نیاز به چنین حمایت هایی دارند؛ زیرا فراموشی این قشر در آینده یك بحران اجتماعی را در پی خواهد داشت.

این جامعه شناس از فقر، اعتیاد، سرقت، انواع بیماری های مزمن مانند ایدز، ترك تحصیل و كار كودكان به عنوان آسیب هایی یاد كرد كه می تواند گریبان این افراد درمانده را گرفته و آنان را دچار روان پریشی كند؛ در حالی كه گشوده شدن چتر حمایتی بر سر آنان، جامعه را از انواع مشكلات اجتماعی آتی مصون می كند.

بسیاری از آسیب های كودكان یتیم كرونایی تا پایان زندگی درمان نخواهد شد

«حسین حجت پناه» جامعه شناس با اشاره به آمار اعلام شده درباره كودكان یتیم در اثر كرونا می گوید: با در نظر گرفتن یك سری شاخص ها می توان حدس زد كه تعداد آن­ ها بیش از رقم اعلام شده است، حتی اگر همین تعداد را هم به عنوان مبنا بپذیریم، باز هم هشدار دهنده و خطرناك است.



حجت پناه با بیان اینكه آسیب ها صرفا محدود به این افراد نمی ماند و خانواده ها و به تبع آن جامعه را هم تحت تاثیر قرار می دهد، می افزاید: آسیب های ناشی از بی سرپرست شدن از نظر زمانی خیلی پایدار است. بسیاری از آن­ها تا آخر عمر قابل درمان نیست و ممكن است به نسل های بعد هم منتقل شود. از این­ رو با توجه به این واقعیت، متوجه فراگیری عمق فاجعه خواهیم بود.

وی با بیان این كه آسیب ها صرفا محدود به این افراد نمی ماند و خانواده ها و به تبع آن جامعه را هم تحت تاثیر قرار می دهد، می افزاید: آسیب های ناشی از بی سرپرست شدن به لحاظ زمانی خیلی پایدار است، بسیاری از آن­ ها تا آخر عمر قابل درمان نیست و ممكن است به نسل های بعد هم منتقل شود. از این­رو با توجه به این واقعیت، متوجه فراگیری عمق فاجعه خواهیم بود.

حجت پناه اضافه می كند: وزارت آموزش و پرورش باید جهت گیری و برنامه ریزی های نوینی را در زمینه مواجهه با این كودكان در دستور كار قرار دهد تا اولاً آن­ ها از ادامه تحصیل محروم نشوند و ثانیاً حمایت های غیرنقدی در قالب نوشت افزار، كتاب، كیف، كفش و لباس دریافت كنند.

كودكان، در نوك پیكان آسیب های اجتماعی

«علیرضا احمدیان» روان شناس هم درباره كودكان والدین جان باخته بر اثر كرونا می گوید: همواره شوك و آسیب های ناشی از بیماری و حوادث تلخ و پیچیده ملی و جهانی چندین نسل را درگیر می كند. این شوك می تواند اقتصادی، زیستی، روان شناختی و اجتماعی باشد كه در صورت نداشتن آمادگی برای مقابله، آسیب ها بر جامعه جدی تر خواهد بود.



وی با بیان این­ كه كودكان بیش از دیگران به دلیل این حوادث و بیماری ها در معرض انواع آسیب های اجتماعی و روانی قرار می گیرند، می افزاید: این افراد در نوك پیكان آسیب های یاد شده هستند و عوارض زیستی و اقتصادی كرونا به مراتب بیش از دیگران دامن این گروه سنی را می گیرد.

احمدیان ادامه می دهد:پیشنهاد تشكیل بنیاد حمایت از آسیب دیدگان ناشی از كرونا به مجلس شورای اسلامی ارایه شده؛ بنیادی كه می تواند با هوشمندی، شیوه نامه های تربیتی و روانشناختی و واقعیت های پزشكی و راهبردهای مختلف را تهیه كند به گونه ای كه بتوان با تدوین برنامه های درمانی و شیوه نامه های یاد شده به درستی با افراد آسیب دیده از كرونا بخصوص كودكان

بی سرپرست ، روان شناسان را برای این كار بسیج كرد.

احمدیان : پشنهاد تشكیل بنیاد حمایت از آسیب دیدگان ناشی از كرونا به مجلس شورای اسلامی ارائه شده. بنیادی كه می تواند با هوشمندی، شیوه نامه های تربیتی و روانشناختی و واقعیت های پزشكی و راهبردهای مختلف را تهیه كند. به گونه ای كه بتوان با تدوین برنامه های درمانی و شیوه نامه های یاد شده به درستی با افراد آسیب دیده از كرونا بخصوص كودكان بی سرپرست شده، روان شناسان را برای این كار بسیج كرد.

ترك تحصیل، مهم ترین معضل كودكان یتیم كرونایی

«حسن موسوی چلك» رییس انجمن مددكاران اجتماعی ایران هم با اشاره به آمار 51 هزار كودكی كه در كشور والدین خود را در اثر كرونا از دست داده اند، به مشكلات مالی كودكان و پیامدهای ناشی از آن با توجه به شرایط كرونایی اشاره كرده و می گوید: اكنون جامعه با معضل ترك تحصیل كودكان به دلیل مشكلات مالی خانواده ها مواجه است. بخشی از این معضل اجتماعی به قبل و بخشی به بعد از كرونا اختصاص دارد. ولی آن چه مهم به نظر می آید، آسیبی است كه كودكان می بینند.



وی می افزاید:برای پیش گیری از این نوع آسیب ها سازمان های متولی امر به ویژه بهزیستی باید در ارائه خدمات اجتماعی، نظام مند، پویا، فعال و هوشمند عمل كنند و این سازمان با كمك و همراهی سایر نهادها مانند كمیته امداد امام خمینی (ره)، سازمان ثبت احوال، وزارت كشور، نیروی انتظامی، وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی، شهرداری، سازمان صدا و سیما پیگیر كار این كودكان باشد.

توجه به نیازهای اولیه كودكان با رعایت كرامت انسانی

«سید جواد میری» جامعه شناس نیز در ارتباط با مشكلات آینده كودكان یتیم كرونایی می ­گوید: مهم ترین و اساسی ترین نیازهای این كودكان بر اساس هرم مازلو در ابتدا تامین نیازهای اولیه مانند خوراك و مسكن با رعایت كرامت انسانی و در مراحل بعدی نیازهای عاطفی، عشق و محبت است.



وی با بیان این­ كه ایران دارای بیش از یك­صد سال فعالیت سازمان های مردم نهاد است، ادامه می دهد: بر اثر كرونا شمار زیادی از كودكان والدین خود را از دست داده اند، بنابراین لازم است این افراد را در یك طرح ضربتی و عاجل در مدت 5 تا 15 سال زیر سایه حمایت سازمان های مرتبط قرار دهیم و در این مسیر از ظرفیت سازمان های خیریه و مردم نهاد هم بهره بگیریم.

برچسب ها
- ویروس كرونا
- افسردگی كودكان نوجوانان
- سازمان بهزیستی كشور