پوكی استخوان بیماری بسیار شایعی است كه معمولا افراد را د ر سنین میان سالی مبتلا می سازد . د و ماد ه طبیعی مورد نیاز برای تشكیل استخوان های بد ن كلسیم و فسفات است.د ر د وره جوانی، بد ن انسان از این د و ماد ه طبیعی برای تولید استخوان ها استفاد ه می كند . كلسیم همچنین برای عملكرد بهتر قلب، مغز، و سایر ارگان های بد ن لازم و ضروری است. به منظور حفظ عملكرد این ارگان های حیاتی، بد ن د ر صورت كمبود كلسیم از ذخیره استخوان ها استفاد ه می كند .
با افزایش سن سرعت تجزیه استخوان ها د ر بد ن نسبت به جایگزینی استخوان ها بیشتر می شود و این باعث كاهش چگالی استخوان ها و شكنند ه شد ن آن ها شد ه و بیشتر د ر معرض شكستگی قرار می گیرند پوكی استخوان بیماری سیستمی و خاموشی است كه د ر مراحل اولیه هیچ علایمی از خود نشان نمی د هد . با پیشرفت بیماری علایمی چون ضعیف و شكنند ه شد ن ناخن ها ،عقب رفتن لثه ها و عد م توانایی د ر محكم گرفتن اشیاء مختلف د ر فرد مشاهد ه می شود . د ر مراحل پیشرفته بیماری با نازك شد ن و ضعیف شد ن استخوان ها، خطر شكستگی آن ها بسیار افزایش می یابد ؛ تا جایی كه د ر پوكی استخوان شد ید ، فرد د ر اثر ضربات كوچك ،زمین خورد ن های ساد ه و حتی د ر اثر عطسه یا سرفه شد ید ، ممكن است د چار شكستگی استخوان شود د ر این افراد بیشترین شكستگی د ر مفصل ران ،مچ د ست و ستون فقرات رخ می د هد . شكستگی استخوان د ر افراد مسن می تواند عواقب جد ی تری را به د نبال د اشته باشد این بزرگ ترین نگرانی افراد مبتلا به پوكی استخوان است. از علائم د یگر آن می توان به كمرد رد ، گرد ن د رد و كاهش قد اشاره كرد .كاهش قد به د لیل شكستگی د ر یكی از مهره های گرد ن یا كمر د ر اثر فشار طبیعی ستون فقرات رخ می د هد . د ر وضعیتی شد ید تر، بد ن حالت خمید ه به جلو پید ا می كند كه بر توانایی شما د ر انجام فعالیت های روزمره معمول تأثیر می گذارد و تنفس را تحت تأثیر قرار می د هد ، زیرا د ر این صورت ریه های شما فضای كمتری برای بزرگتر شد ن د ر قفسه سینه د ارند . پوكی استخوان د ر مرد ان كمتر از زنان گزارش شد ه است. فقد ان هورمون های خاص و به خصوص هورمون استروژن د ر بین زنان و هورمون های جنسی د ر بین مرد ان از د لایل اصلی این بیماری است. بسیاری از زنان، بطور خاص د ر سنین بالاتر از 60 سال، به د لیل یائسگی با سطوح پایین تر هورمون استروژن د ر بد ن روبرو هستند و این شرایط ریسك ابتلای فرد به پوكی استخوان را افزایش می د هد . استفاد ه بیش از حد از كورتیكواستروئید (بیش از سه ماه)، مشكلات غد ه تیروئید ،كم تحركی و عد م استفاد ه از عضلات، مشكلات خاص ژنتیك، سطح پایین كلسیم و ویتامین د ی د ر رژیم غذایی نیز از د یگر عوامل این بیماری است.پزشك معمولاً با بررسی سبك زند گی، سابقه بیماری د ر خانواد ه یا سابقه ایجاد شكستگی قبلی استخوان و انجام آزمایش خون برای تعیین سطح كلسیم، فسفر، ویتامین د ی ،تستسترون، عملكرد تیروئید و كلیه ابتلای فرد به پوكی یا قرار گرفتن وی د ر معرض ریسك ابتلا به این بیماری را مشخص می كند .
برای اند ازه گیری تراكم استخوانی د ر بخش های مختلف بد ن از آزمایش سطح تراكم استخوان استفاد ه می شود . این آزمایش می تواند به شناسایی ابتلا به پوكی استخوان قبل از ایجاد شكستگی كمك كند و تاثیرات ناشی از د رمان های انجام شد ه د ر فواصل زمانی یك سال یا بیشتر همچنین د رصد از بین رفتن استخوان را مشخص نماید . كنترل د رد پوكی استخوان ممكن است نیازمند استفاد ه از د اروهای ضد التهاب استروئید ، د اروهای ناركوتیكس و د اروهای موضعی تسكین د هند ه د رد باشد .
روش د رمان جایگزینی هورمون استروژن می تواند برای زنان د ر د وران یائسگی مفید و موثر باشد . د اروی آلند رونات ،رالوكسیفین و كلسیوتونین نیز می تواند برای توقف فرآیند از بین رفتن استخوان مورد استفاد ه قرار گیرد . روش د رمانی انتخاب شد ه برای پوكی استخوان و یا برنامه پیش گیری از آن می تواند شامل فیزیوتراپی باشد . د ر این رابطه لازم است به بیمار كمك شود تا نحوه انجام مناسب این حركت ها و بهره گیری از آنها د ر زند گی عاد ی خود را فرا گیرد برنامه فیزیوتراپی هر فرد ، به موارد ی مانند علت پوكی استخوان، سطح تناسب فیزیكی فرد ، سطح ریسك فرد برای ایجاد شكستگی د ر ستون فقرات، و توان تحملی فرد بستگی د ارد .مگنت تراپی یكی از روش های د یگر د رمانی برای كمك به بهبود پوكی استخوان است كه د ر آن از یك مید ان مغناطیسی ثابت برای كاهش التهاب و افزایش سرعت بهبود بیمار استفاد ه می شود و می تواند تراكم استخوانی را افزایش د هد با تنظیم سطح فركانس د ر مگنت تراپی می توان فعالیت یونی د ر یك ناحیه آسیب د ید ه را افزایش د اد و فرآیند متابولیك را بهبود بخشید . این روش می تواند یك راهكار د و سویه باشد كه فرآیند كاهش تراكم استخوان را آهسته تر كند و به طور همزمان باعث افزایش جریان خون د ر نواحی استخوانی آسیب د ید ه و افزایش چگالی استخوان شود .
همچنین این روش می تواند امكان تجد ید ساختار و بهبود آسیب د ید گی های غضروفی را نیز فراهم نماید .انجام فعالیت های حركتی و ورزش تاثیر قابل توجهی بر بهبود علایم پوكی استخوان بیمار د ارد . انجام تمریناتی كه به مقابله با نیروی گرانش زمین می پرد ازد مانند تمرینات تحمل وزن د ر خشكی، بیشترین فاید ه را برای پیشگیری از پوكی استخوان د ارند . تمرینات ایمن و موثر شامل قد م زد ن، پیاد ه روی ، بالا رفتن از پله می باشند . ورزش هایی با توان بالا مانند د وید ن یا آهسته د وید ن ، ایروبیك و تمرینات هوازی و طناب زد ن هم می تواند بسیار مفید باشد ، اگرچه باید د ر مورد بی خطر بود ن ایروبیك و تمرینات هوازی پرتاثیر با پزشك یا فیزیوتراپیست خود مشورت كنید . تمرینات قد رتی با استفاد ه از مقاومت (وزنه ، د ستگاه ، كش و نوار لاستیكی) نیز می توانند باعث افزایش یا حفظ تراكم استخوان شود زیرا نیروها هنگامی روی استخوان اثر می گذارند كه عضله به طور فعال با مقاومت د رگیر باشد .انجام تمرینات تعاد لی جهت بهبود وضعیت تعاد ل فرد می تواند از زمین خورد ن احتمالی وی پیش گیری نماید . فیزیوتراپیست ممكن است تمرینات تعاد لی خاصی را برای شما تجویز كند كه با اطمینان می توانید این تمرینات را د ر خانه انجام د هید تا تعاد ل شما د ر هنگام ایستاد ن ، حركت كرد ن و پیاد ه روی افزایش یابد . فواید ورزش فقط تا زمانی كه شما به ورزش اد امه می د هید د وام خواهد د اشت .رژیم غذایی افراد مبتلا به پوكی استخوان حتی د ر مواقعی كه فرد از د ارو استفاد ه می كند از اهمیت خاصی برخورد ار است.
كلسیم نقش كلید ی د ر حفظ سلامت استخوان ها د ارد و بهترین روش برای تامین كلسیم از طریق مواد غذایی است اضافه كرد ن مقد اری پنیر یا كلم بروكلی به ظرف غذا می تواند به ساد گی سلامت استخوان را با استفاد ه از مواد غذایی افزایش د هد ، پس غذاهای سرشار از كلسیم مصرف كنید . این غذاها شامل لبنیات كم چرب همچون شیر و پنیر و سبزیجات با برگ تیره سبز رنگ مانند كلم بروكلی ،تخم شربتی ،گرد و ،كنجد ، پود ر سنجد ،شیر، ماست، كشك ، لوبیا ،پونه خشك ،ماهی سارد ین و آبمیوه های غنی از كلسیم می باشند ویتامین د ی می تواند به بد ن د ر استفاد ه از كلسیم به د ست آمد ه از مواد غذایی كمك موثر نماید . بهترین منبع ویتامین د ی نور طبیعی خورشید است و قرار گرفتن به مد ت 15 د قیقه د ر معرض نور خورشید و تابید ن آفتاب بر روی پوست بد ن بد ون استفاد ه از كرم های ضد آفتاب، می تواند نیاز روزمره شما به این ویتامین را بر طرف نماید . توجه د اشته باشید كه غذاهای كمی حاوی ویتامین د ی هستند ، هر چند بعضی آب میوه ها با استفاد ه از این ویتامین غنی می شوند . مواد ی مانند روغن ماهی ،كره، ماهی سالمون ، تون ، قباد ، سارد ین ، زرد ه تخم مرغ و محصولات لبنی غنی شد ه د ارای ویتامین D هستند . باید توجه د اشت مصرف نوشید نی های حاوی كافئین بیش از پنج لیوان د ر روز ، نوشید نی های گازد ار ،غذاهای شور و مصرف پروتئین بیش از حد می تواند باعث از د ست د اد ن بخش بیشتری از كلسیم د ر بد ن شود . رتینول نوعی ویتامین A از پیش تنظیم شد ه ی موجود د ر مكمل ها است.
مصرف زیاد رتینول ممكن است منجر به كاهش تراكم استخوان و افزایش خطر شكستگی استخوان شود . میزان مصرف ویتامین A از پیش آماد ه شد ه را به كمتر از 2000 واحد د ر روز كاهش د هید . بهتر است به جای مكمل های غذایی، ویتامین A را از مواد غذایی د ریافت كنید . نیاز كود ك به كلسیم و ویتامین D با افزایش سن تغییر می كند . كلسیم د ر هر گروه سنی، برای كمك به ساختن استخوان هایی سالم و قوی د ر طول زند گی بسیار مهم است. افراد بزرگسال روزانه بین 1000 تا 1200 میلی گرم كلسیم و 600 تا 800 واحد ویتامین د ی نیاز د ارند . ساختن استخوان هایی قوی به خصوص قبل از سن 35 سالگی، می تواند بهترین راه پیشگیری د ر برابر ابتلا به پوكی استخوان باشد . شیوه زند گی سالم،وتغذیه حاوی كلسیم برای محكم نگه د اشتن استخوان ها و جلوگیری از پوكی استخوان حائز اهمیت است. همچنین وضعیت قرارگیری بد ن د ر پیشگیری از شكستگی ستون فقرات ، حفظ عملكرد و بهبود د رد كمر بسیار اهمیت د ارد . د ر هنگام انجام تمرینات قد رتی ، حفظ حالت صاف و ایستاد ه ی بد ن پرهیز از خم شد ن و پیچ خورد ن هنگام انجام كارهایی مانند برد اشتن وسایل از روی زمین، بستن بند كفش ، شستن لباس ها و جابه جا شد ن از یك سطح به سطحی د یگر د ر جلوگیری از شكستگی ها، افتاد ن ها و كمرد رد بسیار مهم است. برای كمك به قرار گیری بد ن د ر حالتی صحیح د ر حین تمرینات و د ر هنگام انجام فعالیت های روزانه، با یك متخصص فیزیوتراپی صحبت نمایید .
سیگار كشید ن می تواند منجر بروز پوكی استخوان شود . پس بهتر است آن را ترك كنید و به طور خلاصه می توان بیان د اشت انتخاب یك سبك زند گی سالم و تغییر د ر رژیم غذایی و انجام تمرین های حركتی همراه با تد ابیر لازم برای جلوگیری از زمین خورد ن فرد ،د ریافت كلسیم به میزان كافی د ر روز و انجام ورزش های مناسب مانند پیاد ه روی از جمله عوامل پیشگیری و د رمان این بیماری است.
مژد ه خلیلی-فیزیوتراپیست و كارشناس ارشد فیزیوتراپی

/انتهای متن/