افشین شاعری

تهران- ایرنا- آغاز سال 1401 با كاهشی شدن موج امیكرون، ششمین خیز كرونا در ایران همراه شد. زمانی كه ایرانیان بار سفر بستند و دل به طبیعت زدند، میهمانی رفتند و دیده بوسی كردند. حالا تعطیلات تمام شده اما ویروس كرونا هنوز هست. باید دید پاندمی در بهار نورسیده چه خوابی دیده است.

پاندمی كرونا بعد از دو سال سخت در دنیا كه به مرگ بیش از 6 میلیون نفر منجر شد و نزدیك به نیم میلیارد نفر را مبتلا كرد، هنوز ادامه دارد. نمودار سینوسی آن با موج های افزایشی و كاهشی در حركت است. آمار مرگ و میر كرونا در برخی كشورهای اروپایی و آمریكا كم شده و در عوض این بار در آسیای شرقی در كشورهایی مثل كره جنوبی، هنگ كنگ و حتی ژاپن بیشتر خودنمایی می كند. این داده ها نشان می دهد كه وضعیت كرونا ناپایدار است و با وجود نگاه های خوشبینانه مبنی بر افول پاندمی كرونا، نباید زود قضاوت كرد.

در ایران پس از گذر از 6 پیك سخت كه آخرین آن پیك امیكرون بود، آمار موارد ابتلا و مرگ كمتر شده اما در برخی روزها نمودارها صعودی است. در دو سال گذشته كرونا جان بیش از 140 هزار عزیز هموطن را گرفت و حداقل بر اساس موارد شناسایی شده، هفت میلیون نفر بیمار شناسایی شدند. آماری كه میزان واقعی آن به مراتب بیشتر است به خصوص در پیك امیكرون كه به نظر می رسد اكثریت بزرگی از جامعه مبتلا شدند.

با این حال آمارهای رسمی وزارت بهداشت می گوید، میزان مرگ كرونا در نیمه فروردین امسال به حدود روزی 37 تا 54 نفر رسید اما نشانه هایی از روند افزایشی هم دیده می شود، حدود دو هزار نفر نیز همچنان در بخش های مراقبت های ویژه كرونایی با مرگ دست و پنجه نرم می كنند.

عوارض كرونا فقط مرگ و میر نبود، بیكاری، مشكلات اقتصادی خانواده ها، افت تحصیلی دانش آموزان و افزایش میزان افسردگی و اختلالات روانی از دیگر تبعات این مهمان ناخوانده است. بسته شدن مدارس در دو سال گذشته آسیب های جدی به تحصیل دانش آموزان و به خصوص رشد اجتماعی و سلامت روان آنان وارد كرد اما حفظ جان و جلوگیری از گسترش ویروس به خانواده ها این تصمیم را گریزناپذیر كرده بود.

اكنون پس از تعطیلات نوروز در حالی كه به نظر می رسد، خیز امیكرون كاهش یافته، به سمت بازگشایی ها پیش می رویم اما باید دید در چه شرایطی هستیم و تصمیماتی كه می گیریم چه پیامدهای خوشایند و ناخوشایندی را می تواند داشته باشد تا همزمان با بازگشت به زندگی عادی دچار تبعات ناگهانی نشویم.

تجربه دنیا در مواجهه با كرونا

«دكتر مسعود یونسیان» متخصص اپیدمیولوژی در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا می گوید: اگرچه آمار مرگ و ابتلا به كرونا در كشور كاهش یافته است اما باید از وضعیت كشورهای دیگر عبرت بگیریم و دچار اشتباه محاسباتی نشویم. كشورهای توسعه یافته زیادی در دنیا هستند كه به علت برداشتن زودهنگام محدودیت های كرونا مجدد دچار افزایش موارد ابتلا و مرگ شدند.

گر چه هنوز موج جدیدی در كوتاه مدت پیش بینی نمی شود اما ممكن است با گسترش زیرسویه های امیكرون با روند افزایشی كرونا مواجه شویم. بای مراقب بود زیرا ویروس كار خودش را می كند

وی می افزاید: مساله بسیار مهم در كشور ما این است كه آمار دقیقی از وضعیت موجود كرونا نداریم، بخشی از كاهش آمار ابتلا به كرونا می تواند به علت كم مراجعه كردن مردم در ایام تعطیلات نوروز باشد. ممكن است افراد زیادی در این روزها دچار علائم كرونا شده باشند و حتی به مراجعه و درمان بستری هم نیازمند بوده باشند اما به علت تعطیل بودن مراكز درمانی یا به تصور اینكه این مراكز بسته هستند، مراجعه نكرده اند. بنابراین آمارهای كرونا تا 14 فروردین قابل اعتماد نیست و باید اجازه دهیم مدتی بگذرد تا آمارهای دقیق را به دست آوریم و بتوانیم قضاوت بهتری درباره وضعیت كرونا در كشور داشته باشیم.

متخصص اپیدمیولوژی ادامه می دهد: با افزایش مراجعات و دقت بیشتر آمار مشخص می شود كه آیا با موارد ابتلای پنهان مواجه هستیم یا نه و آیا ممكن است دوباره با خطر افزایشی كرونا مواجه بشویم یا خیر. اگرچه هنوز موج جدیدی در كوتاه مدت پیش بینی نمی شود اما ممكن است با گسترش زیرسویه های امیكرون، با روند افزایشی كرونا در كشور مواجه شویم. امیدواریم دوباره به شرایط سخت كرونا بر نگردیم اما با اظهار امیدواری شرایط عوض نمی شود، ویروس كار خودش را می كند.



الزامات بازگشایی مدارس

دكتر یونسیان می گوید: بازگشایی مدارس حتما باید با فراهم شدن الزامات آن همراه باشد. نمی توان از كودكان انتظار داشت پروتكل ها را رعایت كنند، همدیگر را لمس نكنند، به یكدیگر دست نزنند و مدام در محیط كلاس ماسك بزنند. وزارت آموزش و پرورش اعلام كرده فاصله گذاری فیزیكی الزامی نیست. وقتی فاصله گذاری رعایت شود، دانش آموزان درك می كنند كه باید یكسری اصول بهداشتی را رعایت كنند و به یكدیگر دست نزنند اما وقتی دانش آموزان كنار هم نشسته اند، دیگر نمی شود انتظار داشت این اصول بهداشتی رعایت شود.

وی می افزاید: آمارها نشان می دهد ابتلای شدید به كرونا و مرگ كرونایی در كودكان كم است و اطلاعات ملی و بین المللی نیز این موضوع را تایید می كند؛ اما خطر اینجاست كه كودكان آلوده به راحتی می توانند ویروس را به خانه ببرند، بنابراین اكنون كه شرایط ناپایدار است و امكان رعایت پروتكل های بهداشتی در مدارس وجود ندارد، انتظار بازگشایی ناگهانی مدارس را در شروع سال نداشتیم. حداقل امیدواریم ماسك رایگان به تعداد كافی در مدارس بین دانش آموزان توزیع شود و تمهیداتی اندیشیده شده باشد و ماسك های خریداری شده دپو شده باشد، اگر چه چنین اطلاعاتی را در اختیار نداریم.

متخصص اپیدمیولوژی می گوید: در جایی كه بودجه های كلانی برای خرید داروهایی هزینه می شود كه خیلی از آنها اثربخشی زیادی هم نداشتند، حداقل انتظار، این است، ماسك كافی كه تولید با كیفیت ایرانی هم دارد برای دانش آموزان تهیه شده باشد.

دكتر یونسیان ادامه می دهد: اواخر سال گذشته نیز با وجودی كه امیكرون رو به افزایش بود، تاكید شد كه مدارس باز شود، آن زمان تصمیم درستی نبود اما در زمان فعلی و در سال جدید هنوز وضعیت كرونا به درستی در كشور معلوم نیست و نمی شود قضاوت دقیقی داشت بنابراین شاید بهتر بود 10 روزی صبر می كردیم تا ببینیم وضعیت كرونا در كشور به چه سمتی می رود و بعد برای بازگشایی ها تصمیم گرفته می شد.



خیز مجدد كرونا منتفی نیست

«دكتر حمید سوری» متخصص اپیدمیولوژی نیز در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا می گوید: كاهش موارد مرگ و میر و ابتلا به كرونا فقط در ایران نیست، در بسیاری از كشورها كاهش این موارد وجود دارد به خصوص در مورد مرگ كه اطلاعات آن موثق تر است اما این كاهش به معنای ضعیف شدن ویروس و پشت سر گذاشتن همه گیری كرونا نیست. موضوع بسیار مهم این است كه الگوی اپیدمی كرونا در حال تغییر است. به عنوان مثال كره جنوبی كه یكی از موفق ترین كشورها در مدیریت كرونا بود، اكنون روزانه بیش از 300 مرگ دارد، كشورهایی مثل هنگ كنگ و ایتالیا نیز با مرگ های سه رقمی كرونا مواجه هستند.

وی می افزاید: وضعیت كرونا پایدار نیست و نباید دلخوش باشیم و تصور كنیم اپیدمی رو به خاموشی است. سازمان بهداشت جهانی چند سناریو برای وضعیت همه گیری كرونا در سال جاری پیش بینی كرده است:

1- یكی از این سناریوهای خوشحال كننده است، این است كه ویروس ضعیف شود و از حالت سركشی و چموشی درآید و نقش كمتری در مرگ داشته باشد.

2- در سناریو دیگر كه بر اساس گسترش واكسیناسیون استوار است، انتظار می رود با گسترش بیشتر واكسیناسیون افراد حساس كمتر شوند و چرخش ویروس به حداقل برسد.

3- واكسیناسیون عامل مهمی برای مقاوم كردن افراد در برابر ویروس كروناست اما افزایش مرگ و میر در كشورهایی كه پوشش كافی واكسیناسیون داشته اند نشان می دهد، نمی توان به واكسیناسیون به عنوان تنها گزینه برای مهار كرونا توجه كرد و فقط یكی از گزینه هایی است كه باید رعایت شود.

كاهش موارد مرگ كرونا به معنای ضعیف شدن ویروس و پشت سر گذاشتن همه گیری كرونا نیست. باید به تجربه كشورهای دیگر مثل كره جنوبی نگاه كنیم، الگوی كرونا ممكن است تغییر كند متخصص اپیدمیولوژی ادامه می دهد: برای مقابله با همه گیری كرونا باید رویكردی همه جانبه نگر و هوشمندانه داشت، باید در هر زمانی سطح خطر را مورد شناسایی قرار داد و در گروه سنی یا سایر گروه ها بر اساس میزان خطر برنامه ریزی كرد. اكنون در شرایطی هستیم كه با توجه به افزایش مسافرت ها و دید و بازدیدها احتمال خیز مجدد كرونا وجود دارد و شاید از چند هفته آینده بروز كند.

وی می گوید: به جز احتمال خیز دلتاكرون، چند زیر سویه و واریانت امیكرون نیز وجود دارد كه ممكن است باعث افزایش موارد ابتلا شود. هنوز نمی شود پیش بینی دقیقی از الگوی تغییرات ویروس كرونا داشت. این ویروس در تلاش است به هر طریقی خودش را زنده نگه دارد و بقا داشته باشد، امیدواریم به سمت ضعیف شدن آن برویم اما آینده قابل پیش بینی نیست.

درهرصورت نباید تصور كرد، پاندمی كرونا تمام شده است. كشورهایی كه این تصور را داشتند و شرایط را عادی كردند؛ دوباره با خیزهای مجدد كرونا مواجه شدند و مجبور شدند، دوباره سختگیری ها را بیشتر كنند.

سوری می افزاید: مشكل ما در ایران این است كه مطالعات بومی دقیق چندانی درباره همه گیری كرونا نداریم تا به طور دقیق وضعیت كشور را بدانیم، وزارت بهداشت اگر مطالعاتی دارد باید اطلاعات مربوط به اپیدمی را در اختیار كارشناسان قرار دهد تا بتوانیم تحلیل دقیقی از وضعیت موجود داشته باشیم و دچار سردرگمی در مدیریت كرونا و روزمرگی نشویم. نباید مدیریت كرونا به خود مردم واگذار شود، ضرورت دارد با برنامه ریزی گام برداشت و تعطیلات؛ به تعطیل شدن برنامه های مدیریت كرونا منجر نشود.

وی ادامه می دهد: بازگشایی مدارس نیز اگر چه لازم است اما به مقدمات و ملزوماتی نیاز دارد،ضرورت دارد در مدارس نظام مراقبت فعال بهداشتی ایجاد شود، بیماریابی در این مراكز آموزشی تقویت شود، سطح ایمنی دانش آموزان نیز مورد پایش قرار داشته باشد. باید وضعیت ایمنی دانش آموزان در مناطق مختلف كشور را بدانیم و برای طغیان های احتمالی ویروس آمادگی داشته باشیم.

متخصص اپیدمیولوژی می گوید: بسیاری از كشورها برای بازگشایی مدارس و دانشگاهها اقدام كرده اند اما باید ساز و كارها و ملزومات آن رعایت شود. در نظام مراقبتی فعال می توان خطرات احتمالی بهداشتی در مراكز آموزشی را به سرعت تشخیص داد.

برچسب ها
- ویروس كرونا
- وزارت آموزش و پرورش