به مناسبت هفته سلامت كه آموزش پزشكی و علوم توانبخشی از محورهای اصلی آن است؛

الگوی « آموزش پاسخگو برای برنامه آموزش علوم توانبخشی » ارائه شد

دكتر " اكبر میرجانی اقدم " متخصص حوزه آموزش عالی، در راستای طرح تحول و نوآوری آموزش پزشكی، ضمن انجام مطالعه ای با رویكرد توانبخشی در سطح دانشگاه های علوم پزشكی مستقر در شهر تهران، الگوی « آموزش پاسخگو برای برنامه آموزش علوم توانبخشی» را ارائه داد.

دكتر میرجانی اقدم در گفت وگو با خبرنگار وبدای دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در باره ضرورت اجرای این طرح پژوهشی و دستیابی به الگوی « آموزش پاسخگو برای برنامه آموزش علوم توانبخشی» گفت: رفع نیازهای مرتبط با سلامتی جامعه، از اولویت های اصلی نظام آموزش عالی حوزه سلامت است و نظام سلامت برای تحقق این هدف، تربیت دانش آموختگان توانمند، متعهد و پاسخگو به نیازهای جامعه را از مهمترین ماموریت های دانشگاههای علوم پزشكی كشور قرار داده است و دانشگاه های علوم پزشكی نیز برای انجام هرچه بهتر این ماموریت و رفع نیازهای مرتبط با سلامتی جامعه، باید نظام آموزشی خود را بر اساس نیازها و اولویت های سلامت جامعه طراحی و اجرا كنند.

وی به مناسبت هفته سلامت كه آموزش پزشكی و علوم توانبخشی از محورهای اصلی آن است، افزود: امروزه بیش از هر زمان دیگری با چالش توانمندی فارغ التحصیلان حوزه های مختلف سلامت روبه رو هستیم و یكی از رویكردهایی كه در سالهای اخیر برای مقابله با این چالش مورد توجه قرار گرفته، ایجاد پیوند بین آموخته های فارغ التحصیلان دانشگاهی و نیازهای جامعه است كه به عنوان « آموزش پاسخگو » مطرح می باشد.

این متخصص حوزه آموزش عالی توضیح داد: « آموزش پاسخگو »، یك رویكرد آموزشی است كه به نیازها و انتظارات جامعه پاسخ می دهد. با توجه به اهمیت موضوع و تاكید بر سیاست ها و برنامه های تحول آموزش پزشكی و تدوین بسته های طرح تحول و نوآوری آموزشی در وزارت بهداشت و از آنجائیكه یكی از بسته های طرح تحول، « آموزش پاسخگو و عدالت محور » می باشد، مطالعه ای جهت دستیابی به الگوی آموزش پاسخگو برای برنامه آموزش علوم توانبخشی به صورت آمیخته انجام شد.

دكتر اقدم كه مسئولیت حوزه دانشجویی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی را نیز به عهده دارد، تصریح كرد: نتایج مطالعه یادشده، به منظور نهادینه سازی آموزش پاسخگو می تواند مورد استفاده سیاستگذاران نظام آموزش عالی سلامت در دانشگاه های علوم پزشكی، بویژه در حوزه علوم توانبخشی قرار بگیرد و به هدایت برنامه های آموزشی در جهت پاسخگویی به نیازها و انتظارات جامعه، كمك كند.

وی در خصوص چگونگی اجرای این پژوهش، اظهار داشت: این طرح پژوهشی، در مرحله اول (بخش كیفی) با مشاركت 25 نفر از خبرگان حوزه توانبخشی و در مرحله دوم (بخش كمی )، با مشاركت 58 تن از رؤسای دانشكده ها، معاونان آنان، مدیران گروههای آموزشی و اعضای هیات علمی دانشكده های توانبخشی دانشگاههای علوم پزشكی مستقر در شهر تهران، اجرا شد.

وی براساس یافته های بدست آمده از این تحقیق، شش بعد كلی « جامعه، نظام آموزش عالی سلامت، دانشگاه، استاد، دانشجو، برنامه آموزشی و درسی »، را به عنوان " ابعاد آموزش پاسخگو " و تاثیرگذار در تحقق رسالت دانشگاه های نسل سوم و چهارم برشمرد و طبق همین ابعاد، مولفه ها و شاخص های شناسایی شده را تشریح كرده و الگوی آموزش پاسخگو برای برنامه آموزش توانبخشی در دانشگاههای علوم پزشكی مستقر در شهر تهران را ترسیم كرده است. (لینك مربوط به ابعاد، مولفه ها و شاخص های شناسایی شده و الگوی بدست آمده، زیر خبر درج شده است)

وی همچنین به منظور توسعه، ترویج و بكارگیری الگوی آموزش پاسخگو، پیشنهادهایی را مطرح كرد و گفت: جامعه و مولفه های مرتبط با آن، نقش مهمی را در هدایت نظام های آموزشی به سمت پاسخگویی به نیازهای جامعه ایفاء می كنند، لذا لازم است كه نیازهای جامعه بعنوان پایه و اساس طراحی و تدوین برنامه های درسی و آموزشی در دانشگاه ها، بویژه در حوزه علوم توانبخشی مورد توجه قرار بگیرند.

این محقق حوزه آموزش عالی به جایگاه "دانشگاه ها " بعنوان مهمترین ركن اصلی مدیریت اثربخش فعالیت های آموزشی و پژوهشی به منظور پاسخگویی به انتظارات جامعه اشاره كرد و پیشنهاد داد كه با اعطای اختیارات لازم به دانشگاههای علوم پزشكی، این امكان فراهم شود تا بتوانند ضمن رصد نیازها و انتظارات جامعه، نسبت به بازنگری برنامه های درسی راسا اقدام كنند.

وی همچنین با اشاره به نقش " اساتید " در فرایند آموزش پاسخگو، گفت: اساتید توانمند و با انگیزه، یكی از ابعاد مهم و تاثیر گذار در فرایند آموزش پاسخگو می باشند و لذا می توان با توجه به آگاهی اساتید از نیازها و تحولات جامعه در كنار تولید علم مبتنی بر نیاز جامعه، از مشاركت آنان در تهیه و تدوین برنامه های آموزشی و درسی ، و ترغیب و هدایت دانشجویان در عرصه های بالینی استفاده كرد.

وی از " دانشجویان "، به عنوان بازیگران و صاحبان اصلی فرایند نظام آموزش عالی سلامت یاد كرد و افزود: می توان توانمندسازی دانشی، نگرشی و مهارتی و توسعه شایستگی های عمومی و حرفه ای دانشجویان را به منظور آماده سازی جهت پذیرش مسئولیت های اجتماعی، ارائه خدمات عدالت محور و نقش آفرینی در نظام سلامت توام با رعایت اخلاق حرفه ای را جزو برنامه های آموزشی و درسی قرار داد و به عنوان شاخصی مهم در مباحث مربوط به اعتباربخشی دانشگاهها، در نظر گرفت.

وی بر اهمیت نقش " برنامه آموزشی و درسی " به عنوان یكی دیگر از ابعاد آموزش پاسخگو تاكید كرد و اظهار داشت: برنامه های درسی بستر شكل گیری مهمترین فرایند نظام دانشگاهی یعنی " یادگیری " است، و لذا پیشنهاد می شود كه سیاستگذاران نظام آموزش عالی سلامت و دانشگاهها، " تنظیم اهداف روشن و قابل دستیابی در حیطه برنامه های آموزش توانبخشی، استفاده از شیوه های نوین آموزشی متناسب با تحولات جامعه، استفاده از روشهای متنوع ارزشیابی در برنامه های آموزشی و پاسخگویی برنامه درسی به محیط " را مورد توجه قرار بدهند.

این متخصص حوزه آموزش عالی همچنین در راستای آموزش پاسخگو، اجرای طرح های پژوهشی دیگری را پیشنهاد داد و گفت: می توان در قالب طرح های پژوهشی، « پایش برنامه های درسی در راستای پاسخگویی به نیازهای واقعی جامعه به منظور حفظ پویائی آن، شناسایی و ارزیابی نیازهای واقعی جامعه در حوزه سلامت در كشور، طراحی برنامه های توانمندسازی در دانشگاهها و گروههای آموزشی در راستای پاسخگویی به نیازهای جامعه و بازنگری استانداردهای موجود آموزشی در حوزه های مربوط به درونداد، فرایند و برونداد نظام آموزش عالی سلامت » را به اجرا گذاشت.

دكتر اقدم افزود: همچنین می توان طرح های پژوهشی برای « تدوین سازو كارهای مناسب ارتقای مستمر حرفه ای دانش آموختگان و اعضای هیات علمی در راستای پاسخگویی بهتر به نیازهای در حال تحول نظام جامع سلامت، تعیین میزان اثربخشی برنامه های درسی مبتنی بر ابعاد شناسایی شده در الگو، تدوین شاخص ها و استانداردهای مناسب ملی به منظور اندازه گیری و سنجش پاسخگویی دانشگاهها و برنامه های آموزشی و درسی، و بررسی وضعیت موجود بهره گیری از آموزش پاسخگو و تعیین فاصله وضع موجود و مطلوب »، طراحی و اجرا كرد.

بگفته وی، « نیازسنجی و انجام مطالعات كپ(KAP) در خصوص دانشجویان، اساتید و مدیران، سیاستگذاران سلامت، ارائه كنندگان خدمات و سایر ذینفعان آموزش پزشكی كشور » نیز می تواند راهگشای بسیاری از مسایل این حوزه باشد.

گفتنی است؛ نتایج این طرح پژوهشی و « الگوی آموزش پاسخگو برای برنامه آموزش علوم توانبخشی » كه توسط دكتر اكبر میرجانی اقدم ترسیم شده، در مجلات " پژوهش در آموزش علوم پزشكی (دوره 14، شماره یك، بهار 1401) " و " توانبخشی (دوره 22، شماره 4، زمستان 1400) " منتشر شده است.

لینك مربوط به ابعاد، مولفه ها و شاخص های شناسایی شده و الگوی آموزش پاسخگو برای برنامه آموزش علوم توانبخشی :

http://rme.gums.ac.ir/article-1-1157-fa.html

http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2970-fa.html

انتهای پیام/

تنظیم خبر: نعیمی پور