تهران - ایرنا - رییس سازمان غذا و دارو با بیان اینكه اتفاق صنعت خودرو نباید در دارو تكرار شود، گفت: اگر از امروز ارز ترجیحی نباشد دیگر كسی با سازمان غذا و دارو كاری ندارد چون چیزی نیست كه ببرند؛ فقط یك رقابت برای ایجاد انحصار در بازار می ماند كه بتوانند پروانه بیشتری دریافت كنند.

گروه جامعه ایرنا - سال 97 كه ارز ترجیحی به صنعت دارو وارد شد، تولیدكنندگان مواد دارویی و تجهیزات پزشكی به صورت مستقیم این ارز را دریافت می كردند، شاید همین موضوع باعث شد كه موضوع فساد و مافیای دارو بیشتر به چشم آمد.

ابهامات زیادی در راستای هزینه ارز ترجیحی در صنعت دارو به وجود آمد، ارزی كه هنوز نیامده بود یك سال پس از تخصیص كمتر شد و همین نشان داد كه فساد در این صنعت موج می زند و مهمترین مشكلی كه ایجاد شد افزایش قیمت دارو به شكل سرسام آور و پرداختی زیاد از جیب مردم بود تا جایی كه اعلام شد پرداختی از جیب مردم به بیش از 60 درصد رسیده است.

این مشكلات به حدی زیاد شده بود كه تصمیم دولت بر این شد كه ارز ترجیحی كه تاكنون به واردكنندگان این صنعت دارویی اختصاص می یافت، به سازمان های بیمه ای داده شود تا با این اقدام مردم دیگر شاهد افزایش قیمت دارو در سال 1401 نباشند و قیمت تمام شده دارو به شهریور 1400 برگردد.

حواشی افزایش دارو، مشكلات ناشی از متضرر شدن صنعت دارویی با تخصیص ارز ترجیحی، تخلفات ارزی و فساد در عرصه دارویی، ورود مافیا به صنعت دارو، افزایش پرداختی از جیب مردم، سهل انگاری در واردات واكسن كرونا و دیگر مشكلات صنعت دارویی باعث شد كه با بهرام دارایی رییس سازمان غذا و دارو در گفت و گویی تفصیلی به بررسی این مسایل و مشكلات بپردازیم.

ارز ترجیحی نباشد دیگر چیزی نیست كه ببرند!

ایرنا: مافیای دارویی از چه زمانی وارد صنعت دارو شد؟

دارایی: وقتی مسیر هموار است كه ویژه خواری، انحصار و ارزخواری در آن است، مشكل اساسی در این زمینه وجود دارد؛ در این وضعیت ارز ترجیحی نیز اوضاع را خطرناك تر می كند، در تجهیزات پزشكی فقط چند شركت مشخص؛ بیشتر ارز را به خودشان اختصاص می دادند به اسم برندهای بالای وارداتی یا تاپ برند و 20 برند برتر كه این 20 برند 70 درصد ارز را به خود اختصاص دادند مگر كسی دیگر نمی تواند این كار را انجام دهد با برند دیگر نمی شود؟ این نشان می داد كه مسیر غلط است و در دارو و مواد اولیه هم به همین شكل بود.

در واقع هر كدام از اینها مافیایی شده بودند؛ به عنوان مثال اگر بگوییم از امروز ارز ترجیحی نیست دیگر كسی با سازمان غذا و دارو كار ندارد چون چیزی نیست كه ببرند فقط یك انحصار بازار می ماند كه بیشتر بتوانند پروانه بیشتری بگیرند اینها همیشه بوده و هست؛ در تلاش برای كم كردن آن هستیم اما اگر بگوییم این وضعیت را به نقطه صفر می رسانیم یك ادعای عجیب است.

وقتی این موضوع عمیق می شود باعث ازدست دادن منابع ملی می شود كه دیگر به دست نمی آید. فضایی برای شكل گرفتن این موضوع وجود دارد و نظارت خاصی نبوده است؛ نظارت یك بخش، تنبیه و مجازات موثر بخش دیگری است اكنون تعزیرات ویژه برقرار است اما قبل از آن تعزیرات و گرانفروشی یك نوع تشویق بود و جریمه ای كم می دادند و به كار خود مشغول می شدند.



چگونه پرداخت از جیب مردم افزایش یافت؟

كمبودهای مقطعی و در برخی برهه ها گسترده از دارو را در ادامه می بینیم. ارزی كه برای صنعت دارو در نظر گرفتند هر سال آن را كاهش دادند و با كاهش ارز ترجیحی ارز نیمایی جانشین شد و داروهایی كه ارز نیمایی گرفتند قیمت آنها بالاتر رفت و برای بیمه ها نیز مشكلاتی ایجاد شد و بیمه ها قدرت ریالی كافی برای افزایش قیمت نداشتند و باعث شد پرداخت از جیب مردم در آن سال ها افزایش پیدا كند و به این نقطه رسیدیم.

باید به دوران طلایی صنعت داروسازی برگردیم

به هر حال نسخه ای كه برای ما پیچیدند ما سال گذشته در دولت سیزدهم مجبور بودیم ادامه دهیم. برنامه ریزی و ساز و كارهایی برای اصلاحات مهم یارانه ترجیحی درباره اقلام اساسی و همچنین دارو را انجام دهیم تا بتوانیم به دوران طلایی صنعت بویژه در داروسازی برگردیم. داروهای باكیفیت و به حد نیاز كشور تولید و به طور شایسته در اختیار مردم قرار گیرد، به این معنی كه مردم دارو را با هزینه هایی كه بیمه آنها را تقلیل داده اند و در حد استطاعت آنهاست دریافت كنند و پرداخت از جیب آنها مضاعف نشود. این كار مهمی است كه دولت سیزدهم برای انجام آن تلاش دارد تا به هیچ عنوان دغدغه برای مردم ایجاد نشود.

ایرنا: فساد به نوعی در صنعت دارو وارد و همین موضوعات باعث شده است كه این صنعت دچار اضمحلال و ضعف شود؛ برای این مساله چه برنامه ریزی شده تا فساد كم شود و صنعت داروسازی دوباره به حالت گذشته خود برگردد؟

وقتی نسخه پیچیده شده ارز ما را متضرر كرد

دارایی: ما منابع خیلی مهمی از ارز در اختیار داشتیم و با یك تصمیم انقلابی و بجا می توانستیم خیلی از صنایع از جمله صنعت داروسازی را به طرز شگفت انگیزی و در یك مسیر میانبر به سطوح بالاتر ارتقا دهیم ولی برعكس عمل شد افراد سودجو همه جا هستند و وقتی دلایل سودجویی فراهم شد، ابزار در اختیارشان قرار گرفت، این موضوع مضاعف شد، چون ارز ارزان در اختیار آنها قرار داده شد.

هر سال اختلاف این ارز با بازار آزاد عمیق تر می شد و روزی كه ارز ترجیحی در سال 97 اختصاص پیدا كرد فاصله بین هزار تا 1300 تومان اختلاف ارز ترجیحی تا بازار آزاد بود اما الان به كجا رسیدیم و چقدر اختلاف داریم؟ چقدر دولت باید این اختلاف و مابه التفاوت را پرداخت كند آیا پرداخت این مابه التفاوت باعث ایجاد تورم نمی شود؟ تورم اجباری و تورمی كه دولت سیزدهم تمام هم و غمش این است كه تورم را مهار كند و ارزش پول ملی را حفظ و از سقوط آن جلوگیری كند و در واقع نسخه ای كه پیچیده شده ما را متضرر كرد.

فاجعه خروج ارز دارو از كشور

ایرنا: آیا سرمایه دارویی ایران در سال های گذشته از بین رفته یا به سمت پیشرفت پیش رفته ایم؟

دارایی: همان روزهای اول مشاهده می كردیم كه چه حركت انحرافی وسیعی برای دریافت ارز ترجیحی دارو و مواد اولیه آن صورت می گیرد. كاملا قابل رصد بود در سال 97 این موضوع شبیه یك فاجعه بود كه اتفاق افتاد و انحراف وسیعی ایجاد شد و سرمایه ای كه باید تبدیل به مواد اولیه دارو یا حتی اصلاح یا به روز كردن صنعت دارو و زیرساخت های آن بود، كاملا از كشور خارج شد.

خروج ارز بیشتر و تامین داروی كمتر

وقتی كلمه انحراف به كار برده می شود یعنی اینكه مواد دارویی و اولیه كمتری وارد كشور شده و ارز بیشتری از كشور خارج شده است؛ پول بیشتری داده شد و ماده كمتری وارد كشور شد. این معضل هم فقط اینجا نبود همین مختصر ارزی كه در چرخه تولید و تامین دارو باقی ماند وقتی به بازار دارو رسید، داروی ارزان قیمت در قفسه داروخانه ها قرار داده شد كه مورد طمع كشورهای اطراف و قاچاقچیان قرار گرفت.

تفاوت قیمت 6 برابری كه باعث خروج دارو شد

هر واحد ارز دارویی كه با ارز ترجیحی در كشور ساخته می شود در خارج از مرز كشور 5 تا 6 برابر است و این باعث می شود كه دارو به همین سرعت از كشور خارج شود كه همین هم می شود و هم ابتدای زنجیره و هم انتهای زنجیره، دو مفر برای از بین رفتن ارزی است كه قرار بود برای مردم تخصیص بدهیم تا دارو ارزان بگیرند؛ تخصیص داده شد و ما پول را دادیم دارو با كمبود مواجه و صنعت با وقفه تولید روبه رو شد، پول داده شد ولی هیچ نوسازی صنعت انجام نشد و صنعت را دچار كمبود نقدینگی كردیم و سود صنعت در گرفتن ارز ترجیحی بیشتر بوده و نه در كار عملیاتی واقعی در صنعت و تولید.

بنابراین خود صنعت را دچار بیماری كردیم و این بیماری علاجش سخت ولی شدنی است؛ دولت كنونی اراده انجام این كار را دارد و امیدواریم همه این مسیر غلط را تصحیح كنیم و آن چیزی كه برای مردم شایسته است، دارو با كیفیت بالا كه قابل صادرات به اقصی نقاط دنیا باشد را انجام دهیم.

یكه تازی آدم های شارلاتان در سیستم فساد

فساد هم دارو را از ما می گیرد هم كمبود ایجاد می كند و هم كیفیت و هم بدنه را دچار افسردگی می كند؛ انسان های شارلاتان در این سیستم یكه تاز هستند.

ایرنا: درباره موضوع فساد 92 میلیون دلار یا حدود 100 میلیون دلار از یك قلم دارو و پرونده هایی كه در زمینه دارو تشكیل شده است، شفاف سازی شود تا به اطلاع مردم رسانده شود. ، چون ظاهرا این پرونده ها هم در زمان تخصیص ارز ترجیحی بوده است.

مواد اولیه ای كه برای یكسال وارد و اندازه پنج سال ارز گرفت

دارایی: بله در این خصوص پرونده هایی در سیستم نظارتی و مراجع قضایی تشكیل شده و این پرونده ها خیلی مهم هستند؛ عین همان مثالی كه زده شد كه برای مواد اولیه ارز بسیار بالا برای آنها داده شد به عنوان مثال در یك مورد برای مواد اولیه ای كه می توانست نیاز پنج سال كشور را رفع كند ولی به اندازه كمتر از یك سال ماده اولیه از آن ماده وارد كشور شد ولی به اندازه پنج سال آن ماده اولیه، ارز ترجیحی از كشور خارج شد.

100 میلیون دلار فساد در یك فقره پرونده دارویی

نزدیك 100 میلیون دلار در یك فقره سوء استفاده، بیش نمایی و فاكتورسازی شده است؛ این سیستم درجاهای دیگر هم تخلف می كند و بنابراین انتظار نباید داشته باشیم كه از سیستمی كه تخلفات این چنینی در تولید دارو دارد هم رعایت امانت كند و هم داروی مناسب به مردم تحویل دهد، مطمئنا در حوزه دارو هم مشكل دارد و این زنگ خطر بزرگی است، البته افراد متخلف كم هستند اما كم آنها هم زیاد است.

جلوگیری از سه هزار میلیارد تومان گرانفروشی دارو فقط در سال 1400

ایرنا: آیا تعداد پرونده های تخلفاتی در حوزه دارویی و میزان تخلفات آنها و خسارت به صنعت دارویی مشخص است؟

دارایی: رقم تخلفات می تواند چند هزارمیلیارد باشد فقط در سال 1400 نیروهای ما در سازمان غذا و دارو در بررسی پرونده ها و پیش فاكتورها توانستند از گرانفروشی سه هزار میلیارد تومان دارو جلوگیری كنند.

این مربوط به فاكتورهایی است كه واقعی نبوده است، بخاطر همین در اَبَر سامانه تیتك یك سامانه ای دیگر برای رصد قیمت های داروهای تولید داخل و وارداتی راه اندازی شد كه اكنون برای داروهای وارداتی این سامانه فعالیت خود را انجام می دهد و قیمت این داروهای وارداتی به صورت آنلاین رصد می شود.

همچنین تمام مدارك واردكنندگان به صورت برخط بارگذاری شده كه البته این سامانه سیستمی نیست كه اسناد را الكترونیك كند؛ این سیستم فرایند الكترونیكی كردن را انجام می دهد و با سامانه های گمرك، بانك ملی و سامانه هایی كه تبادل اطلاعات دارند، راستی آزمایی بین فاكتورها یا پیش فاكتورهایی كه ارائه می شود را انجام می دهد و همان لحظه از بیش نمایی یا تخلفات این چنینی جلوگیری می كند كه در این زمینه برای داروهای تولید داخل هم این كار را انجام می دهیم چون معتقدیم كاری كه با نیروی انسانی انجام می شود هم زمان بر است و هم مشكلاتی دارد گرچه اگر این كار از مسیر سیستم الكترونیكی انجام شود بهتر است.



رانت هفت هزار میلیارد تومانی مواداولیه دارویی

ایرنا: پرونده های مهمی كه تاكنون در زمینه دارو مطرح و به نتیجه رسیده است را اعلام كنید؟

دارایی: چند پرونده داریم و اخیرا در زمینه بیش نمایی، گرانفروشی و گران نمایی و در واقع بحث هایی كه در كیفیت مواداولیه دارویی ما اختلال ایجاد می كند و همچنین می تواند فرایند داروسازی را مختل كند، پرونده هایی تشكیل شده است و ناظران ورود كرده اند و امیدواریم این پرونده ها هم به زودی به نتیجه برسد.

در برخی فرایندها در سه چهار سال گذشته نزدیك هفت هزار میلیارد تومان درباره رانت اخذ شده در حوزه مواد اولیه تخلف داشتیم كه متاسفانه كنترلی در این زمینه انجام نشده است و به حال خودشان رها شده بودند.

اتفاق صنعت خودرو نباید در دارو تكرار شود

ما باید مراقب باشیم چون صنعت داروسازی ما صنعتی مهم و راهبردی است و معتقدیم اتفاقی كه در صنعت خودرو رخ داد نباید در صنعت دارو تكرار شود، چون كیفیت و مواد اولیه برای ما مهم و تولید داخل بسیار با ارزش است به شرط اینكه تولید داخل با انحصار، گرانفروشی و افت كیفیت همراه نباشد این بسیار برای ما مهم است و نمی توانیم داروی بی كیفیت تولید كنیم.

بنابراین كنترل بازیگران مختلف و سهم آنها بسیار مهم است كه عادلانه و در یك بازار رقابتی انجام شود و چون مصرف كننده كالا مردم و بیماران هستند نمی توان با جایی دیگر آن را مقایسه كرد چون سازمان غذا و دارو هم یك ناظر است و وظیفه نظارت بر سلامت كالاها تا نقطه مصرف را دارد؛ سلامت را نمی توان با هیچ چیزی عوض كرد.

چه كسانی فهرست دارویی كشور را قبل از دولت سیزدهم بستند

در سه سال قبل از دولت سیزدهم فهرست دارویی كشور بسته شده بود و می خواستند ما را به عقب برگردانند؛ چرا باید فهرست دارویی بسته شود؟ چگونه همزمان می توانیم بگوییم ما حامی شركت های دانش بنیان و نخبگان هستیم بعد فهرست دارویی كشور را به روی مولكول های جدید دارویی ببندیم؟ این نكته عجیبی است چه كسانی این كار را كردند؟ چرا فهرست را بستند و چرا اصرار كردند دایره دارویی را كم كنیم و دامنه فهرست دارویی كشور را كوچك كنیم؟ چرا بیماران خاص و صعب العلاج را از دارویی كه ممكن است خودمان مبدع آن باشیم یا در دنیا تولید شود؛ محروم كنیم؟ ما كشوری قوی هستیم و این قدرت را داریم كه هر دارویی كه در دنیا تولید می شود در ایران هم تولید كنیم و این توان را داریم.

صدور كیفرخواست برای نشت عظیم ارزی و فرار مالیاتی بزرگ

ایرنا: آیا پرونده خاص در حوزه دارو وجود دارد؟

دارایی: بله پرونده وجود دارد و همانطوری كه سخنگوی قوه قضاییه گفتند كیفرخواست آن صادر شده است و به زودی دادگاه آن نیز برقرار و مشخص می شود این نشت عظیم ارزی در حوزه دارو چگونه اتفاق افتاده است و چرا نظارت روی آن انجام نگرفته است؟ این پرونده یك شركت بوده است كه در زمینه واردات مواداولیه و دارو نهایی تخلف داشته و به شدت گرانفروشی و همچنین فرار مالیاتی عظیمی داشته است كه در واقع همه تخلفات را كنار هم داشت. تخلف این شركت 92 میلیون دلار درخصوص ارز است.

بازار دارویی كشور در آن زمان 2 میلیارد دلار بوده و 1.7 میلیارد دلار هم تجهیزات پزشكی و ملزومات بوده است كه در 2 میلیارد دلار بازار دارویی، 92 میلیون دلار رقم بالایی می شود. ایجاد شركت های صوری خارج از كشور، فاكتورسازی و بیش نمایی و گرانفروشی و جعل اسناد از جمله تخلفات این شركت بوده است.

امضایی كه از دولت قبل برای خرید كالای وارداتی گرفتند

صنعت مهمی مانند تجهیزات پزشكی با موضوع خودكفایی آن باید حمایت شود كه در این زمینه در وزارت بهداشت، سیستم خاصی را بین سازمان غذا و دارو و معاونت تحقیقات و فناوری طراحی كرد كه نیازهای حوزه سلامت را به دست آورده و حمایت مادی و معنوی كنیم تا به نقطه تولید برسد.

كالایی در تجهیزات پزشكی پیشرفته آوردند و حتی مونتاژ هم نكردند و فقط قطعات آن به هم متصل شد؛ نامش را تولید گذاشتند و بعد در دولت قبل امضا گرفتند كه خود دولت آن را بخرد

اما در گذشته در این سیستم به اسم تولید، واردات انجام می دادند كه این اتفاق به شدت افتاده است كالایی در تجهیزات پزشكی پیشرفته آوردند و حتی مونتاژ هم نكردند و فقط قطعات آن به هم متصل شد؛ نامش را تولید گذاشتند و بعد در دولت قبل امضا گرفتند كه خود دولت آن را بخرد و این بدون مناقصه و حالت رقابتی صورت گرفت حتی واردات این كالا هم ممنوع شد، در حالی كه مونتاژ هم نبوده و برچسب كشورهای خارجی را هم برنداشتند.

اگر این فساد نیست اسمش چیست؟

در ماده اولیه هم همین اتفاق افتاده است و اول ادعا كردند كه این ماده اولیه را با قیمت پایین تری و با كیفیت بهتری وارد كنند اما در عمل به اسم تولید، همان ماده اولیه وارد كشور و با قیمت بالاتر فروخته شد و هفت هزار میلیارد هم از این مسیر كسب كردند، قیمت آن ماده اولیه در داخل كشور سه برابر است و این ویژه خواری ارز است و از آنها حمایت شد و واردات آن ممنوع شد و مجبور شدند شركت های داروسازی از شركت های خاص دارو را خریداری كنند.

متاسفانه جایی كه نباید، انحصار ایجاد شده است و به جای اینكه به كشور كمك كند ضرر نیز وارد كرد هم پول بیشتری داده شد و هم كیفیت كمتری را به دست آوردیم و انحصار هم ایجاد شد اگر این فساد نیست اسمش چیست؟

تشكیل پرونده هایی از ویژه خواری در صنعت دارویی

ایرنا: مشخصا چه برخوردی با ویژه خواری شده است؟

دارایی: در این مدت كوتاهی كه آمده ایم كارهای زیادی انجام شده است از این مورد انحرافات را گزارش داده ایم و ناظران بررسی را انجام داده اند و تبدیل به پرونده شده و امیدواریم آنها هم رسیدگی شود و با اهمیت و جدیتی كه در قوه قضاییه دیده می شود امیدواریم به زودی و با قاطعیت و سرعت انجام شود و هرچه زودتر نتیجه انحراف را به منحرفین نشان دهیم؛ هم عبرتی است و هم در نطفه آن را خفه كرده ایم؛ چون وقتی انحراف گسترده شود جمع كردن و جلوگیری از آن سخت است و ضرر آن به مردم می رسد.

بسته شدن منافذ برای مافیا و ویژه خواری در دارو

ایرنا: آیا این عرصه با صحبت های رییس جمهور كه گفته باید دست مافیا قطع شود به هم خورده است؟

دارایی: دقیقا همین طور است وقتی بالاترین مقام اجرایی این دغدغه را دارد این موضوع نوید بسته شدن منافذ را می دهد، توصیه پذیری در این سیستم قابل قبول نیست، وقتی كسی به صورت عمدی در تولید دارو با جان مردم بازی می كند، می شود در این زمینه گذشت كرد؟ حداقل باید این افراد از این صنعت خارج شوند و درمسیر تولید این كالای سلامت مردم نباشند.

97 درصد تولید داروهای موردنیاز كشور در داخل

ایرنا: در چند وقت اخیر حواشی راجع به بحث افزایش قیمت دارو به وجود آمده است، به صورت شفاف توضیح دهید كه این حواشی چه بوده است؟

دارایی: دارو به عنوان یك مساله مهم برای همه كشورها و یك كالای راهبردی است و وابستگی به آن ضربه پذیری و سستی آن حكومت را در پی خواهد داشت در ایران در صنایع و در تولید كارهای بزرگی در صنایع دارویی پس از انقلاب انجام شده است اما قبل از انقلاب كاملا وابسته به شركت های چندملیتی بوده است و 70 درصد دارو توسط این شركت ها تولید می شده است و با حركتی انقلابی این مسیر معكوس شد.

در حال حاضر 97 درصد داروهای موردنیاز كشور در داخل تولید می شود و این كار بزرگی بوده است به این معنی كه در تولید داروها و تولید مایحتاج خود و چرخه تامین دارو كه آخرین و مهترین چرخه درمان است خودكفایی داریم.

اما این خودكفایی به هر حال مستلزم زیرساخت ها، تربیت متخصصان در رشته های مختلف علمی مانند داروسازی و از طرف دیگری سرمایه گذاری است كه بهتر است از بخش خصوصی باشد، البته با تركیبی از بخش دولتی و خصوصی سرمایه دارایی خود را تا اینجا رسانده ایم و خوشحالیم كه می توانیم داروی موردنظر كشور را تولید كنیم.

مشكلات صنعت داروسازی با ارز ترجیحی دارو

اما در یك برهه زمانی در سال 97 دولت گذشته تصمیم می گیرد برای اعطای یارانه و ارزان كردن همین دارو مبلغی را با نام ارز ترجیحی اختصاص دهند و به هر دلیلی این اقدام را انجام دادند و فكر می كنم این نقطه عطفی بود اما مثبت نبود و از سال 97 تاكنون شاهد مشكلات عدیده ای برای صنعت داروسازی كشور بودیم و به تبع این مشكلات به چرخه درمان و تامین دارو تسری پیدا كرد و مشكلاتی برای مردم ایجاد شد.

اجرای تبادلات 900 هزار قلم دارو در ابرسامانه تیتك

ایرنا: براساس رصد اخبار، سامانه تیتك در سازمان غذا و دارو یكی از جامع ترین ابزارها برای رصد كالاهای سلامت محور در كشور هست. لطفا در این باره توضیح دهید و برنامه ی شما برای رصد كامل زنجیره تامین كالاها چیست؟

دارایی: در سازمان غذا و دارو خوشبختانه كار الكترونیكی فرایندها از سال 91 درسامانه تیتك شروع شده است كه در سامانه های ردگیری، رهگیری و كنترل اصالت كالای سلامت است همه فرایندها الكترونیكی است و كمترین تبادل را با كارشناس داریم و وقتی این زنجیره كاملا تكمیل شود و تمام ذینفعان در كشور كه نزدیك به 20 سازمان و نهاد هستند با آنها ارتباطات برقرار شود می تواند فرایند كاملا مكانیزه دوراز دسترس عامل انسانی داشته باشیم و در آینده نیز مبتنی بر هوش مصنوعی خواهد شد.

یكی از مترقی ترین و فنی ترین سیستم های رهگیری كشور در همین سیستم اَبَرسامانه تیتك است، سامانه ای بسیار ویژه و پربار است یك بانك دیتا عظیم كه در واقع داشبوردهای خاص برای كنترل تمام كالاهای سلامت محور دارد.

این ابرسامانه سه پورتال قوی ارزی، كنترل اصالت در بیمه و پورتال گمرك و تبادلات در ترخیص و واردات دارو دارد و همچنین 25 زیرسامانه برای آن تعریف شده است و تبادلات 900 هزار قلم كالا در این سامانه انجام می شود و 7 هزار و 400 شركت با این سامانه كار دارند و پنج هزار و 700 كد قلم دارو در این سامانه ردگیری می شود. همچنین داروهای گران قیمت و خاص هم كه تا نقطه انتهایی و مصرف كننده و كدملی در حال رهگیری است.

خودكفایی باید بدون انحصار باشد

ایرنا: آیا مشخص است كه انحصار ماده اولیه دارو به چه شكلی بوده است؟

دارایی: شركت هایی هستند كه مسیر انحرافی را برای سهم بیشتر از بازار را با هر روشی پیش می گیرند، البته اعتقاد نداریم كه در بازار دارویی با دادن جایزه و مشوق ها باعث شود كه داروی بیشتر فروخته شود و در بازار، بیشتر گسترش پیدا كند این كاملا خلاف ضوابط درمانی و بهداشتی است و به هیچ عنوان پذیرفته نیست و دارو مانند كالای آرایشی یا لوكس نیست چه در آشكار و چه در پنهان این اتفاق بیفتد خلاف است و سیستمی كه در این مسیر حركت كند؛ دچار تخلف شده است.

این موضوع باعث می شود كه ذهن متخلف به سمتی برود كه بازار را به دست بیاورد و كار بسیار خطرناكی است و عرصه را بر افراد شریف تنگ می كند چون آنها از این روش ها استفاده نمی كنند و پس از مدتی با كسانی سروكار داریم كه به دارو به عنوان یك كالای تجاری نگاه می كنند و این خیلی خطرناك است، دارو كالای تجاری نیست بلكه كالای عمومی است و برای سلامت مردم بسیار راهبردی است. كسی كه در این مسیر می خواهد از این كالا سود گزاف و غیرمشروع به دست بیاورد وجودشان در این سیستم خطرناك است.

در ماده اولیه هم به این شكل است و خیلی مهم است كه در هر صنعتی خودكفا باشیم اما خودكفایی باید همراه با مداومت و بدون انحصار باشد و همه عواملی كه برای تجارت قبیح است مانند انحصار، رانت خبری و اطلاعاتی برای تولید داخل هم قبیح و مضر است.

باید شركت های دانش بنیان هم راستی آزمایی شوند

برای ما مهم است كه دارو و واكسن را با كیفیت به دست مردم برسانیم چه از مسیر تولید داخل یا واردات باشد همان كاری كه در دولت سیزدهم در واكسیناسیون مردم انجام شد و كار بزرگی بود و مردم را نجات داد و در كنار آن به تولید داخل هم رسیدیم و تنوع تولید داخل بستر بزرگ و راهبردی برای آینده و صادرات و دست بالا داشتن صنعت داروهای بیولوژیك است، باید آن را حفظ كنیم و نگذاریم این انحرافات و منحرفان به آن رسوخ كنند و حالا به هر اسمی بیایند و ممكن است به اسم شركت دانش بنیان وارد شوند. باید شركت های دانش بنیان هم راستی آزمایی شوند.



با دانه درشت ها برخورد نمی شود

هم در نظارت و هم در اقدامات تنبیهی و مجازاتی كه مترتب است ضعف وجود داشته است البته اینجا سلامت مطرح است.

افرادی كه در واقع بازار بزرگ یك كشور را به دست می آورند و منابع بزرگ را به گردش در می آورند زیر ذره بین هستند، همه جای دنیا این مرسوم است كه ارتباطات برقرار می شود و خاصه خرجی هایی می شود به اسم كارهای خیریه، و این تار و پود گسترده می شود و مدیر مربوطه نیز در این تار و پود هست و هرجایی كه یك قسمت تار كشیده شود بقیه اجزا به این تار و پود تنیده شده اند.

كسی كه درمدت كوتاهی در صنعتی با درصد مشخصی از سودآوری فعالیت می كند، اگرچه صنعت داروسازی پرسود نیست اما پایدار و با فناوری بالاست، وقتی یك قسمتی با شیب تند بازار را می گیرد و گسترش می یابد باید دید این منابع از كجا آمده است و چگونه هزینه می شود وقتی این اتفاق می افتد اگر ردیابی كنید شما را برحذر می دارند و توصیه و سفارش می شود وخیلی جاها افراد از مسیر انحرافی كه ایجاد شده آگاهی دارند. زمان برخورد می توان به افراد ضعیف برخورد كرد اما با دانه درشت ها نمی شود.

حساسیت رییس جمهور روی موضوع غذا و دارو

رییس جمهور روی موضوع غذا و دارو حساسیت دارند چون دارو چندمساله دارد یكی نشان از قدرت فناوری ایران است و یكی از داشته هایی است كه به زحمت آن را به دست آورده ایم و از طرف دیگری مامن امنی برای كشور در شرایط سخت تحریم است و در شرایط می توانیم دارو را تامین كنیم و باید به آن حساس بود و نباید به دست نامحرمان داد و هركسی نمی تواند وارد عرصه تولید دارو شود و ناظر باید با قدرت نظارت كند و جایی كه انحراف دید برخورد كند و عملا سال های پیش با ناظران برخود می شد كه دیگر برخورد نكنند، با همان سیستم كه مافیا هستند و خودشان را موجه جلوه می كنند و با داروی مردم هركاری كه دوست دارند برخورد می كنند گرانفروشی، سندسازی، حداكثر قیمت را اعمال و انحصار ایجاد می كنند و فرایندهایی كه در داروسازی كشور داشتیم آرام و خوب بود اما آنها را به هم زده اند.

تاخیر در واردات واكسن كرونا و مرگ 700 نفر در روز

ایرنا: آیا در دولت گذشته تاخیر در وارد كردن واكسن در آمار جانبختگان تاثیرگذار بود؟

وقتی كه كرونا در جهان پاندمی شد موضوع ورود واكسن از كشورها با تاخیر انجام گرفت اما دولت سیزدهم با قدرت وارد عرصه واكسیناسیون شد و با دستور رییس جمهور و وزیر بهداشت واكسن وارد شد و مردم نجات پیدا كردند و متاسفانه پاندمی در ایران بسیار وسیع و آمارها بسیار بالا بود و غیرقابل قبول بود اما اكنون كنترل شد. در آن برهه تاخیر در وارد كردن واكسن اتفاق افتاد كه بسیار تاثیرگذار بود؛ تابستان سال گذشته در انتهای دولت قبل بالای 700 نفر مرگ و بیش از 50 هزار نفر ابتلا در یك روز را شاهد بودیم و 18 هزار تن در بخش مراقبت های ویژه بودند. باید این مسایل پیگیری شود تا دیگر تكرار نشود.

سرمایه گذاری در سبد كوواكس خیری برای كشور نداشت

دغدغه اصلی وزیر و رییس جمهوری دارو و ملزومات پزشكی بوده است و در این دوره واكسن به اندازه كافی تهیه شده است و از آبان سال گذشته واكسن خریداری نشد و واكسنی كه وارد شد از محل اهدا بوده است و بخاطرسرمایه گذاری ما در سبد كوواكس كه عملا از 180 میلیون یوروی آن خیری به ما نرسید. این مبلغ در دولت قبل به این صندوق واریز شد و به ما واكسن ندادند اما تولید شركت های داخلی خصوصی و دولتی به داد ما رسید و واكسن به اندازه كافی و با كیفیت تولید كردند. زیرساخت هایی كه در این مدت به دست آوردیم كار 40 سال گذشته را كرده است.

فاسد شدن واكسن تولید داخل بی معنی است

ایرنا: اینكه گفته می شود واكسن های تولید داخل فاسد شده اند، صحت دارد؟

دارایی: تاكنون كه واكسنی فاسد نشده است و فاسد شدن نیز بی معنی است چون دارویی كه تاریخ مصرف آن گذشته است نباید مصرف شود اما كار بزرگی برای نجات جان مردم با تزریق واكسن انجام شد و ما نباید نگران این باشیم كه واكسن زیاد در انبار داریم مهم حمایت از شركت های دانش بنیان با در اختیار داشتن ارز ترجیحی و خرید واكسن بود ما این را مهم می دانیم كه زیرساخت هایی در تولید واكسن به دست آوردیم كه تضمین كننده دهها سال آینده است بسیار قدرتمند و به روز است و ما می توانیم به صادارت دارو و موادبیولوژیك و تولید واكسن فكر كنیم. مجوز صادرات به همه شركت ها داده شده است.

اختصاص ارز ترجیحی از سال 97 برای داروهای وارداتی و برخی مواد اولیه

ایرنا: چه تعداد دارو مشمول ارز ترجیحی شده و چه تعداد حذف شده است و آیا قرار است ارز ترجیحی به بیمه ها داده شود این ارز چه كمكی می تواند برای پرداختی از جیب مردم داشته باشد؟

دارایی: در ابتدا ارز ترجیحی را كه سال 1397 برای داروهای وارداتی و برای ماده موثره داروهای تولید داخل اختصاص یافت، این اتفاق در سال اول با بودجه چهار میلیارد دلاری برای دارو و تجهیزات پزشكی رخ داد و سال بعد به سه میلیارد دلار رسید به این معنی است كه از داروها و ملزومات پزشكی كه ارز ترجیحی دریافت می كردند از تعداد آنها كمتر می شد و سپس به قیمت آنها اضافه شد تعدادی را بیمه پوشش داد و تعدادی نیز تحت پوشش بیمه نبود این طرح تا سال گذشته ادامه پیدا كرد.

آزادسازی ارز 2700 كد شناسه دارو در دولت قبل

حدود 2 هزار و 700 كد IRC دارو در دوره دولت قبل ارز آن نیمایی شد و در دولت سیزدهم 127 كد دارو مشمول تبدیل ارز ترجیحی به نیمایی شد چرا این اتفاق افتاد برای اینكه ارزی كه مجلس سال 99 برای سال 1400 به مبلغ 2 میلیارد دلار پیش بینی كرده بود همان نیمه اول سال تمام شده بود و ارزی هم نبود و چون دچار كمبود دارو شده بودیم باید دارو را تهیه می كردیم كه تنها راه حل تهیه این داروها ارز نیمایی بود و این باعث می شود كه قیمت دارو با ارز نیمایی محاسبه شود و باید بیمه پوشش لازم را می داد و از آن طرف چون سازمان برنامه و بودجه برای بیمه منابع كافی ریالی را پیش بینی نكرده بود بیمه هم قادر به پوشش افزایش قیمت داروها نبود و به همین دلیل قیمت تعدادی از داروها افزایش پیدا كرد.

مردم امسال قیمت سال 1400 را برای دارو پرداخت می كنند

امسال نیز داروهایی كه سال گذشته قیمت آنها افزایش پیدا كرد و پوشش بیمه نداشتند 200 قلم برای سازمان تامین اجتماعی و 100 قلم برای بیمه سلامت، قیمت آنها اصلاح شد و مردم قیمت دارو را به نرخ سال 1400 پرداخت می كنند و مبلغ امسال مربوط به قبل از اصلاح قیمت این نرخ تعیین شده است.

از این پس اصلاح قیمت دارو براساس تورمی است كه در حوزه دارو اتفاق می افتد اما قبل از آن ساختار بیمه به شكلی است كه پوشش لازم را برای قیمت جدید می دهد اگر اصلاح قیمتی باشد مردم پول اضافه پرداخت نمی كنند.

اختصاص 6 هزار میلیارد تومان برای بیمه بیش از 5 میلیون نفر

ایرنا: بحث افراد فاقد بیمه اكنون به چه شكلی در حال اجراست؟

دارایی: كار بزرگی در دولت سیزدهم انجام شده است برای اولین بار تمام افرادی كه آمار آنها درسامانه رفاه ایرانیان ثبت شده بود و نزدیك 6 میلیون نفر هستند، پنج میلیون و 400 هزار نفر آنها در هفته های گذشته پیامك برای آنها ارسال شد كه مشمول بیمه پایه سلامت ایرانیان شدند و حدود 500 هزار نفر درحال شناسایی است كه این بیمه به آنها تعلق گیرد، این واقعا كار بزرگی است افرادی شناسایی شدند كه استطاعت كافی برای پرداخت بیمه ندارند اما دولت این هزینه ها را برای بیمه شدن آنها به صورت رایگان پرداخت می كند.

برای این موضوع بودجه كافی در مجلس دیده شد و حدود 6 هزار میلیارد تومان برای بیمه این افراد تخصیص داده شد و یك حركت بسیار منحصر به فرد در پوشش عمومی و در عدالت در سلامت مردم بوده است.



تاثیر اصلاح یارانه ها در صنعت دارو

ایرنا: برای جبران كمبود برخی داروهای موردنیاز مردم چه سیاستی اندیشیده شده است؟ اینكه برخی داروهایی كه توسط شركت ها احتكار می شود چه برنامه های نظارتی وجود دارد؟

دارایی: كمبود داروها دلایل مختلفی دارد ممكن است كمبود به دلیل داروهای وارداتی یا بخاطرداروهای تولید داخل باشد به شكل طبیعی كمبود وجود دارد اما برخی مواقع كمبود گسترده می شود در طی سالیان گذشته ارز ترجیحی به میزان مناسب تخصیص داده نشد و دچار كمبود شدیم.

بهترین حالت برای ما این است كه برنامه ریزی برای واردات و تولید دارو را در طول سال انجام دهیم اگر مقاطع را بخاطر محدودیت ارزی كوچك كنیم به عنوان مثال سه ماه باشد كار سخت می شود و كمبودها خود را نشان می دهد اصلاحات یارانه ها می تواند به ما كمك كند و به دورانی برگردیم كه می توانستیم برنامه ریزی برای تولید و ذخیره سازی دارو یك ساله یا 6 ماهه باشد و این خیلی از كمبودها را به شكل خودكار برطرف می كند.

مردم برای دریافت دارو هزینه اضافه پرداخت نمی كنند

یك موضوع دیگر این است كه یك مدت با افزایش قیمت داروها، برخی از داروهای تولید داخل را نگهداشتیم؛ به چه دلیل، به هرحال دوران گذاری داشتیم با تصمیم گیریهایی كه صورت گرفت كنترل شرایط روانی بازار دارویی كشور و افزایش طبیعی و منطقی در بازار را متوقف كردیم چون این باعث می شود برخی از تولیدات داخلی صرفه اقتصادی خودشان را از دست بدهند و اگر بخواهند با قیمت مصوب تولید را انجام دهند دچار ضرر می شوند و این مساله باعث می شود كه ما دچار كمبود دارو شویم و برای جبران مجبور هستیم از مسیر فوریتی دارو را از خارج كشور با هزینه بیشتری وارد كنیم اكنون این مسیر در حال اصلاح است و قیمت های منطقی را اعلام می كنیم اما تفاوتی كه با سال گذشته داریم این است كه مشكل بیمه برطرف شده و همزمان در كمیسیون قیمت گذاری، بیمه ها هم حضور دارند با توافق در مسیر تعیین قیمت منطقی دارو و راستی آزمایی كه داریم قیمت منطقی دارو با توجه به شرایط تورمی كشور اصلاح می شود و زمانی كه ابلاغ شد مردم برای دریافت دارو، هزینه اضافه پرداخت نمی كنند و بیمه میزان افزایش را از قبل پوشش داده است. با اصلاح قیمت، ایجاد صرفه اقتصادی تولید شكل می گیرد و كمبود دارو حل می شود.

سال گذشته كمبودها خودش را ظاهر كرد و در زمان استقرار دولت سیزدهم بخاطر خلاهای دولت گذشته سختی هایی پیش آمد چراكه منابع تمام شده بود، ارزی در كار نبود، هزینه های سنگینی بر بهداشت و درمان تحمیل شده و مدتها كادر درمان و مدافعان سلامت بدون دریافت حق و حقوق در شرایط كرونا فعالیت می كردند.

42 قلم داروی بدون نسخه تحت پوشش بیمه قرار می گیرد

ایرنا: برای داروهای OTC یا بدون نسخه چه برنامه ای دارید؟

دارایی: حدود 42 قلم داروهای OTC یا بدون نسخه كه چند سال قبل از شمول بیمه خارج شده بودند در سازمان غذا و دارو اصلاح شده و به بیمه ها ابلاغ می شود و بودجه كافی برای آن پیش بینی شده است.

اجرای 90درصد نسخه الكترونیكی در داروخانه ها

ایرنا: آیا نسخه الكترونیك به شكل كامل در داروخانه های كشور اجرا می شود؟

دارایی: 13 هزار داروخانه سرپایی داریم كه از داشته های مهم ما در كشور هستند تمام بار مكانیزه كردن فرایندها و اصالت سنجی، راستی آزمایی و رصد دارویی به دوش داروخانه هاست، اكنون بالای 90 درصد نسخه الكترونیكی در داروخانه ها اجرا می شود و وقتی كه مسیر تجویز، درمان و چرخه تامین را در مسیر مكانیزاسیون انجام دهیم این سیستم همراه است و پیشرفت را خوب می دانیم.



گرانفروشی در برخی داروخانه ها هست/ تشدید بازرسی ها

ایرنا: مشكلی كه مردم برای تامین دارو دارند در داروخانه ها شكل می گیرد چون گرانفروشی در داروخانه ها را گزارش می دهند، آیا اینن شات گرفته از قیمت داروهاست یا نه تخلفاتی در خود داروخانه هاست؟

دارایی: در هر صنفی ممكن است تخلف وجود داشته باشد درباره داروخانه ها مردم برای تهیه داروها و خریدی كه از داروخانه ها انجام می دهند با نسخه یا بدون نسخه حتما باید طلب فاكتور داشته باشند. مردم باید برای اطمینان از قیمت دارو و اینكه امكان پیگیری داشته باشد حتما فاكتور دریافت كنند اكنون همه داروخانه های كشور به سیستم الكترونیكی مجهز هستند و هیچ اطلاعاتی به صورت دستی وارد سیستم نمی شود و اقلام به صورت متمركز در كمیسیون قانونی قیمت گذاری درسازمان غذا و دارو قیمت گذاری می شوند و بنابراین كسی راسا اقدام به قیمت گذاری نمی كند و این مسیری است كه از گرانفروشی پیشگیری می كند.

بازرسان ویژه در تهران 2 هزار داروخانه را نظارت و بازرسی كردند و درصدی گرانفروشی داشتیم با آنها برخورد می شود اما در بازرسی ها بعدی به شدت این انحرافات كم شده است این نشان می دهد كه نظارت ما كم بوده و باید حضور مداوم باشد

همچنین اینكه فردی كه خارج از شبكه بخواهد دارو تامین كند این موضوع اصلا توصیه نمی شود و شبكه تامین دارو همین شبكه های رسمی و داروخانه ها هستند كه باید دارو در این منابع تامین شود برای اینكه دارو درست و باشرایط خوب وسالم در اختیار مردم قرار گیرد پس از این مسیر گرانفروشی رخ نمی دهد.

ولی اگر گرانفروشی رخ می دهد و ممكن است اتفاق بیفتد؛ به همین خاطر از دو هفته گذشته بحث نظارت بر داروخانه ها را تشدید كردیم تا شایعات باعث دامن زدن به احتكار یا خارج شدن دارو از شبكه دارویی رسمی كشور نشود.

بازرسان ویژه در تهران 2 هزار داروخانه را نظارت و بازرسی كردند و درصدی گرانفروشی داشتیم با آنها برخورد می شود اما در بازرسی ها بعدی به شدت این انحرافات كم شده است این نشان می دهد كه نظارت ما كم بوده و باید حضور مداوم باشد و چون دارویی با زحمت تهیه می شود درست و بجا مصرف شود تا اصلاحات اساسی انجام شود و هیچ طمعی برای قاچاق و حیف و میل دارو و فاكتورسازی در حوزه دارو وجود نداشته باشد.

ایرنا: آیا ناگفته ای از حوزه دارو برای اطلاع رسانی به مردم باقی مانده است؟

دارایی: ایران كشوری است كه تحت تحریم ناجوانمردانه است و تحریم هم جایی كه نقطه قوت ما باشد را تحت تاثیر قرار می دهد و یكی از این نقاط سیستم دارویی كشور است، بیش از 30 هزار داروساز در این سال ها تربیت شده و 30 دانشكده داروسازی و 120 شركت داروسازی داریم و برخی با نیمی از ظرفیت در حال تهیه و تولید دارو هستند.

ما در زمینه داروهای بیوتكنولوژی و یا داروهای زیست فناورانه بسیار پیشرفته هستیم و این صنعت درباره داروهای با فناوری بالا در بیمارهای صعب العلاج، مزمن و خاص عمل می كند جایی كه می توانیم دارو با اثربخشی زیاد و عوارض كم تحویل دهیم اینها نیاز به سرمایه گذاری، دانش و علم داردو فعالان این عرصه نخبگان هستند.

شركت های دانش بنیان كه در رابطه با دارو كالاهای سلامت و ملزومات پزشكی هم كار می كنند فعالیت های خوبی دارند به عنوان مثال برخی شركت های دانش بنیان دستگاههایی همچون سی تی اسكن و رادیوتراپی را می سازند و پروتز داخل بدن و ایپملنت را خودمان می سازیم.

می توانیم خیلی از تجهیزات پزشكی را به خارج از كشور و حتی اروپا صادر كنیم و داروهای بیوتكنولوژی را به خارج از كشور بردیم تا داروها را ثبت كنیم البته سرعت ما كم است.

تولید 30 قلم داروی بیولوژیك

البته شركت های دانش بنیان كوچك هم برای ما مهم هستند تا یك دارو با كیفیت بالا برای ما تولید كنند چون كشور ما تولیدكننده داروهای بیولوژیك دردنیا است و 30 قلم داروی بیولوژیك تولید می كنیم و جزء 10 كشور برتر دنیا در این زمینه هستیم و می توانیم این داروها را به اقصی نقاط دنیا صادر كنیم، پس باید این صنعت حمایت شود.

برچسب ها
- اقلام دارویی
- ویروس كرونا
- بهرام دارایی
- ارز ترجیحی
- سازمان غذا و دارو
- واكسن كرونا
- دولت دوازدهم
- وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكی