در ویژه برنامه درد نان بررسی شد؛

خواجه: اهداف خودكفایی فقط با افزایش قیمت صورت نمی گیرد/ عسگری: از دلایلی كه بخش كشاورزی را زمین گیر كرده رانت و فساد است

اگر ما در حوزه كشاورزی هزار تومان هزینه كنیم در بهداشت دیگر ده هزار تومان هزینه نخواهیم كرد. یكی از دلایلی كه این بخش كشاورزی را زمین گیر كرده است اساسا رانت و فساد است. 30 درصد غله دنیا دست روسیه و اوكراین است. حدود 70 درصد روغن مورد نیاز هم این دو كشور تولید می كردند. بعد از این اتفاق خود امریكا هم دچار چالش شد. از طرفی ظرفیت های موجود در بخش غذا منحصر به فرد است. سیزده اقلیم در دنیاست كه یازده تا از آن در كشور ما است.

به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ویژه برنامه تحلیلی "درد نان" درخصوص طرح مردمی سازی یارانه ها و چگونگی قیمت گذاری كالاهای اساسی با حضور محمد قربانی، معاونت برنامه ریزی وزارت كشاورزی، ارسلان قاسمی، رئیس كمیسیون كشاورزی اتاق تعاون، محمدجواد عسگری، رئیس كمیسیون كشاورزی مجلس، علیرضا رحیمی، كارشناس قیمت گذاری و باحضور كمالی سروستانی، رئیس اتحادیه مرغ تخم گذار مقدسی، رئیس اتحادیه گاو شیرده معماریان، رئیس اتحادیه نانوایان خواجه ، مسئول كمیته آموزش اتحادیه نانوایان به همت بسیج دانشجویی دانشگاه تهران برگزار شد.

در این برنامه هركدام از حوزه های مختلف به ایراد نظرات خود پرداختند كه در ادامه مشروحی از این برنامه را می خوانید:

كمالی سروستانی، رئیس اتحادیه مرغ تخم گذار

اولین بار نیست كه یك جراحی اقتصادی در كشور اتفاق می افتد. سال 78 من خودم رئیس اتحادیه طیور بودم. در شرایط فعلی در صنعت طیور چندین مورد را به عنوان تبعات این كار دولت مطرح كردیم، اولین تبعات آن افزایش هزینه های تولید است. رقم، واقعا رقم بزرگ و معناداری است. یعنی یكدفعه یك تولید كننده به سه برابر یا دوبرابر هزینه نیاز دارد كه بتواند همان تولید قبل را داشته باشد. 198٪ افزایش هزینه تولید برای تولیدكنندگان داریم. در كشور ما 64٪ تولیدكنندگان ما از تمكن مالی برخوردار نیستند كه باید از آنها حمایت شود.

نكته بعد كاهش قدرت خرید مردم است. برآوردی كه ما داشتیم این است كه هزینه تولید 2/2 برابر و همین مقدار هم قیمت فروش افزایش پیدا خواهد كرد. مصرف كننده باید اماده خرید مرغ 80 هزار تومان باشد. در این جراحی نمیشود گفت كه ما چهار دهك را رها میكنیم.

بحث cpm یعنی به موقع عمل كردن موضوع بسیار مسئله مهمی است. اینكه می گوییم باید مقدمات این تغییر قیمت ها ابتدا درست می شد به خاطر این است كه ما با موجود زنده مواجه ایم! آن چیزی كه به عنوان الزامات گفته شده باید به موقع انجام می شد. گفتاردرمانی در این اقدام كارساز نیست و خطرناك است!

مقدسی، رئیس انجمن گاو شیرده

ما از ابتدا با ارز 4200 تومانی مخالف بودیم. از اول این كار اشتباه را قطع نكردند تا به این نقطه رسیدیم، حالا دولت به این نتیجه رسیده باید جسارت به خرج دهد. خدا را شاكریم كه الحمدلله قطع شد. بله مشكلات زیادی را به وجود می آورد برای تولید كننده و مصرف كننده. ما در جلسه ای كه داشتیم هم راهكار دادیم برای مشكلات و هم آسیب شناسی كردیم. ولی متاسفانه توجهی نشد.

ما از ابتدای انقلاب، امروز از بزرگترین وارد كننده محصولات دامی به بزرگ ترین صادر كننده محصولات دامی رسیدیم ، نباید بگذاریم این شرایط از بین برود. من خواهشم این هست كه مجلس فشار بیاورد كه دولت به قول هایی كه داده بود عمل كند، علیرغم اینكه ما سیاست دولت را حمایت كردیم اما دولت به صنف ما فقط حرف میزند و عمل نمیكند.

معماریان، رئیس صنف آرد

در رابطه با حذف ارز در بحث منابع تامین آرد، این صنف از منابع داخلی یا منابع خارجی استفاده می كند و تغییر نرخ گندم چندان تاثیری بر قیمت آرد ندارد. بحث تضمین خرید از سوی سیاستگذاری كشاورزی است. قیمت گندم تحویل مرز را با قیمت داخل مقایسه می كنیم اما تنها ابزار خودكفایی قیمت نیست. بخشی از سیاست های حمایتی باید در زیر ساخت ها و ترویج و ماشین آلات و آب و... باشد. باید روی افزایش بهره وری كار شود.

جنگ روسیه و اوكراین حل شود و قیمت به قبل باز گردد و ارز در كشور اصلاح شود، آیا قیمت كاهش می یابد؟ این نكته ای است كه باید به آن توجه شود. این افزایش قیمت مبنایی برای ادامه افزایش در سال بعد نیز هست. حدف یارانه بخش صنعت و نان های حجیم و غیرحجیم بوده است. ما باید كل را ببینیم و این تقسیم بندی خود ایرادی است كه تا اینجای كار وارد است. در مدل های اقتصادی هزینه یارانه را به جای قرار دادن در كل كانال توزیع و نظارت گسترده باید مانند طرح سال 89 در بخش آرد و نان این اتفاق افتاد، ایراد آن طرح را اصلاح كنیم.

ما هنوز نمی دانیم برای نان غیر سنتی قرار است چه اتفاقی بیفتد! 71 هزار میلیارد تومن گندم و آرد و نان این با 7500 تومن بوده است. با 11500 به 90هزار میلیارد خواهد رسید. قطعا افزایش قیمت چند برابری نشر به سایر بخش ها و قاچاق و غیره را خواهد داشت.

خواجه، نماینده صنف نانوایان

اهداف خودكفایی فقط با افزایش قیمت صورت نمیگیرد. اینكه ما تقسیم بندی كنیم بین نان صنعتی و سنتی تفاوت دارد اشتباه است، باید همه نان را در یك بخش ببینیم. یك نان برای تعیین آنالیز قیمت سیزده متغیر برای قیمت دارد، آن ها هم حساب میشود؟ هیچ دولتی نمی آید این متغیرها را حساب كند. اصولا می گویند وزن نان را كم كنید! بعد همین افراد می آیند درباره ضایعات تذكر میدهد.

آقای قالیباف و گروهش یك بار علت این ضایعات را مطرح كردند. وزن استاندارد یك تافتون باید 400 گرم باشد، الان وزنش به 80 گرم رسیده است! یعنی یك قرص نان میخوری باید یك قرص دیگر هم بخوری. می گویند ما آزاد سازی نمی كنیم! خب این چه كاری است؟ مشابه مدارس غیرانتفاعی كه میگویند خصوصی نیست. نانوایی كه می رود آرد كامل استفاده میكند باید پول بیشتری به او داد، در حالی كه الان به آن نانوا داریم ایراد میگیریم.

محمدجواد عسگری، رئیس كمیسیون كشاورزی مجلس

دوستان در حوزه ی اجرا نظراتشان را گفتند. بنده میخواهم اشاره اجمالی داشته باشم به بخش كشاورزی . استحضار دارید كه كشاورزی محور توسعه است. امنیت غذایی گره به امنیت ملی خورده است. یكی از بخش های مهم كه در اشتغال و تولید و صادرات اثر دارد بخش كشاورزی است . این بخش حدود چهار میلیون بهره بردار دارد. این بخش بسیار هم شكننده است؛ چرا؟ در كشور ما برای پروتئین سفید و قرمز ظرفیت طوری است كه می توانیم صادرات داشته باشیم و اشتغال افزایی كنیم، و از همه مهمتر محصولات ما حدودا 500 میلیون نفر مشتری دارد. این محصولات ارگانیك هم است.

اگر ما در حوزه كشاورزی هزار تومان هزینه كنیم در بهداشت دیگر ده هزار تومان هزینه نخواهیم كرد. یكی از دلایلی كه این بخش كشاورزی را زمین گیر كرده است اساسا رانت و فساد است. 30 درصد غله دنیا دست روسیه و اوكراین است. حدود 70 درصد روغن مورد نیاز هم این دو كشور تولید می كردند. بعد از این اتفاق خود امریكا هم دچار چالش شد. از طرفی ظرفیت های موجود در بخش غذا منحصر به فرد است. سیزده اقلیم در دنیاست كه یازده تا از آن در كشور ما است.

در بحث واردات بذر بررسی كردیم دیدیم هزینه ی بسیار بالایی داده شده ولی بذر پنبه قوه نامیه ندارد! این یعنی فساد. خیلی از بخش ها را كه رفتیم دیدیم فساد دارد. مجلس آمادگی این را اعلام كرد كه اگر نیاز هست قانونی بروز شود یا قانونی گذاشته شود. ما رئیس وقت جهاد كشاورزی را دعوت كردیم و گفتیم اگر لایحه ای هست ارائه دهید.

ما حتما ایمان داریم كه باید ارز در كشور تك نرخی شود. مصرف كننده بر اساس ذائقه و تصمیم در انتخاب محصول خوب را انتخاب می كند و فضای رقابتی شكل می گیرد. مسئول خیلی از این بایدهایی كه مطرح شد البته وزارت جهاد و دولت است كه گویا نماینده شان حضور پیدا نكردند.

یك دولت لیبرال غرب گرایی كه توجهی به آینده كشور نداشته است ، فقط رویكردش توجه به برجام بوده كه نتیجتا خروجی هم نداشت. ای كاش این ظرفیت را برای تولید در داخل و محصولات داخلی استفاده میكردیم.

ارسلان قاسمی، رئیس كمیسیون كشاورزی اتاق تعاون

ما دوتا ترن داریم ، یك امنیت غذایی یك اقتدار غذایی. اقتدار غذایی همین است كه الان چین و روسیه و اوكراین دارند. كه الان رویكرد چین این است كه گندم به هیچ كشوری نمی دهد. در این مبحث كه بحث آزادسازی قیمت هاست در طی این سال ها بین 22 هزار میلیارد تومان رانت رسمی ارز 4200 تومان داشتیم، كه ای كاش زودتر جلوی این رانت را زودتر میگرفتیم. هر چه زودتر جلوی این رانت گرفته شود به نفع كشور است.

در بحث قیمت گذاری دولت می بایست عرضه و تقاضا را كنترل می كرد. دولت باید در سیاستگداری فعلیت داشته باشد نه در اجرا. ما باید در فضای كسب و كار دولت را خارج كنیم و دولت به سمت سیاستگذاری و نظارت برود. شیر خشك و كره و خامه ممنوعیت صادراتش برداشته می شود كه البته به نفع ما نیست.

شما در مجلس باید نظارت درست را انجام دهید. الان با این وضعیت خشكسالی و كمبود علوفه، باید نظارت بیشتری داشته باشیم. در رابطه با بحث آزاد سازی داریم دچار اشتباه می شویم.

دور قبل تخصیص یارانه ها، به اول زنجیره دادیم، الان به آخر زنجیره و ما الان نگران زنجیره تامین هستیم. در رابطه با مبحث گندم و آرد باید با بالاترین قیمت بخریم چرا كه گندم مهم ترین كالای استراتژی ماست. مجوز واردات آرد را باید دولت به هر شكل بدهد. دولت ابتدا پازل را خوب چیده بود. 57 درصد دستمزد را بالا برد و 300 تومان هم یارانه داد ولی در اجرا بد عمل كرد. قیمت گذاری های دستوری باید حذف شود، نه اینكه سطح قیمت گذاری را بالا ببریم.

علیرضا رحیمی، كارشناس قیمت گذاری

بحث حذف ارز ترجیحی از دیدگاه بنده، از روی میل و مدیریت نبود بلكه بیشتر از روی ناچاری بود. ما از سال 97 روی 27 كالا ارز 4200 داشتیم تا اینكه الان رسید به 4 قلم كالا.

سرانه یعنی ما مصرف پایتخت و مركز استان نشین و روستا نشین را جمع كنیم و در نهایت یك متوسطی از آن بگیریم و خب مشخص است كه كسانی كه در شهر هستند سرانه مصرفه شان بالاتر هست. در این شرایط در سایر نقاط كشور كاهش مصرف داریم و ما به ازای آن كاهش تولید را هم خواهیم داشت و تولید كننده دچار مشكل و ضرر میشود.

مبحث بعدی در تعیین قیمت این است كه ما ساده ترین فرمول را در نظر می گیریم و اثرات دیگر مثل جانشینی و مطلوبیت را اصلا مورد توجه قرار نمی دهیم. برای مثال ما به ازای یك كیلو گوشت قرمز مطلوبیت چهار الی پنج كیلو گوشت مرغ را داریم.

مورد بعدی، در تعیین قیمت دستوری اگر نتوانیم تورم را كنترل كنیم بحث قاچاق و سایر مشكلات و مسائل را در ادامه خواهیم داشت. دولت عنایت ویژه ای در بحث توجیه نداشته است و این عدم اطلاع و شفافیت و ابهام تولید كننده و مصرف كننده را دچار مشكل می كند و اگر شفافیت در روند قیمت گذاری اتفاق نیافتد در ادامه گرانی ها به مراتب بیشتر می شود و مردم دچار مشكل خواهند شد.

یك نكته ای در خصوص فرمایش آقای عسگری كه فرمودند به بنادر می روند برای نظارت مثل بندر امیدیه مسئله اصلی اینجاست كه باید با افرادی كه دچار فساد و تخلف هستند در سطوح مدیریتی این مراكز برخورد شود و صرف رفتن و سر زدن مشكلات حل نخواهد شد.

گزارش از هادی هدایت زاده