""سیستم رباتیك جراحی از راه دور سینا"" سیستمی است كه توسط یك شركت دانش بنیان ساخته شده است. این طرح یكی از 20 اثر منتخب راه یافته به مرحله نهایی رقابت علمی ""كنز"" است كه ماه پیش همزمان با اینوتكس برگزار شده بود. - اخبار اجتماعی -
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) یك مسابقه علمی با نام كنز (كاربرد دانش و اندیشه برای جامعه) ایجاد كرده است. این مسابقه با هدف تعمیق تفكر و ایجاد نوآوری در جامعه دانشگاهی برای رسیدگی به مشكلات جهان اسلام در حوزه های مختلف زیر برگزار می شود: آب، محیط زیست و انرژی؛ بهداشت و فناوری پزشكی؛ فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ حمل و نقل؛ اقتصاد، بانكداری و تامین مالی و غیره.

در این رقابت علمی دانشمندان، محققان، مبتكران، دانشجویان دانشگاه ها و اساتید زیر 45 سال تشویق می شوند كه ایده ها و دستاوردهای علمی و فناوری خود را در قالب یك فایل ویدیویی ارائه دهند.

یكی از افرادی كه به مرحله نهایی جشنواره علمی "كنز" راه یافته است دكتر "علیرضا میرباقری" مدیرعامل شركت دانش بنیان "سینا رباتیك" است كه با عنوان اثر "سیستم رباتیك جراحی از راه دور سینا" در این جشنواره شركت كرده است. میرباقری یكی از 20 منتخب راه یافته به مرحله نهایی رقابت علمی "كنز" است كه ماه پیش همزمان با اینوتكس برگزار شده بود.

شركت دانش بنیان "نوآوران رباتیك و پزشكی سینا" در سال 1394 توسط برخی از اعضای هیئت علمی دانشگاه های تراز اول علوم پزشكی و فنی كشور تأسیس شد. برنامه اصلی این شركت، طراحی، ساخت و توسعه تجهیزات و فناوری های نوین پزشكی، در حیطه های آموزش، تشخیص، درمان (جراحی و توانبخشی)، بازتوانی و مراقبت های پس از درمان با تكیه بر فناوری رباتیك در پزشكی است.

در این زمینه تاكنون این شركت دانش بنیان به طور خاص در حوزه های جراحی رباتیك (ربات های جراح و كمك جراح)، توانبخشی رباتیك (درمانی و كمكی) و همچنین آموزش پزشكی با استفاده از فناوری های حقیقت مجازی، تكمیلی و مصنوعی، چهارده مدل محصول متنوع را به بازار عرضه نموده و ضمن دریافت گواهی های GMP، ISO 9001: 2015، ISO 13485: 2016، IEC 60601-1، IEC 60601-1-2 از مراجع معتبر بین المللی، در شرف ورود به بازارهای جهانی است.

نخستین محموله صادراتی این شركت "سامانه جراحی رباتیك سینا- مدل فِلِكس" هست كه در سال 2021 به كشور اندونزی صادر شده است. پشتوانه علمی این شركت بیش از 15 سال فعالیت تحقیق و توسعه اعضای هیات علمی و پرسنل جوان و سخت كوش آن در دانشگاه های كشور بوده و كلیه محصولات آن در فاز تحقیق و توسعه در مراكز آموزشی، مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته اند.

معروف ترین محصول این شركت، سامانه جراحی رباتیك سینا است. سینا در واقع یك سامانه جراحی رباتیك از راه دور است كه برای كاهش جراحات و افزایش دقت و كیفیت انواع جراحی ها در نواحی شكم، لگن و قفسه سینه طراحی و ساخته شده است. این سامانه از دو بخش اصلی مشتمل بر كنسول جراحی در اختیار جراح و ربات های جراح مستقر بر بالین بیمار تشكیل شده است.

در این سامانه در واقع عمل جراحی را خود جراح ولی به واسطه یك سامانه رباتیكی هدایت می كند. به این ترتیب كه دسته های موجود در كنسول جراحی، حركات دستان جراح را ثبت و همزمان ربات های جراح بر بالین بیمار، همان حركات را در بدن بیمار به اجرا در می آورند. تصویر فضای داخل شكم بیمار با استفاده از یك ربات تصویربردار در صفحه نمایشگری در كنسول جراحی به جراح نشان داده شده و جراح به صورت زمان حقیقی، عمل جراحی را هدایت می كند.

ربات های جراح بر بالین بیمار مجهز به ابزارهای انعطاف پذیر ویژه ای هستند كه قادرند كلیه حركات دستان جراح را اجرا كنند اما به جای ایجاد شكافی بزرگ برای ورود دستان جراح، هر كدام از یك شكاف 5 میلیمتری وارد بدن بیمار شده و همان حركاتی كه دستان جراح در كنسول جراحی انجام می دهد را در داخل شكم بیمار، تقلید و اجرا می كنند.

به این ترتیب بسیاری از عمل های جراحی پیچیده كه برای انجام آنها نیازمند ایجاد یك شكاف بزرگ بر روی شكم بیمار و ورود دستان جراح به داخل شكم هستیم، با استفاده از سامانه جراحی رباتیك سینا با ایجاد دو شكاف 5 میلیمتری قابل اجرا خواهد شد. در نتیجه جراحات وارده به بیمار، خونریزی و دوره نقاهت وی بسیار كوتاه تر بوده و هزینه های بستری به شدت كاهش پیدا خواهد كرد.

ارتباط بین ربات های دریافت كننده حركات دستان جراح در كنسول جراحی با ربات های جراح بر بالین بیمار از طریق اینترنت نیز میسر شده است و در صورت نیاز، عمل جراحی می تواند در دورترین نقاط كشور یا حتی بر روی یك ناو اقیانوس پیما از راه دور كنترل و انجام شود. لیكن كاربرد این سامانه به صورت محلی و به صورت عملكرد از اطاق مجاور اطاق عمل نیز مزیت های زیادی را برای جراح به همراه داشته است.

در واقع در این كاربرد، جراح به جای ایستادن و انجام جراحی در شرایط دشوار و خسته كننده اطاق عمل كه باعث كاهش دقت و كیفیت جراحی خواهد شد، در اطاق مجاور، با نشستن در پشت كنسول جراحی، عمل جراحی را در شرایط بسیار ارگونومیك و راحت تری به انجام رسانیده و با كاهش خستگی، كیفیت جراحی را افزایش خواهد داد. این سامانه می تواند با مقیاس گذاری بر روی حركات دستان جراح، دقت و ریزنگری حركت در انجام حركت های بسیار ظریف را افزایش دهد.

به این مفهوم كه چنانچه جراح به عنوان مثال دست خود را یك سانتیمتر حركت دهد، ابزارهای جراحی رباتیك در داخل بدن بیمار یك میلیمتر حركت می كنند و به این ترتیب دقت حركتی تا ده برابر افزایش می یابد و جراح می تواند حركات بسیار ظریف را در مقیاس بزرگتر انجام داده و ربات همان حركات را در مقیاس كوچكتر اجرا نماید. به این ترتیب جراح قادر خواهد بود به طور مثال بخیه های بسیار ظریفی را با استفاده از ربات جراح به انجام برساند كه با دستان خود قادر به انجام آن نبوده است.

همچنین این سامانه قابلیت حذف لرزش دستان جراح و اجرای جراحی با حداكثر ثبات و كیفیت حركات را به همراه دارد. به طور خلاصه در این سامانه، قرارگیری جراح در شرایط ارگونومیك (نشسته یا ایستاده) و كاهش خستگی وی باعث افزایش دقت و كیفیت عمل شده و امكان قرارگیری جراح در اطاقی خارج از اطاق عمل و به دور از گازهای بیهوشی و عفونت های خطرناك و امواج یونیزان، سلامتی جراح را به مخاطره نخواهد انداخت. همچنین در این روش جراحی، جراح نیازی به پوشیدن لباس های استریل و شستن دست ها نخواهد داشت.

این سامانه كه حاصل تلاش 18 ساله متخصصین كشور در مركز تحقیقات فناوری های بیومدیكال و رباتیك دانشگاه علوم پزشكی تهران است، با موفقیت در آزمون های فنی و حیوانی (مطالعات پیش بالینی) تست شده است.

این شركت كه از شركت های دانش بنیان دانشگاه علوم پزشكی تهران و مستقر در مركز رشد لوازم و تجهیزات پزشكی بیمارستان امام خمینی است، مسئولیت اخذ مجوزهای لازم برای استفاده بالینی این سامانه را برعهده دارد.

تاكنون پنج نمونه از این دستگاه ساخته شده كه دو دستگاه از آن با كاربرد آموزش روش های جدید جراحی رباتیك توسط بیمارستان های آموزشی سینا و شریعتی خریداری و نصب شده اند. یك دستگاه نیز با مشاركت شركت سینا در مركز آموزش مهارت های پیشرفته بالینی ایران نصب شده و برای دوره های آموزشی دانشگاه علوم پزشكی تهران از آن استفاده می شود. دو دستگاه نیز به كشور اندونزی صادر شده است.

به موازات انجام تست های استاندارد فنی، به زودی مطالعات پیش بالینی این سامانه اتمام و برای اخذ مجوز كمیته اخلاق دانشگاه برای شروع تست های اصلی روی بیماران داوطلب اقدام خواهد شد، سپس دستگاه برای تجاری سازی و كاربرد انسانی آماده خواهد شد.

رونمایی از دستاوردهای دانش بنیان در حوزه های "دارو و صنایع خلاق"