یلدا مهدوی | شهرآرانیوز؛ می گویند: «اگر معتاد را بیمار تلقی می كنید، چرا باید برای گرفتن درخواست فرستادن او به كمپ، به دادسرای عمومی و انقلاب مراجعه كنیم تا پس از گذراندن یك روند نسبتا طولانی، نامه ای از آنجا برای گرفتن مأمور به كلانتری به ما داده شود؟ چه كسی می داند كه در زمانی كه ما در پی گرفتن نامه در دادسرا هستیم، معتاد به خانه و خانواده مراجعه نكند و با توهمی كه به خاطر استعمال شیشه دارد، بلایی سر خانواده نیاورد؟»

یكی از شهروندان مشهدی از اوضاع بی سر و سامان معتادان شیشه ای می گوید. او معتقد است كه با گذشت سال ها تعداد معتادان صنعتی و مصرف كننده شیشه بیشتر از قبل شده است، اما روند رسیدگی به این افراد، همچنان طولانی و قضایی است؛ موضوعی كه به گفته این شهروند با توهم آنی روان گردان ها و آسیبی كه ممكن است فرد معتاد به خانواده وارد كند، در تضاد است. توضیحات او برای فرستادان معتاد كریستالی و شیشه ای به كمپ از این قرار است: همه می دانند كه یك معتاد به شیشه در حالت عادی نیست و ممكن است هر آسیبی برساند، حتی قتل انجام دهد.

این را همه می دانند كه معتاد شیشه ای با پای خودش به كمپ نمی رود و باید به زور او را به كمپ برد. او ادامه می دهد: به همین دلیل خانواده معتاد شیشه ای باید به دادسرای انقلاب مراجعه كند تا معاون دادستان درخواست قضایی برای كلانتری محل صادر كند. گرفتن این درخواست با توجه به تعداد زیاد مراجعه كنندگان به دادگاه انقلاب، روندی بسیار طولانی است. البته صدور این درخواست پایان كار نیست و خانواده باید به كلانتری مراجعه كند تا یك مأمور حوزه مواد مخدر در اختیار آنان قرار دهند و با كمك او، فرد معتاد را به كمپ ببرند.

این شهروند مشهدی به مدت اعتبار نامه های قضایی نیز اشاره می كند كه به گفته او چند روز بیشتر اعتبار ندارد و اگر در این مدت خانواده نتواند فرد معتاد را پیدا كند یا مأمور مواد مخدر كلانتری در عملیات باشد، نامه ارزش خود را از دست می دهد و دوباره نقطه، سر خط.

ما فقط سیاست گذاریم دبیر شورای هماهنگی مبارزه مواد مخدر خراسان رضوی می گوید كه این موضوع به نهاد های متولی از جمله بهزیستی و دستگاه قضایی ارتباط دارد. محمد حسین صالحی بر این موضوع تأكید می كند كه شورای مبارزه با مواد مخدر متولی سیاست گذاری در حوزه مواد مخدر است. دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر به توضیحاتش، سیاست های كلی در حوزه دسته بندی معتادان را اضافه می كند و می گوید: برخی از معتادان مواد صنعتی، خانه و خانواده ندارند كه به آنان «معتاد متجاهر» گفته می شود؛ این گروه با كمك پلیس به كمپ های ماده 16 فرستاده می شوند.

گروه دیگری از معتادان خانواده دارند، اما برای ترك مواد تمكین نمی كنند و حاضر نیستند به كمپ مراجعه كنند. سیاست ها در این زمینه این گونه تدوین شده است كه خانواده با مراجعه به دستگاه قضایی و گرفتن فرم، فرد معتاد را به كمپ می برند. این موارد همان طور كه اشاره كردم، اجرایی است و در حوزه اختیارات بهزیستی است.

فقط 2 ساعت! اما بهزیستی به عنوان متولی كه اداره كمپ ها به او سپرده شده است، گلایه های مردم را درباره روند طولانی اخذ درخواست های قضایی نمی پذیرد. امیر گوهری، كارشناس مسئول اعتیاد بهزیستی خراسان رضوی، می گوید: بیشترین زمانی كه یك خانواده درمدت آن با مراجعه به دادگاه انقلاب درخواست قضایی می گیرد، حدود 2 ساعت است و این روند طولانی كه شما به نقل از مردم می گویید، صحت ندارد.

این كارشناس مسئول اعتیاد بهزیستی استان درباره اینكه چرا روند این كار با وجود تأكید مسئولان مبنی بر بیمار بودن فرد معتاد، هنوز قضایی است، می گوید: كمپ ها خصوصی هستند و هر فردی كه خودش به اعتیاد اقرار كنند و تمایل به ترك داشته باشد، می تواند مراجعه كنند، اما در مواردی كه فرد حاضر به تمكین نیست به منظور جلوگیری از آسیب های احتمالی و نیز افزایش نظارت، ورود و خروج این افراد با دستور قضایی صورت می گیرد.

معتاد بیمار است یا مجرم؟ تا میانه دهه 80 معتادان متجاهر، مجرم شناخته می شدند و براساس قانون با این افراد برخورد می شد، اما با گذشت زمان و افزایش اطلاعات پزشكی و درمانی در این حوزه، اعلام شد كه معتادان متجاهر بیمارند و نیاز به كمك و درمان دارند. از سوی دیگر، معتاد متجاهر تعریف خاصی دارد و به آن دسته از مصرف كنندگان مواد مخدر گفته می شود كه با وجود فراهم بودن بستر مناسب برای درمان و همه امكانات، حاضر نشوند برای ترك اقدام كنند و در چنین شرایطی، ناگزیر باید آن ها را به مراكز درمان اجباری ارجاع داد.

چند ماه قبل حجت الاسلام رئیسی، رئیس قوه قضائیه، در جلسه ای، معتادان متجاهر را مجرم دانسته و بر لزوم برخورد با این افراد به منظور آرامش جامعه تأكید كرده بود. اما سردار مجید كریمی، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر، در گفتگو با ایرنا و در پاسخ این پرسش كه آیا معتادان متجاهر مجرم هستند یا بیمار، پاسخی میانه می دهد و می گوید: پلیس به معتاد متجاهر هم به چشم بیمار نگاه می كند و هم مجرم؛ براساس ماده 15 قانون مبارزه با مواد مخدر گفته می شود كه اگر فرد معتاد به صورت خود معرف، خود را معرفی و به مراكز درمانی مراجعه كند و درمان شود، قطعا بیمار است و در چنین شرایطی، پلیس در مرحله اول با او برخورد نمی كند.