به گزارش «تابناك»، ورتیگو و عدم تعادل می تواند باعث احساس سرگیجه شود، البته این دو اختلال با علائم متفاوتی توصیف می شود. احساس چرخش ویژگی اصلی ورتیگو است و بیمار احساس می كند كه اتاق دور سرش می چرخد. ورتیگو شبیه به بیماری حركت یا ماشین گرفتگی یا متمایل شدن به یك سمت است. عدم تعادل یا از دست دادن تعادل است. سرگیجه واقعی همان احساس دوران سر است و بیمار احساس می كند كه هر لحظه ممكن است غش كند.
سرگیجه عارضه شایعی است و علت اصلی آن معمولاً جدی نیست. اگر هر از گاه دچار سرگیجه می شوید، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. اما اگر بدون هیچ علت مشخصی دچار حملات مكرر سرگیجه می شوید یا سرگیجه مزمن و طولانی مدت دارید، بهتر است فوراً به پزشك مراجعه كنید.
میگرن، مصرف دارو و مشروبات الكلی از جمله علل شایع سرگیجه محسوب می شود. همچنین وجود مشكل در گوش درونی، یعنی بخشی كه تعادل در آن تنظیم می شود، نیز می تواند باعث سرگیجه شود.
سرگیجه غالباً پیامد ورتیگو است. ورتیگوی وضعیتی خوش خیم (BPV) شایع ترین علت ورتیگو و سرگیجه ناشی از ورتیگو است. افراد مبتلا به ورتیگوی وضعیتی خوش خیم وقتی موقعیت شان را به سرعت تغییر می دهند، مثلاً از حالت خوابیده ناگهان به حالت نشسته تغییر وضعیت می دهند، دچار سرگیجه كوتاه مدت می شوند.
ابتلا به بیماری منیر نیز می تواند علت سرگیجه و ورتیگو باشد. بیماری منیر باعث جمع شدن مایع در گوش می شود و در نیتجه علائمی مانند گرفتگی گوش، كاهش شنوایی و تینیتوس یا زنگ زدن گوش بروز می یابد. نوروم آكوستیك نیز یكی از دلایل احتمالی سرگیجه و ورتیگو محسوب می شود؛ نوروم آكوستیك توموری غیرسرطانی است كه روی عصب متصل كننده گوش داخلی به مغز تشكیل می شود.
دیگر علل احتمالی سرگیجه به شرح زیر است:
- افت ناگهانی فشار خون
- بیماری عضله قلب
- كاهش حجم خون
- اختلالات اضطراب
- آنمی (كمبود آهن)
- هیپوگلیسمی (افت قند خون)
- عفونت گوش
- كم آبی بدن
- حمله قلبی
- ورزش سنگین
- بیماری حركت سرگیجه در موارد نادر پیامد ابتلا به ام اس، سكته مغزی، تومور بدخیم یا یكی دیگر از اختلالات مغزی است.
علائم سرگیجه بیماران دچار سرگیجه احساسات مختلفی را تجربه می كنند كه از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره كرد:
- احساس دوران سر یا غش كردن
- احساس كاذب چرخش
- ناپایداری
- از دست دادن تعادل
- احساس شناور بودن یا شنا كردن سرگیجه گاهی اوقات با حالت تهوع، استفراغ یا غش كردن همراه است. در صورت استمرار این علائم به سرعت به پزشك یا اورژانس مراجعه كنید.
چه زمانی برای درمان سرگیجه به پزشك مراجعه كنیم در صورت بروز حملات مكرر سرگیجه باید به پزشك مراجعه كنید. همچنین اگر دچار سرگیجه ناگهانی همراه با علائم زیر شدید، به سرعت باید با پزشك تماس بگیرید:
- آسیب دیدن سر
- سردرد
- گردن درد
- تب بالا
- تاری دید
- كاهش شنوایی
- به سختی حرف زدن
- بی حسی یا گزگز
- افتادگی چشم یا دهان
- بیهوش شدن
- احساس درد در قفسه سینه
- استفراغ مكرر علائم فوق می تواند نشان دهنده ابتلا به مشكلی جدی باشد، بنابراین در صورت بروز علائم زیر در اولین فرصت به پزشك مراجعه كنید.
تشخیص علت سرگیجه پزشك معاینه بالینی را برای تشخیص دادن علت سرگیجه و علائم دیگر انجام می دهد و سوالاتی را درباره سرگیجه از بیمار می پرسد:
- زمان شروع سرگیجه
- سرگیجه در چه حالتی شروع می شود
- شدت علائم
- دیگر علائم همراه با سرگیجه همچنین پزشك چشم ها و گوش ها را معاینه می كند، معاینه بالینی عصبی و آزمون های تعادل را انجام می دهد و حالت اندامی بیمار را بررسی می كند. آزمایش های تصویربرداری مانند سی تی اسكن یا MRI برای تایید تشخیص اولیه انجام می شود.
گاهی اوقات هیچ علتی برای سرگیجه تشخیص داده نمی شود.
درمان های سرگیجه مصرف بعضی غذاها و مواد مغذی می تواند علائم سرگیجه را كاهش دهد.
آب كم آبی بدن یكی از علل شایع سرگیجه است. اگر هنگام سرگیجه غالباً احساس خستگی و تشنگی می كنید و كمتر از همیشه ادرار می كنید، سعی كنید آب بیشتری بنوشید و مایعات مورد نیاز بدن را تأمین كنید.
زنجبیل زنجبیل علائم سرگیجه و بیماری حركت را از بین می برد. همچنین مصرف زنجبیل برای درمان حالت تهوع بانوان باردار نیز توصیه می شود.
زنجبیل را به شكل های گوناگون می توانید مصرف كنید. می توانید زنجبیل را به صورت تازه میل كنید، پودر زنجبیل را به غذا اضافه كنید، دمنوش زنجبیل بنوشید یا مكمل زنجبیل مصرف كنید.
در هر حال همواره پیش از مصرف هر نوع مكملی، حتی مكمل های طبیعی باید با پزشك مشورت كنید، چون ممكن است مكمل با داروهای دیگری كه مصرف می كنید، اختلال ایجاد كند یا موجب تشدید عارضه های فعلی شود.
ویتامین ث به نقل از انجمن بیماری منیر، مصرف ویتامین ث ورتیگوی ناشی از بیماری منیر را كاهش می دهد. مواد غذایی زیر سرشار از ویتامین ث است:
- پرتقال
- گریپ فروت
- توت فرنگی
- فلفل دلمه ای ویتامین E ویتامین E به حفظ خاصیت كشسانی رگ ها كمك می كند و از بروز مشكلات گردش خون جلوگیری می كند. از جمله منابع غنی از ویتامین E می توان به موارد زیر اشاره كرد:
- جوانه گندم
- دانه ها
- آجیل
- كیوی
- اسفناج ویتامین D ویتامین D به بهبود وضعیت بیمار پس از حملات ورتیگوی وضعیتی خوش خیم كمك می كند.
آهن اگر پزشك احتمال بدهد كه سرگیجه ناشی از كمبود آهن است، مصرف آهن بیشتر را توصیه می كند. آهن در مواد غذایی زیر به وفور یافت می شود:
- گوشت قرمز
- ماكیان
- لوبیا
- سبزیجات با برگ سبز تیره درمان دارویی سرگیجه درمان دارویی سرگیجه غالباً با هدف درمان عارضه زمینه ای دامن زننده به سرگیجه انجام می شود. برای مثال اگر بیمار دچار میگرن همراه با سرگیجه و ورتیگو می شود، غالباً داروهای پیشگیری از میگرن تجویز می شود. داروهای ضد اضطراب نیز برای كم كردن شدت حملات اضطراب ایجاد كننده سرگیجه توصیه می شود.
داروهای زیر نیز برای درمان سرگیجه تجویز می شود:
- داروهای مدر یا قرص آب: مصرف داروهای مدر برای درمان عارضه هایی مانند بیماری منیر توصیه می شود كه باعث جمع شدن مایع در گوش داخلی می شود.
- آنتی هیستامین ها یا آنتی كولینرژیك ها: این دو دسته دارو تنها داروهای تجویزی هستند كه صرفاً برای از بین بردن سرگیجه، نه درمان بیماری اصلی مولد سرگیجه تجویز می شوند.
- آنتی هیستامین های بدون نسخه: گونه های غیرخواب آور اثر كمتری بر درمان سرگیجه دارد. ورزش و تغییر سبك زندگی وقتی احساس كردید كه سرگیجه تان دارد شروع می شود، هر چقدر زودتر دراز بكشید، بهتر است. اگر احساس ورتیگوی شدید كردید، چشمان تان را هنگام دراز كشیدن ببندید. اگر احساس كردید بدن تان داغ است، یك نوشیدنی خنك بنوشید و به محلی بروید كه سایه است و تهویه مناسبی دارد.
مانور اپلی مانور اپلی تمرین ساده ای است كه برای درمان سرگیجه، به ویژه سرگیجه ناشی از ورتیگوی وضعیتی خوش خیم مفید است و می توانید آن را در خانه انجام بدهید. مانور اپلی به گونه ای طراحی شده است كه كریستال ها را از مجاری گوش جدا كند و سرگیجه را كاهش دهد.
مانور اپلی طبق مراحل زیر انجام می شود:
- روی تخت بنشینید و سرتان را تا نیمه به راست بچرخانید.
- همان طور كه سرتان را چرخانده اید، به پشت دراز بكشید. بالش فقط باید زیر شانه ها باشد و سرتان آویزان باشد.
- 30 ثانیه در این وضعیت بمانید.
- سرتان را بدون بالا آوردن تا نیمه به چپ بچرخانید. 30 ثانیه دیگر در این وضعیت بمانید.
- همان طور كه سرتان را چرخانده اید، به سمت چپ بچرخید و 30 ثانیه روی پهلوی چپ بخوابید.
- از همین حالت بلند شوید و بنشینید. خودآگاهی اگر مستعد سرگیجه هستید، حتماً موضوع را به پزشك اطلاع بدهید. این اطلاعات كمك می كند كه درمان بهتر انجام بشود.
اگر نسبت به احتمال زمین خوردن یا از دست دادن تعادل خود آگاه تر باشید، خود را برای پیشگیری از آسیب دیدگی آماده تر می كنید. اگر محرك های سرگیجه را شناسایی كنید، می توانید از مواجهه با این محرك ها جلوگیری كنید.
طب سوزنی طب سوزنی برای درمان سرگیجه مفید است. متخصص طب سوزنی سوزن های بسیار ظریفی را در بخش های خاصی از پوست فرو می كند. نتایج یك مطالعه كوچك نشان می دهد كه طب سوزنی علائم سرگیجه را كاهش می دهد.
فیزیوتراپی نوع خاصی از فیزیوتراپی به نام توانبخشی وستیبولار برای درمان سرگیجه مفید است. همچنین فیزیوتراپی می تواند تعادل را بهبود دهد.
توصیه های مفید برای برطرف شدن سرگیجه اگر دچار حملات مكرر سرگیجه می شوید، توصیه های زیر را رعایت كنید:
- اگر احساس سرگیجه كردید، فوراً بنشینید یا دراز بكشید و استراحت كنید تا سرگیجه تان برطرف شود. به این ترتیب احتمال از دست دادن تعادل و غش كردن و آسیب دیدگی جدی ناشی از آن را از بین می برید.
- در صورت لزوم از واكر یا عصا برای حفظ پایداری و تعادل استفاده كنید.
- هنگام بالا و پایین رفتن از پله ها حتماً از نرده پلكان بگیرید.
- فعالیت هایی مانند یوگا و تای چی را كه موجب بهبود تعادل می شود، انجام بدهید.
- از انجام دادن حركات ناگهانی یا تغییر وضعیت های سریع خودداری كنید.
- اگر مكرراً بدون نشانه هشدار دچار سرگیجه می شوید، رانندگی نكنید یا با ماشین آلات سنگین كار نكنید.
- از مصرف كافئین، مشروبات الكلی و توتون خودداری كنید، چون مصرف این مواد می تواند محرك شروع سرگیجه باشد یا سرگیجه را شدیدتر كند.
- هر روز حداقل 8 لیوان آب بنوشید، هفت ساعت یا بیشتر بخوابید و از قرار گرفتن در موقعیت های تنش زا و پراسترس خودداری كنید.
- رژیم غذایی سالمی شامل سبزیجات، میوه و پروتئین بدون چربی داشته باشید تا دچار سرگیجه نشوید.
- اگر فكر می كنید كه مصرف دارو علت سرگیجه است، با پزشك معالجتان درباره كاهش دوز مصرف دارو یا تغییر دارو مشورت كنید.
- اگر همراه با سرگیجه دچار حالت تهوع هم می شوید، داروهای بدون نسخه مانند مكلیزین (آنتی ورت) یا آنتی هیستامین مصرف كنید. چون این داروها باعث خواب آلودگی می شود، از مصرف آنها در زمانی كه باید فعال باشید، خودداری كنید.
- اگر سرگیجه تان ناشی از گرمای شدید یا كم آبی بدن است، در مكان خنكی دراز بكشید و آب بنوشید. اگر شدت یا تكرار شدن سرگیجه نگران تان می كند، حتماً به پزشك مراجعه كنید.
منبع: helloclinic.ir