روانشناس و استاد ممتاز دانشگاه تهران می گوید: بالاترین میزان درگیری با اضطراب و افسردگی در بین افراد دارای معلولیت جهان، به افراد ناشنوا مربوط می شود.
به گزارش همشهری آنلاین، دكتر غلامعلی افروز روانشناس و استاد ممتاز دانشگاه تهران همزمان با روز جهانی ناشنوایان گفت: تركیبی از رنگ های سبز، زرد و صورتی به افراد ناشنوا آرامش می دهد و از این رو باید سعی كرد تركیبی از این رنگ ها در وسایل شخصی، اتاق این افراد و حتی كلاس ها و كتب درسی افراد ناشنوا استفاده شود.
دكتر افروز اظهار كرد: به طور كلی بالاترین میزان درگیری با اضطراب و افسردگی و احساس نا امنی در بین افراد دارای معلولیت جهان معطوف به ناشنوایان می شود و نیز فراوانی خودكشی در بین این افراد به نسبت باقی انواع معلولیت ها بیشتر است. افراد دارای معلولیتی كه نیاز به استفاده از ویلچر دارند نیز پس از افراد ناشنوا بالاترین میزان درگیری با اضطراب و افسردگی را دارند.
وی با اشاره به لزوم افزایش حس امنیت در بین ناشنوایان برای كاهش احساس افسردگی و اضطراب آنها، تاكید كرد: ناشنوایان نیاز به توانبخشی روانی و اجتماعی دارند كه لازمه این توانبخشی افزایش حس امنیت است. از این رو باید احساس امنیت این افراد بیشتر شود تا بتوان حس افسردگی و اضطراب آنها را كاهش داد.
به گفته این روانشناس، فعالیت های حسی ـ حركتی و انجام ورزش و فعالیت های گروهی می تواند میزان اضطراب و افسردگی افراد ناشنوا را كاهش دهد و از این رو بهتر است این فعالیت ها در برنامه روزانه افراد ناشنوا گنجانده شوند تا احساس آرامش آنها بیشتر شود.
معلولیت پنهانِ "ناشنوایی" و كلیشه هایی كه اذیت می كند افروز "ناشنوایی" را پس از مشكلات ذهنی، سنگین ترین و مهم ترین معلولیت در گستره جهان تعریف كرد و با بیان اینكه رشد حوزه شناختی، تفكر انتزاعی، سلامت اجتماعی و قدرت ارتباط و تعاملات اجتماعی انسان ها همگی در گرو "شنیدن" است، یادآور شد: در حدود 16 هفتگی بارداری حس شنوایی در جنین پدیدار شده و "شنوایی" نخستین حسی است كه در انسان شروع به كار می كند و آخرین حسی است كه از كار می افتد. حتی انسان در خواب هم توانایی شنیدن دارد و تا دو روز بعد از فوت نیز انسان می تواند بشنود. بچه های ناشنوا احساس می كند زندگی صامتی دارند و چون معلولیتی به اصطلاح "پنهان" دارند. كلیشه های موجود در رفتار دیگران به هنگام مواجه با این نوع معلولیت نیز آنها را اذیت می كند. از این رو باید از امكانات پزشكی نظیر سمعك های قوی و یا امكان كاشت حلزون گوش استفاده كرد تا بتوان اضطراب اجتماعی ناشنوایان را كاهش داد.
احساس «تنهایی» در جمع و در خلوت این استاد ممتاز دانشگاه تهران با اشاره به حمایت اجتماعی كم از ناشنوایان در قیاس با سایر افراد دارای معلولیت به علت پنهان بودن این نوع از معلولیت، تصریح كرد: این امر باعث شده بعضا ناشنوایان احساس كنند هم در خلوت و تنهایی و هم در میان جمع دیگران، "تنها" هستند. بعضا ممكن است بچه های ناشنوا در خانه با والدین خود با پرخاشگری و اضطراب صحبت كنند و در خارج از خانه گوشه گیر باشند. به دلیل تجربه احساس "تنهایی" و لزوم استفاده از زبان اشاره برای صحبت كردن، ناشنوایان اغلب برای ازدواج به سراغ افراد ناشنوا می روند و این در حالی است در سایر معلولیت ها نظیر نابینایی شاهد این امر هستیم كه افراد نابینا برای ازدواج بعضا به سراغ افراد بینا می روند.
این روانشناس معتقد است كه مطابق با توصیه های جهانی در جهت اجتماعی شدن ناشنوایان، این افراد نباید تنها به زبان اشاره برای ارتباط گرفتن با دیگران اكتفا كنند و باید با لب خوانی در جهت سخن گفتن و تولید صوت تلاش كنند.
لزوم تشویق ناشنوایان برای تولید صوت و لب خوانی وی با تاكید بر اینكه در كلاس های درس ناشنوایان باید استفاده از زبان اشاره را به حداقل رساند و در مقابل از لب خوانی استفاده كرد، افزود: اینگونه بچه های ناشنوا می آموزند كه علاوه بر استفاده از زبان اشاره باید حرف بزنند. این حرف زدن و لب خوانی نیاز به تمرین دارد و با تمركز بالا امكان پذیر است. ارتباط ما با ناشنوایان باید تركیبی از لب خوانی و زبان اشاره باشد و از این رو باید ناشنوایان را تشویق به لب خوانی و تولید صوت كرد.
كلاس درس دانش آموزان ناشنوا چه رنگی و چند نفره باشد؟ این استاد ممتاز دانشگاه تهران با بیان اینكه تركیبی از رنگ های سبز، زرد و صورتی به افراد ناشنوا آرامش می دهد، این را هم گفت كه بهتر است كلاس درس، میز و نیمكت، لباس معلم و وسایل منزل و مدرسه دانش آموزان ناشنوایان اغلب تركیبی از این رنگ ها داشته باشد.
این استاد ممتاز دانشگاه تهران، بشاش بودن چهره معلمان دانش آموزان ناشنوا را موثر در كاهش اضطراب این دانش آموزان عنوان كرد و با بیان اینكه معلمان دانش آموزان ناشنوا باید خوش اخلاق، خوش رو، متبسم، مهربان و صبور باشند این را هم گفت كه دانش آموزان ناشنوا از چهره متبسم معلمان احساس نشاط و آرامش كرده و اضطرابشان كم می شود.
این روانشناس همچنین خاطر نشان كرد كه بهتر است هر كلاس درس ناشنوایان با 5 یا نهایتا 6 دانش آموز تشكیل شود تا معلم بتواند برای آموزش هر دانش آموز وقت كافی صرف كند و از سوی دیگر معلمان مدارس ناشنوایان حداقل باید 40 درصد بیشتر از سایر معلمان حقوق دریافت كنند. چراكه فشار به معلم برای آموزش در این مدارس بسیار بیشتر از سایر مدارس است.
نوجوانانی كه از «همسایه» نیز گریزان هستند این استاد دانشگاه در بخش دیگر سخنان خود درباره مشكلات روانشناختی دوران نوجوانی ناشنوایان، توضیح داد: دوران نوجوانی ناشنوایان بسیار مهم است. نوجوانان ناشنوا نیاز به ارتباط با دیگران دارند تا محدود به خود نشوند و این در حالی است كه به طور معمول نوجوانان ناشنوا اغلب دوست دارند در خانه تنها باشند و حتی بعضا از همسایه ها نیز گریزان اند. باید برای بچه های ناشنوا فرصت ابراز وجود را فراهم كرد تا هوش بالای آنها پشت این اختلال شنوایی پنهان نماند.
افروز در پاسخ به این سوال كه آیا در حال حاضر تعداد روانشناسان مسلط به زبان اشاره برای ارائه خدمات روانشناختی به ناشنوایان در حد مطلوب و مكفی است، اظهار كرد: روانشناسانی كه در این حوزه كار كرده باشند اندك هستند. انجمن ها و سمن هایی هستند كه در این زمینه كار می كنند و خدمات روانشناختی نیز به ناشنوایان توسط مشاوران و روانشناسان ارائه می دهند و خود بهزیستی نیز برای ارائه این خدمات مراكزی دارد اما به طور كلی تعداد روانشناسانی كه در این حوزه كار كرده باشند اندك است. مشاوران مدارس ناشنوایان نیز اغلب دوره های زبان اشاره را دیده اند اما آنچه اهمیت دارد كار كردن به طور تلفیقی است، یعنی باید مشاوران و روانشناسان مدارس هم به زبان اشاره و هم به لب خوانی مسلط باشند تا بتوانند مشكلات روانشناختی دانش آموزان ناشنوا را حل كنند.