سال 1410جمعیت سالمند ایران از 14درصد عبور می كند و رسما یك كشور سالمند می شویم گزارش

فاطمه عسگری نیا _ روزنامه نگار

9مهرماه هرسال در تقویم به نام سالمندان نامگذاری شده است؛ قشری كه به گفته رئیس مركز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی حالا در سایه عقب افتادگی 50ساله كشور در اجرای برنامه های سالمندی باید با دغدغه های بسیار، این دوره سنی حساس را پشت سر بگذارند. احمد دلبری در آستانه روز سالمند از عملكرد سازمان های متولی سالمندان در اجرای اسناد بالادستی و سیاست های ابلاغی رهبر انقلاب و برنامه های توسعه در جمع خبرنگاران گلایه كرد و گفت: دانشگاه توانبخشی و انجمن سالمندی ایران نگران است كه دوره سالمندی در كشور تبدیل به یك چالش شود.
از نگرانی و دغدغه ای كه احمد دلبری از وضعیت سالمندان ایران در آینده دارد، حسام الدین علامه، دبیر سابق شورای عالی سالمندان كشور و پژوهشگر سالمندی و عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشكی تهران در گفت وگو با همشهری خیلی بی پرده سخن می گوید: «در سال 98تنها 10درصد جمعیت ایران را سالمندان تشكیل می دادند و پیش بینی می شود در سال 1421سالمندان 20درصد جمعیت كشور را تشكیل دهند و رشد دوبرابری جمعیت سالمندی ایران ظرف 23سال یك رشد منحصر به فرد خواهد بود كه قطعا همراه با چالش ها و دغدغه های بسیار برای این گروه است.»
او جمعیت كنونی سالمندان ایران را 9میلیون و 200هزار نفر برشمرده و ادامه می دهد: «استان های گیلان و سیستان و بلوچستان به ترتیب با 15.5درصد و 5درصد جمعیت سالمند پیرترین و جوان ترین استان های كشور را تشكیل می دهند.»
این پژوهشگر حوزه سالمندی در ادامه زنگ خطر بحران سالمندی و ابربحران سالمندی را به صدا درآورده و می افزاید: «ایران از سال 1410شاهد بحران سالمندی و از سال 1418شاهد بحران ابرسالمندی خواهد بود؛ چراكه در سال 1410بیش از 14درصد جمعیت كشور سالمند خواهند بود و از این تاریخ كشور ما به عنوان یك كشور سالمند مطرح می شود. بازنشستگی متولدان سال 1358در 52سالگی و تحمیل فشار مضاعف یكباره به صندوق های بازنشستگی كشوری و لشكری، ورود متولدان سال 1350به رده سنی 60سال و تغییر كمی و كیفی ویژگی های جمعیتی ایران همه و همه دست به دست می دهند تا سالمندی جمعیت كشور بیش از هر زمان دیگر به چشم بیاید. علامه با بیان این مطلب ادامه می دهد: افزایش تجرد قطعی و كاهش اطرافیان متولدان دهه 50و 60به خاطر تك فرزندی در كنار ورود 3میلیون زوج نابارور به سن میانسالی از دیگر عواملی است كه روند حركت جمعیتی كشور به سمت سالمندی را افزایش می دهد.

كمبود تخت های آسایشگاهی
جمعیت قابل توجهی كه حالا به سمت سالمندی پیش می روند در آینده با مشكل زیرساخت های رفاهی و اجتماعی ویژه سالمندان نیز روبه رو خواهند بود. علامه ظرفیت مراكز اقامتی خصوصی و هیأت امنایی فعال در كشور را 14هزار و 500مركز برمی شمارد و می گوید: این امكانات تنها پاسخگوی 2دهم درصد از جمعیت سالمند ما خواهد بود؛ این در حالی است كه بررسی ها و پژوهش های انجام شده نشان می دهد گرچه 83درصد سالمندان توانایی زندگی مستقل را دارند، اما 5درصد سالمندان از نظر وابستگی كاملا وابسته در مراقبت هستند و 12درصد به صورت موردی وابسته خدمات هستند.

زیرساخت ها برای پیر شدن جامعه آماده نیست
به گفته این پژوهشگر سالمندی در كشور متأسفانه ما نه تنها نظام مسئولیت پذیری اجتماعی و خدمات داوطلبانه در حوزه سالمندان نداریم، بلكه از بانك زمان و بیمه بانك زمان كه به صورت محله محور روند خدمات رسانی به سالمندان در آنها رصد می شود نیز خبری نیست تا بتوانیم در قالب یك سامانه مشخص سالمندان و نیازهایشان را شناسایی و بستر خدمت رسانی به آنها را فراهم كنیم. او ادامه می دهد: 5درصد كل مردان و 70درصد كل زنان سالخورده ما بی سواد هستند و درصد بی سوادی در زنان سالخورده روستایی بیشتر است.
البته به اعتقاد او، وضعیت بیمه پایه در سالمندان روستایی بهتر است و در بیمه تكمیلی هم 31درصد سالمندان از این بیمه ها استفاده می كنند كه باید بیشتر شود: « جمعیت سالمندی كه در روستاها زندگی می كنند با دسترسی به بیمه تكمیلی یك سوم كمتر از سالمندان شهری است.»