جمعیت سالمند كشور به سرعت در حال افزایش است و در این بین، كارشناسان حوزه سالمندی نگران نبود برنامه ریزی لازم برای عبور از بحران سالمندی هستند.

به گزارش خبرنگار مهر، آمارهای رسمی نشان می دهد كه بیش از 9 میلیون نفر از جمعیت كشور، افراد سالمند بالای 60 سال هستند. این در حالی است كه شرایط زندگی در دوران سالمندی، به هیچ وجه مطلوب نیست و كارشناسان حوزه سالمندی، نگران این موضوع هستند كه سالمندی در سال های آینده به یك بحران تبدیل شود.

جمعیت سالمند كشور به دلیل وضعیت جسمانی، نیازمند دریافت خدمات ویژه است كه این خدمات را حاكمیت باید فراهم كند.

خدماتی همچون وجود خانه های سالمندی، افزایش تخت های مراقبتی، پوشش بیمه ای خدمات سالمندی و…، از نیازهای ضروری سالمندان است كه اگر در تأمین آنها دچار مشكل شویم، سالمندی می تواند به یك بحران بدل شود.

افزایش جمعیت سالمندی به دنبال افزایش امید به زندگی

حمیدرضا خانكه رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی با بیان اینكه 30 درصد جمعیت كشور به خدمات توانبخشی نیاز دارند، گفت: 16 تا 17 درصد افراد جامعه دارای معلولیت هستند كه از خدمات توانبخشی استفاده می كنند.

وی یكی از شاخص های توسعه ای در كشور را افزایش سن امید به زندگی دانست و عنوان كرد: افزایش سن امید به زندگی، جمعیت سالمندان را افزایش داده و این روند افزایشی بسرعت ادامه دارد، اما جمعیت رو به رشد سالمندان و عمر طولانی افراد جامعه، نیاز به خدمات حمایتی و توانبخشی دارد.

خانكه تاكید كرد: سالمندان برای حضور در اجتماع باید از حمایت و امكانات لازم برخوردار باشند به طوری كه باید خانه هایمان و شهرمان را سازگار با نیازهای سالمندان كنیم و شهرداری ها می توانند امكانات شهری را مطابق با نیاز سالمندان در نظر بگیرند.

رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در خصوص تدوین سند ملی سالمندی نیز اظهار داشت: متأسفانه برنامه اقدام این سند هنوز تدوین نشده است و انتظار داریم تا مجلس شورای اسلامی با نظارت و توجه به این موضوع، به اجرای این سند كمك كند.

مصوبات سند ملی سالمندان باید اجرایی شود

محمد قادری رئیس سازمان بهزیستی گفت: در 35 سال آینده 30 درصد یا یك سوم جمعیت ما سالمند خواهند بود آیا برای جابه جا كردن و انتقال سالمندان در حدود 35 سال آینده ما اقشار جوان و نیروی كار داریم.

وی افزود: در عصر حاضر شاخص های سلامت اجتماعی و رفاه رو به بهبود است. افزایش 8 ساله امید به زندگی از سن 64 سالگی به 72 سالگی رسیده، اما تأخیر در ازدواج، كاهش نرخ موالید و موضوعاتی كه باعث بسته شدن پنجره جمعیتی ما می شود؛ اینها همه از سوابق دارای بحران در جامعه و ارائه به نسل سالمند در جامعه خواهد بود.

قادری گفت: اگر به معنی واقعی كلمه به سند مالی سالمندان دقت شود و اعتبار سنجی شاخص های آن را همه اركان رصد كنند و پرسشگری و مطالبه گری از دستگاه هایی كه وظیفه استقرار این سند را دارند در دسترس قرار می گیرد.

وی افزود: احكام و مصوبات سند ملی سالمندان باید اجرایی و یك جلسه كاربردی میان دستگاه های همكار و مجامع دانشگاهی برگزار شود در هر فصل و گزارش پیشرفت فیزیكی كارها به رئیس جمهور اطلاع داده شود قادری: احكام و مصوبات سند ملی سالمندان باید اجرایی و یك جلسه كاربردی میان دستگاه های همكار و مجامع دانشگاهی برگزار شود.

رئیس سازمان بهزیستی با اشاره به اینكه ما وظیفه داریم آمار را اعلام كنیم و در خدمت بیش از 9 میلیون سالمند باشیم اعلام كنیم چطور می توانیم تاب آوری افراد دارای معلولیت و سالمندان را افزایش دهیم گفت: همه دستگاه ها باید وظیفه اصلی خود بدانند و مناسب سازی كه موضوعی جدی و یكی از موارد مهم در قانون حمایت از افراد دارای معلولیت است عیناً در مورد افراد سالمند تعریف شود.

قادری گفت: امروزه باید دقت كنیم زیرساخت های شهری و توجه به اجرایی كردن قوانینی كه در حقیقت به آنها توجه نشده است موضوعاتی كه باید در رصد آینده پژوهانه عزیزان قرار بگیرد. متغیرهای جمعیتی و احتمال رسیدن به وزن 30 درصد و بسته شدن پنجره جمعیت هم فضای گفتمانی سازمان های همكار و ذی نفع باید دقت كافی شود.

یك میلیون سالمند 60 تا 74 سال تحت پوشش كمیته امداد

از سوی دیگر یك میلیون و 556 هزار سالمند نیز تحت پوشش كمیته امداد هستند كه 982 هزار نفر زن و 574 هزار نفر مرد هستند، از این تعداد یك میلیون نفر در سنین 60 تا 74 سال، 439 هزار نفر بین 75 تا 90 سال و 45 هزار نفر بالای 90 سال عمر دارند.

حسین خدرویسی معاون حمایت و سلامت خانواده كمیته امداد نیز به سالمندان تحت پوشش امداد اشاره كرد و گفت: از یك میلیون و 556 هزار سالمند تحت حمایت كمیته امداد، 628 هزار نفر در مناطق شهری و 927 هزار نفر در مناطق روستایی ساكن هستند و 297 نفر نیز از عشایر كشور هستند.

وی افزود: خدمات درمانی و بهداشتی، خدمات بستری، خدمات پاراكلینیكی، دارو و تجهیزات، فرانشیز و مابه التفاوت خدمات بیمه ای از جمله حمایت های كمیته امداد از سالمندان تحت حمایت است.

خدرویسی از پرداخت حق مراقبت و پرستاری از سالمندان تحت حمایت خبر داد و تاكید كرد: در این راستا ماهیانه 250 هزار تومان به حدود 26 هزار نفر از سالمندان بیمار زمین گیر پرداخت می شود. همچنین تأمین وسایل كمكی از قبیل سمعك، عینك، صندلی چرخدار و واكر را از دیگر خدمات كمیته امداد به سالمندان است و در حال حاضر 81 هزار و 300 بیمار صعب العلاج و 8074 بیمار خاص از خدمات این نهاد بهره مند هستند.

تأمین اجتماعی فراگیر و جامع نیاز امروز سالمندان

سید حسن موسوی چلك رئیس انجمن مددكاران اجتماعی ایران در خصوص مشكلات سالمندان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: یكی از گروه های هدف در حوزه رفاه و تأمین اجتماعی، سالمندان هستند و با توجه به تغییری كه در تركیب سنی جمعیت كشور داریم مسیر سالمند شدن جمعیت رشد و شتاب زیادی گرفته است به طوری كه طی 30 سال آینده جمعیت ما دو برابر خواهد شد این در حالی است كه در برخی از كشورها این روند 150 سال طول می كشد مسیر سالمند شدن جمعیت رشد و شتاب زیادی گرفته به طوری كه طی 30 سال آینده جمعیت ما دو برابر خواهد شد این در حالی است كه در برخی از كشورها این روند 150 سال طول می كشد.

وی گفت: افزایش پیری جمعیت پیام مشخصی دارد و با توجه به تغییر تركیب جمعیتی توان پاسخگویی به مطالبات و نیازهای سالمندان وجود نخواهد داشت.

موسوی چلك افزود: در حال حاضر نیازهایی كه سالمندان دارند تأمین اجتماعی فراگیر و جامع است به طوری كه دغدغه ای در حوزه بهداشت و درمان نداشته باشند. همچنین دسترسی به خدمات درمانی برای این قشر از افراد جامعه باید تسهیل شود.

وی به بیمه ها اشاره كرد و گفت: باید بیمه ها برنامه و مطالباتی را برای سالمندان در نظر بگیرند كه آنها در دوران سالمندی دغدغه معیشت نداشته باشند. همچنین مناسب سازی امكان عمومی برای ورود سالمندان در فعالیت های مختلف جامعه از دیگر موضوعاتی است كه باید رعایت شود.

رئیس انجمن مددكاران اجتماعی ایران در خصوص نیروهای متخصص طب سالمندی گفت: در حال حاضر كمتر از 24 نیروی متخصص سالمندی در كل كشور فعالیت می كنند كه با توجه به جمعیتی كه داریم سالمندان در دوره سالمندی نیاز به خدمات خاصی دارند كه باید علاوه بر متخصصین از سوی سازمانهای مرتبط نیز خدمات ارائه شود.

موسوی چلك تصریح كرد: به رغم برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها طی چند سال اخیر تغییرات چشمگیری در رابطه با برنامه های مرتبط با سالمندان نمی بینیم.

به گفته وی، سند ملی سالمندان پس از گذشت 20 سال به تصویب رسیده اما جدی گرفته نمی شود و زمینه های اجرایی شدن آن نیز در كشور از سوی نهادهای ذیربط فراهم نشده است.

وی با اشاره به اینكه سازمان برنامه و بودجه و امور استخدامی با توجه به حركت جمعیت به سوی سالمندی باید برنامه های ویژه ای ارائه دهند و خدمات و ساختار آنها نیز باید تغییر كند اما شاهد تغییرات در جامعه نیستیم.

موسوی چلك در خصوص مستمری سالمندان كه از سوی نهادهای حمایتی پرداخت می شود، گفت: در حال حاضر هر سالمند حدود 450 هزار تومان مستمری می گیرد كه این مبلغ به هیچ عنوان پاسخگوی نیازهای آنها نیست و باید برنامه ریزی درستی برای افزایش بودجه پرداختی در نظر گرفته شود.

بحران سالمندی طی سال های آینده

وی به بحث موضوع سالمند با نشاط اشاره كرد و گفت: باید بتوانیم سالمندی با نشاطی داشته باشیم و برای این موضوع قبل از دوره سالمندی برنامه ریزی درستی صورت گیرد. همچنین در خصوص جلوگیری از پوكی استخوان و سواد ورزشی سالمندان نیز برنامه ریزی شود.

وی گفت: در صورتی كه نظام بیمه ای درستی در جامعه تدوین شود و حمایت درست و قاطعی از سالمندان صورت گیرد در این صورت حداقل پاسخگوی نیازهای سالمندان خواهیم بود اما در این غیر صورت با عدم تخصیص بودجه، اجرایی نشدن سند سالمندی و سیاستگذاری درست در سالهای آینده موضوع سالمندی به بحران و چالشی تبدیل می شود و سالمندی حوزه اجتماعی كشور را زمین گیر می كند موسوی چلك: با عدم تخصیص بودجه، اجرایی نشدن سند سالمندی و سیاستگذاری درست در سالهای آینده موضوع سالمندی به بحران و چالش تبدیل می شود.

موسوی چلك ادامه داد: باید بتوانیم برای اجرای اصل 29 قانون اساسی نظام بیمه ای و اجتماعی مناسبی را تدوین كرده و نیازهای بازنشستگان را برطرف كنیم و باید همه نگران سالمندان در آینده باشیم.

وی با اشاره به اینكه بر اساس آمارهای موجود تا سال 2050 در ازای هر سه نفر یك نفر بالای 60 سال خواهد بود گفت: امسال پایین ترین نرخ باروری را در كشور داشتیم و در شرایطی كه امید به زندگی بالا رفته این آمار دور از ذهن نیست كه باید فكری برای آن بشود.

رئیس انجمن مددكاران اجتماعی ایران تاكید كرد: از درون پنجره جمعیتی نیز نتوانستیم به درستی استفاده كنیم و باید از پنجره جمعیتی برای رونق اقتصادی و … استفاده می شد.

وی خاطرنشان كرد: سالمندان تنها مشكلات بیشتری دارند و در این میان مشكلات زنان سالمند تنها بیشتر است. به همین اساس تمركز شعار امسال در هفته سالمند بر روی زنان سالمند بود.