مهناز فتاحی نویسنده كتاب كودك و نوجوان گفت: دنیای كودكان پر از موضوعات قابل بحث است و باید در مورد آن ها صحبت شود، همچنین در خصوص موضوعاتی كه روی آن ها به خوبی كار شده دلیل موجهی ندارد كه گفته شود، چون قبلا روی این موضوعات كار شده دیگر نیاز به كار كردن برای آن ها نیست.
به گفته فتاحی، در زمینه كتاب های كودك و نوجوان موضوعاتی، چون عشق و مسائل عاطفی، روابط خانواده، مشكلات درون خانواده ها كه كودكان با آن درگیرند موضوعاتی هستند دارای ظرافت و محدودیت اند كه تا كنون به خوبی بر روی آن ها كار نشده است، در حالی كه این ها مواردی هستند كه نوجوانان به شدت با آن ها در مسیر زندگی مواجه خواهند شد.
فتاحی گفت: برخی آسیب های اجتماعی ممكن است جای كار داشته باشد، اما خط قرمز و محدودیت های آن برای نوشتن زیاد است، ما نباید، چون نوشتن از این موضوعات مشكل است این موارد را نادیده بگیریم باید تلاش كنیم با توجه به شناسایی این موارد و چگونگی بیان آن ها در نوشتن موفق باشیم.
او می گوید: تنبیه از دیگر مواردی است كه در مورد آن ها در حوزه كتاب كودك كار نشده است، تنبیه مسئله ای است كه كودكان بسیاری، در محیط های مختلف از آن رنج می برند، این رفتار غلط جزو آسیب هایی است كه كودكان با آن درگیر هستند، اما كمتر بر روی این موضوع كار شده است.
این نویسنده كودك و نوجوان می گوید: همه ی انسان ها در هر گروه سنی كه باشند همیشه برای خود الگویی دارند و اشخاصی ره به عنوان الگو در ذهن خود درنظر می گیرند كه داشتن الگو لازمه ی رشد و پیشرفت شخصیت هر فردی است.
فتاحی گفت: كودكان و نوجوانان دوست دارند در كتاب ها این الگو ها به آن ها معرفی شود و از طریق آن ها بتوانند راه و رسم زندگی و آینده خود را بسازند، كودكان نیاز بیشتری دارند كه از دارای الگو های رفتاری باشند تا شخصیتشان با آن ها رشد پیدا كند.
به گفته فتاحی، بخشی از آموزش كودكان از دیدن رفتار هایی است كه اطرافیان دارند، كودكان آن رفتار ها را مشاهده، تقلید و الگو سازی می كنند، الگو سازی مسئله مهمی است، كودك تلاش دارد خود را شبیه الگویی كه به آن اعتقاد دارد كند و حتی حركت و رفتارهایش شبیه به آن شود.
فتاحی گفت: بسیاری از بچه ها جذب شخصیت انیمیشن و كارتون ها می شوند و حتی لباس پوشیدن، راه رفتن، حرف زدن كودكان شبیه الگو های كارتونی می شود و در خیال خود، خودشان را طبق الگویی كه دارند معرفی می كنند، در چنین شرایطی كه این موضوع به این اندازه می تواند شخصیت كودك و نوجوان را بسازد نویسنده های كودك وظیفه دارند كه در كتاب ها این الگو ها را به بچه ها معرفی كرده و بایستی الگو هایی بخ بچه ها معرفی شود كه به آن ها علاقه داشته و دارای ویژگی خلاق، ماهر مثبت، جذاب باشند كه بچه ها بتوانند خودشان را شبیه آن ها ببینند.
به گفته فتاحی، كتاب ها می توانند با شیوه الگو سازی صحیح كودكان و نوجوانان را به یادگیری مهارت و رفتار های مطلوب تشویق كنند، الگویی كه در كتاب به كودك و نوجوان معرفی می شود می تواند همواره در دسترس كودك و آموزنده باشد.
به گفته فتاحی، اما بعضی الگو هایی كه داریم به كودك و نوجوان معرفی می كنیم نباید به شكلی باشند كه برای كودك و نوجوان غیر قابل باور باشند خصوصا اگر این الگویی كه معرفی می كنیم از دنیای كودك و نوجوان باشد وقتی كودك و نوجوان احساس كند این الگو هم شبیه خودش است و گاهی پیش می آید كه اشتباه كوچیك كند و سعی می كند خودش را دوباره بسازد این ها مواردی هستند كه قطعا به سازندگی روح و شخصیت كودكان كمك می كند.
فتاحی گفت: بسیاری از یادگیری های كودكان از طریق مشاهده رفتار های اطرافیانشان است، اولین قدم برای تشویق به مطالعه این است كه والدین، معلم های كودكان كتاب بخوانند.
فتاحی گفت: قدم بعدی برای ترغیب كودكان به خواندن كتاب، خلاقانه خواندن كتاب برای آن ها است، مهم است كه با صدای خوب و رسا كتاب برای كودك خوانده شود، همراهی با كودك و توجه به خواسته ی او برای دوباره خواندن كتاب، موجب می شود كه كودك به خواندن كتاب علاقمند شود.
به گفته فتاحی، برای تشویق كودك به مطالعه كتاب بهتر است كه خواندن بعضی از قسمت های كتاب به كودك سپرده شود و یا با توجه به شخصیت های قصه لحن خوانش كتاب تغییر یابد تا كودك در جریان قصه با پدر و مادر همراه شود و یا با كمك عروسك های كودك می توان كتاب را به صورت قصه نمایشی برای كودك خواند، مهم این است كه از ابزار های مختلف و جذاب استفاده شود.
او می گوید: قصه های صوتی، فیلم، انیمیشن بسیار مهم هستند، بهتر است قسمتی از كتاب را برای كودك خوانده و سپس به سراغ فیلم، انیمیشن مرتبط با كتاب برویم تا او علاقمند شده و مجدد به سراغ كتاب برود و با آن انیمیشن تطابق داده، بهتر است هنگام انتخاب كتاب برای خواندن كتاب برای كودكان از كتاب هایی استفاده شود كه فیلم آن ها ساخته شده است و از آن به عنوان یك ابزار كمكی استفاده شود.
فتاحی گفت: یكی از راه های موثر برای تشویق شدن كودكان و نوجوانان به مطالعه هدیه دادن كتاب است، سعی كنیم كتاب هایی را به كودكان هدیه دهیم كه با توجه به مسائلی باشند كه با آن درگیر هستند.
او می گوید: در سال های گذشته، بیشتر كتاب ها ترجمه شده بودند و كمتر كتاب تالیفی نوشته میشد، همچنین عناوین كتاب ها محدود بود، اما در طی این سال ها اقدامات ارزشمندی صورت گرفته است و وضعیت كتاب كودك و نوجوان رشد خوبی داشته است كه هنوز كافی نیست و نیاز است كه موضوعات مختلف برای كودكان و نوجوانان نوشته شود.
به گفته فتاحی، مسئله تصویرگری نكته مهمی است كه قطعا جای كار دارد و ما در این زمینه باید پیشرفت مطلوب را با توجه به مطالعه كتاب تصویری توسط كودكان در سنین كمتر را ایجاد كنیم.
فتاحی گفت: نباید فقط روی محتوا تمركز كرد و تصاویر كتاب برای كودكان در سنین كم كمتر در جایگاه محتوا هستند و باید نسبت به این مسئله توجه بیشتری داشت.
او می گوید: گرانی كاغذ ممكن است تیراژ عناوینی كه تولید می شود را كاهش دهد و یكی از آسیب های این موضوع كه كتاب های كودك كه دارای تصاویر رنگی هستند موجب گران شدن این نوع كتاب ها می شود، بسیاری از ناشران به سختی می توانند این كتاب ها را چاپ كنند، ناشران با توجه به گرانی كاغذ در وضعیت خوبی قرار ندارند و قطعا این وضعیت جای كار دارد.
فتاحی گفت: اگر با توجه به جمعیت دانش آموزی بخواهیم عناوین كتاب های تولید شده را نگاه كنیم باید بگوییم كه وضعیت كتاب كودك مناسب نیست، این وضعیت شامل پیش تولید كار هنگامی كه نویسنده ای تصمیم می گیرد كتابی را بنویسد تا زمینه تولید آن كه چندین سال طول می كشد می شود و در این بازه با تیراژ پایین كتاب، مشكلات مربوط به پخش كتاب، دلیل عدم علاقمندی كودكان به كتاب و كتابخوانی، مسائل فرهنگی برای رفع مشكلات فرهنگ مطالعه كودكان، حفظ تیراژ اندك با مشكلات موجود از جمله مسائلی است كه با آن روبه رو هستیم.
به گفته فتاحی، چاپ كتاب اول قطعا هزینه مالی بیشتری را می طلبد، اما ناشر ترجیح می دهد كه كتابی را كه قبلا چاپ شده تجدید چاپ كند، این موضوع در مورد كتاب های ترجمه صدق می كند و طی این سال ها كتاب های نویسنده های داخلی كمتر مورد توجه بوده اند و ناشران بیشتر تلاش داشته اند كه كتاب های ترجمه شده را منتشر كنند.
فتاحی گفت: موضوعی كه باید مورد توجه قرار بگیرد این است كه تعدادی از افراد فكر می كنند ادبیات كودك ادبیات آسانی است در صورتی كه نوشتن برای كودكان بسیار سخت تر از نوشتن برای بزرگسالان است، در نوشتن برای كودكان نویسنده باید علاوه بر اینكه روان شناسی آن ها را میشناسند باید ادبیات بزرگسال و كودك را بداند و با فضای ذهنی و شخصیتی كودكان آشنا باشد این مسئله نیازمندی نویسنده كودك به علوم مختلف را افزایش می دهد.
او می گوید: باید از كتاب های ارزشمند تالیفی كه دارای ادبیات مناسب و طبق استاندارد نوشته شده اند حمایت كنیم تا بتوان كتابی از نظر كمیت و كیفیت تولید كرده و به دست مخاطب برسد، همچنین نیاز به معرفی كتاب و ادبیات تالیفی كه توسط نویسندگان داخلی نوشته می شود به كودكان و نوجوانان در كشور وجود دارد.