بیشتر كودكان از لحظه ای كه به دنیا می آیند می توانند بشنوند. صدا های پیرامون خود و صدای والدین و مراقبان را تقلید می كنند و اینگونه صحبت كردن را یاد می گیرند.

برخی از آن ها هم در دوران كودكی ناشنوا می شوند. بچه ها باید غربالگری شنوایی را انجام دهند. اگر فرزند شما كم شنوا است، باید از دستگاه شنوایی و دیگر گزینه های ارتباطی تا سن 6 ماهگی استفاده كند دلیلش هم این است كه از این دوران؛ كودكان شروع به یادگیری زبان و گفتار قبل از صحبت كردن می كنند.

گاهی اوقات عفونت گوش، صدمات یا بیماری موجب كم شنوایی كودك می شود. كم شنوایی در زمره شایع ترین اختلالات مادرزادی است كه بدون علائم ظاهری بروز می كند.

بیشتر بخوانید

- غربالگری شنوایی نوزادان راهكاری مناسب برای تشخیص به هنگام اختلالات شنوایی از بدو تولد تا شش ماهگی بهترین زمان برای تشخیص ناشنوایی یا كم شنوایی در نوزادان است كه باید مورد توجه والدین قرار گیرد. این كار از سوی ادیولوژیست (كارشناس شنوایی سنجی) انجام می شود.

بیماری اوریون شایع ترین بیماری ویروسی و سبب ناشنوایی در افراد به خصوص نوزادان است، علاوه بر اوریون، بیماری های دیگری مانند مننژیت، آنفلوآنزا، سرخك و بسیاری از بیماری های ویروسی می توانند عامل این عارضه شوند.

سیستم ایمنی نوزادان نسبت به افراد بزرگسال ضعیف تر است و به همین دلیل هر بیماری از جمله آنفلوآنزا می تواند عوارض جدی تری در نوزادان داشته باشد.

تفاوت عمده ای در ناشنوایی نوزادان پسر و دختر وجود ندارد، نوزادان از هر دو جنسیت به لحاظ میزان ناشنوایی مادرزادی تفاوت چندانی با هم ندارند و این بیماری تقریبا به طور یكسان در آنان مشاهده می شود.

درمان كاشت حلزون گوش برای ناشنوایی مادرزادی درمان كودكانی كه از مشكل ناشنوایی مادرزادی رنج می برند، باید در سنین كمتر از 6 ماهگی آغاز شود. تحقیقات صورت گرفته در این زمینه نشان می دهد كه هرچه درمان زودتر انجام گیرد، احتمال شكل گیری مهارت های ارتباطی در كودك بیشتر خواهد بود.

درمان های متعددی برای افراد دچار ناشنوایی به علل مادرزادی پیشنهاد شده است. انتخاب از میان این روش ها بستگی به عوامل مختلفی از جمله سن كودك، سطح تكاملی وی و شدت ناشنوایی دارد. ترجیحات والدین و هزینه روش های درمانی نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار بر انتخاب شیوه درمان هستند.



درمان از طریق استفاده از سمعك روش ساده ای است كه به وسیله آن كودكان مبتلا به ناشنوایی مادرزادی می توانند شنوایی خود را تا حدی بازیابند. سمعك ها در هر سنی قابل استفاده اند و می توان انواع بخصوصی از آن ها را برای سنین بسیار كم طراحی كرد. در این موارد برای قرارگیری بهتر سمعك بهتر است از انواع پشت گوشی استفاده شود.

درمان كاشت حلزون جزو درمان های قطعی ناشنوایی مادرزادی به شمار می رود. این روش برای افرادی مناسب است كه پیش تر استفاده از سمعك را امتحان كرده و از آن نتیجه مطلوب نگرفته اند. در این روش یك دستگاه الكترونیكی كوچك در گوش كار گذاشته می شود كه به عنوان حلزون گوش عمل كرده و موجب تحریك الكتریكی عصب شنوایی (حلزونی) می گردد.

این پروتز از یك بخش داخلی و یك بخش خارجی تشكیل شده است. بخش خارجی در پشت گوش قرار می گیرد و با استفاده از یك میكروفون صدا ها را از محیط دریافت می كند. این بخش سپس صدا را پردازش كرده و آن را به بخش داخلی پروتز منتقل می كند. بخش داخلی از طریق جراحی در زیر پوست پشت گوش قرار می گیرد. یك سیم نازك سیگنال های تحریكی را به عصب شنوایی منتقل می كند. اطلاعات شنوایی از راه عصب اكوستیك به مغز راه یافته و موجب احساس شنوایی می شود.

زمان طلایی كاشت حلزون قبل از دو سالگی است شنوایی شناس چهارمحال و بختیاری گفت: با توجه به اینكه تا قبل از سن دو سالگی گفتار و زبان فرد كامل می شود بهترین سن برای كاشت حلزون قبل از این زمان است.

محسن برجیان شنوایی شناس چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: از هر یك هزار نفر، یك تا سه نفر به صورت مادرزادی و ارثی با اختلال شنیداری متولد می شوند و یا در اثر بیماری هایی مانند مننژیت، سرخك و بالا بودن سطح بیلی روبین دچار این مشكل می شوند.



وی افزود: فرمول درمانی تحت عنوان یك، سه و شش در اختلال شنوایی وجود دارد و این اختلال باید قبل از یك ماهگی ارزیابی انجام، سه ماهگی تشخیص قطعی صورت گرفته و در پایان در شش ماهگی مراحل توانبخشی، تجویز سمعك و كاشت حلزون انجام شود.

برجیان اضافه كرد: در زمان بدو تولد، غربالگری های شنوایی انجام می شود و اگر اعمال دارو درمانی انجام نشود، بهترین گزینه استفاده از سمعك خواهد بود، سمعك می تواند از نوزاد یك روزه تا افراد مسن تجویز شود.

وی اظهار داشت: تشخیص زودهنگام در اختلال كم شنوایی و ناشنوایی حائز اهمیت است و بهترین سن برای انجام كاشت حلزون قبل از یك سالگی است، در گذشته تنها بررسی كاهش شنوایی هایی عمیق صورت می گرفت، اما امروزه كاهش شنوایی های متعادل نیز مورد ارزیابی قرار می گیرد.

برجیان تصریح كرد: كاشت حلزون به صورت تیمی انجام می شود و متخصصانی مانند شنوایی شناس، روان شناس، گفتار درمانگر و مددكار اجتماعی در این گروه فعالیت دارند، مهم ترین نكته در كاشت حلزون، مسائل توانبخشی پس از آن است كه باید جلسات گفتار درمانی و تربیت شنیداری صورت بگیرد تا كاشت حلزون مفید باشد.



وی گفت: معمولا جلسات گفتار درمانی پس از كاشت، به مدت 30 جلسه انجام می شود و حتی ممكن است فرآیند توانبخشی تا یكسال پس از آن نیز انجام شود، به جرات می توان گفت كه اعمال پس از كاشت، حتی شاید از خود فرآیند كاشت حلزون نیز مهم تر باشد.

برجیان بیان كرد: انجام كاشت حلزون، در گذشته در سنین پایین مدنظر بود، اما طبق دستورات جدید، عمل كاشت برای افراد میانسال نیز انجام شده و منع سنی در این خصوص وجود ندارد.

وی ادامه داد: از آنجا كه تا قبل از دو سالگی رشد گفتار و زبان كامل می شود، این زمان نباید از دست برود، بهترین سن برای كاشت، این زمان است و اگر كاشت با تاخیر انجام شود فرد باید از سمعك استفاده كند و اگر زمان كاشت حلزون به تاخیر بیفتد افت تحصیلی ایجاد خواهد شد، افسردگی هایی عارض می شود و حتی ممكن است فرد دچار اختلالات روانشناختی نیز شود.

رایگان شدن حلزون شنوایی برای كودكان زیر 4 سال گامی ارزشمند است وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی از آغاز طرح ملی «كاشت حلزون شنوایی» به عنوان یكی از افتخارات نظام سلامت یاد كرد و از انقلاب كاشت حلزون شنوایی در 1401 خبر داده است.

بهرام عین اللهی اظهار داشت: اگر كودكی فاقد شنوایی باشد، در تكلم نیز دچار مشكل می شود كه اگر تا قبل از سن چهار سالگی، عمل كاشت حلزون شنوایی برای كودكان ناشنوا انجام شود، از شنوایی و تكلم برخوردار خواهند شد.



وی افزود: در حال حاضر 15 مركز دولتی و 15 مركز خصوصی، عمل كاشت حلزون شنوایی را انجام می دهند و امیدواریم كه امسال میزان بیماران فاقد شنوایی در كشور را به صفر برسانیم كه تكلیف و توفیقی بزرگ برای وزارت بهداشت است.

وزیر بهداشت با بیان اینكه یكی از اولویت های امسال این وزارتخانه، كاشت حلزون شنوایی است، گفت: حلزون شنوایی، قیمت بالایی دارد، اما برای كودكان فاقد شنوایی، رایگان انجام می شود.

اجرای طرح ملی تحول كاشت حلزون شنوایی در كشور معاون فنی مركز مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی از اجرای طرح ملی تحول كاشت حلزون شنوایی در كشور خبر داد.

امیرصادق علیمردانی در اجلاس معاونین درمان دانشگاه های علوم پزشكی كشور افزود: برای اجرای این طرح، كمیسیون كشوری كاشت حلزون در قالب كمیسیون علمی، اجرایی تشكیل شده است.

وی اظهار داشت: ابلاغ دستور رایگان شدن خدمات مرتبط با كاشت حلزون شنوایی، معرفی دانشگاه مرجع، ایجاد سامانه ثبت و تحلیل آماری، تحویل 1209 پروتز كاشت حلزون شنوایی توسط هیات امنای صرف جویی ارزی، برگزاری جلسات متعدد هم اندیشی و راهبردی درون بخشی و برون بخشی در ارتباط با اجرای این طرح ملی از اقدامات انجام شده است.



معاون فنی مركز مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت ادامه داد: بر اساس آخرین ویرایش منابع علمی در 2020 زمان طلایی غربالگری نوزاد تا یك ماهگی، تشخیص كم شنوایی تا دوماهگی و شروع مداخلات تا سه ماهگی است. در حال حاضر زمان طلایی این اقدامات در كشور یك، سه و 6 ماهگی است.

علیمردانی خاطرنشان كرد: بر اساس آخرین ویرایش منابع علمی در 2020 زمان طلایی كاشت حلزون شنوایی صفر تا 18 ماهگی و این زمان در ایران صفر تا چهار سالگی است.

وی ادامه داد: هم اكنون 15 مركز كاشت حلزون در 11 استان كشور داریم كه چهار مركز در تهران قرار دارد. ایجاد مركز در یزد تصویب شده و در لرستان و بندرعباس در دست اقدام است.

ایجاد داشبورد كاشت حلزون برای اولین بار وی گفت: ایجاد داشبورد اختصاصی كاشت حلزون شنوایی در كشور برای اولین بار است كه طی 30 سال گذشته در این دولت انجام شده است. بیش از 50 درصد كودكان در صف انتظار كاشت حلزون شنوایی در كشور بالای چهار سال سن دارند و 60 درصد موارد عمل شده سن چهار سال را رد كرده اند كه این روند باید اصلاح شود.

معاون فنی مركز مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت تصریح كرد: درصد بیماران عمل شده برای كاشت حلزون شنوایی به تفكیك سنی، 14 درصد كودكان زیر دو سال، 27 درصد بالای 18 ماه، 33 درصد 5 تا 18 ماه و 26 درصد سه تا چهار سال هستند.



وی افزود: جمعیت هدف در سال برای كاشت حلزون شنوایی، 2500 كودك هستند كه 250 میلیارد تومان بار مالی سالانه دارد.

موارد مشمول كاشت حلزون شنوایی رایگان به گفته علیمردانی، كودكانی كه اندیكاسیون دریافت پروتز بر اساس تاییدیه كمیسیون كاشت حلزون مركز مرجع داشته و در سن كمتر از چهار سال پرونده آن ها در مركز كاشت حلزون تشكیل شده باشد و همچنین بیماران بالای چهار سال كه بر اساس رای كمیسیون مركز كاشت حلزون مرجع، احتمال پاسخ دهی مطلوب (توانایی شنیدن همراه ارتقای گفتار) داشته باشند، مشمول طرح رایگان كاشت حلزون شنوایی می شوند.

وی تعداد پروتز تحویلی به دانشگاه ها در شهریور 1401 بر اساس صف انتظار 18 ماه گذشته را 1209 مورد و تعداد پروتز تحویلی در نیمه مهر امسال را 644 عدد اعلام كرد و گفت: قبل از اجرای طرح ملی تحول كاشت حلزون شنوایی به طور متوسط ماهیانه 52 مورد و پس از اجرای طرح در شهریور امسال، 129 مورد كاشت حلزون شنوایی انجام شده است.

هزینه های وسایل كمك توان بخشی ناشنوایان سرسام آور است عباس داوطلب رئیس آموزش و پرورش استثنایی چهارمحال و بختیاری گفت: دانش آموزان ناشنوا به باور دیگران، در دنیای سكوت و بی همهمه به سر می برند، اما در واقع مشكلاتی دارند كه صدایشان پرطنین است.

داوطلب افزود: مسائلی از جمله هزینه های سرسام آور وسایل كمك توان بخشی مثل سمعك و قالب سمعك و باتری، هزینه های گزاف كاشت حلزون كه برای هر عمل بالغ بر 600 میلیون ریال باید توسط خانواده ها پرداخت شود، هزینه ایاب و ذهاب دانش آموزان جهت تحصیل در مدارس، مشكلات اشتغال و موانع پیش روی ازدواج این گروه از دانش آموزان و كمبود رابط زبان اشاره در مدارس استثنایی گوشه ای از چالش های حوزه استثنایی می باشد.



وی در پایان صحبت های خود با بیان اینكه، توجه ویژه مسئولین به دانش آموزان با نیاز های ویژه، امری ضروری ا ست خاطرنشان كرد: امید است با همت و تلاش مسئولین و نهاد های مختلف از جمله بهزیستی، كمیته امداد امام خمینی (ره) و كمك كارفرمایان و كارآفرینان عزیز، شاهد حل و فصل بخشی از مشكلات ناشنوایان باشیم.

به خاطر داشته باشیم كه اهمیت زمان بندی امری غیر قابل انكار است، هر چه زودتر متوجه تغییرات شنوایی در فرزندانتان شوید راه های مبارزه و درمان با این مشكلات برای شما بیشتر است اگر حتی كوچكترین شكی نسبت به شنوایی فرزندتان دارید موضوع را در اسرع وقت با متخصص اطفال خود در میان گذاشته و اقدامات لازم را به عمل آورید.

از اهمیت زمان بندی درست غافل نشویم و غربالگری شنوایی نوزادان در بدو تولد و توجه به علائم اختلال شنوایی در سال های اولیه می تواند زندگی یك كودك را به طور كامل تحت شعاع قرار دهد.

گزارش از افسانه احمدی فارسانی