گروه سلامت خبرگزاری فارس: جمعیت هلال احمر به عنوان یك نهاد امدادی نقش مهمی در امدادرسانی در حوادث و بلایای طبیعی در كشور دارد. این جمعیت در طول سال به هنگام بروز حوادثی همچون سیل و زلزله و حوادث ترافیكی و...با استفاده از هزاران امدادگر تلاش می كند تا شریط نابسامان حادثه دیدگان تسهیل شود.

یكی از معاونت های فعال در این جمعیت، معاونت بهداشت، درمان و توانبخشی است كه كار بهداشتی، درمانی و توانبخشی را برای اقشار مختلف جامعه ارائه می كند.

برای آشنایی با این معاونت در جمعیت هلال احمر با  «دكتر پیمان نامدار، معاونت بهداشت، درمان و توانبخشی جمعیت هلال احمر» به گفت وگو نشستیم تا در جریان كم و كیف فعالیت های این معاونت قرار گیریم.آنچه در ادامه از منظرتان می گذرد، مشروح این گفت وگوست.

آقای دكتر! در ابتدای گفت وگو توضیح دهید معاونت بهداشت و درمان در جمعیت هلال احمر برای چه فعالیتی ایجاد شده است؟

یكی از معضلاتی كه شاید در سالهای گذشته وجود داشته عدم آشنایی مردم با جمعیت هلال احمر بوده است؛ جمعیت شامل یك مجموعه ای با گستره بسیار بزرگ خدمات اما به صورت پراكنده در حوزه های مختلف است.



یكی از نكات بسیار مهم اینكه معاونت بهداشت و درمان وتوانبخشی چكار می كند به این برمی گردد كه اساسنامه ای در جمعیت داریم كه این علاوه بر انطباق با قوانین بین المللی در مجلس تصویب شده و یكی از مهمترین بندهای آن كه بند 3 است تكلیفی را به جمعیت هلال احمر داده به عنوان كاهش آلام بشریت و حفظ كرامت انسانها با هر نوع نژاد، مذهب و قومی و به ویژه كمك به حفظ سلامت مردم.

 در این راستا، یكی از فرایندهای تعریف شده در كاهش آلام بشریت موضوع كمكی است كه هلال احمر به سلامت كشور و به ویژه در حوزه وزارت بهداشت انجام می دهد؛ یعنی تكلیف ما این است كه به عنوان متولیان این حوزه در هلال احمر یك راهبردی را پیش گیریم تا هر جایی نیاز به كمك به حوزه سلامت باشد با همكاری وزارت بهداشت انجام دهیم. البته بنده تاكید دارم كه متولی سلامت مردم با وزارت بهداشت است.

هلال احمر ایران یكی از معدود كشورهای منطقه است كه مدرك تخصصی بین المللی در ارتباط با فدراسیون جهانی صلیب سرخ و هلال احمر جهان را در بحث بیمارستان صحرایی و اضطرار دارد

 در این راستا معاونت بهداشت و درمان هلال احمر در سه مسیر تكلیف را انجام می دهد. یكی از حوزه های مهم مسائل امدادی است؛ یعنی در حوزه عملیات های امدادی سلامت كه كشور در تمام استانها تقسیم شده و واحدهای بهداشت و درمان اضطراری و بیمارستان های صحرایی در كل سامانه های استانهای هلال احمر مستقر شده است.

خوشبختانه هلال احمر ایران یكی از معدود كشورهای منطقه است كه مدرك تخصصی بین المللی در ارتباط با فدراسیون جهانی صلیب سرخ و هلال احمر جهان را در بحث بیمارستان صحرایی و اضطرار دارد؛ یعنی در مواقعی كه در كل جهان و به ویژه در كشورمان اتفاق خاصی بیفتد این سامانه ها برای خدمت رسانی به مردم آمده و در اسرع وقت شروع به خدمت رسانی می كنند.

تیم هایی كه سامانه های اضطرار تشكیل می دهند تیم های داوطلب هستند و به عنوان داوطلب عضو شدند و در مواقع بحران مثل سیل، زلزله و ... بالافاصله سامانه ها در محل مستقر و ارائه خدمات می دهند.

وجود  32 سامانه بیمارستان صحرایی در حوادث  

 در حال حاضر 32 سامانه بیمارستان صحرایی در مواقع بحران و تروما و آسیب های جسمانی در حوادث  داریم و 32 سامانه ارائه خدمات پایه بهداشت و درمانی در كل كشور داریم كه شامل پزشك، ماما، دندانپزشك، روان شناس و روانپزشك هستند و اینها در زمانی كه در زمان  شكل گیری بحران استقرار پیدا می كنند.

استقرار این سامانه ها را در اربعین می بینید كه در داخل و خارج كشور تشكیل می شود. خدمت دومی كه در معاونت بهداشت و درمان ارائه می شود و قدمتی بالغ بر 70 سال دارد، خدمات حوزه توانبخشی است.



می توانم به جرات بگویم یكی از گسترده ترین خدماتی است كه در كشور و در هلال احمر ارائه می شود. توانبخشی شامل كاردرمانی، فیزیوتراپی، گفتار درمانی، بینایی و شنوایی سنجی، خدمات ارتز و پروتز و اصلاح ستون فقرات و اندام های مصنوعی است كه قدمت بالایی دارد. در حال حاضر 198 واحد توانبخشی و بیش از 50 مركز توانبخشی در كل كشور داریم.

این خدمات گسترده مرهون نیت خیر واقفین و خیرینی است كه كمك می كنند و توانسته ایم واحدها را گسترش دهیم. ما در خدمات پروتز و اندام های مصنوعی و آرتز، بیش از 30 خدمت تجهیزات و اندام های مصنوعی ارائه می دهیم و بیشتر این افراد حادثه دیدگان در حوادث هستند.

اینها تجهیزات بسیار گرانی است اما خوشبختانه این مراكز بین 30 تا 60 درصد پایین تر از قیمت خدمات ارائه می دهد.

خدمات توانبخشی با 30 درصد قیمت ارزانتر

در حوزه توانبخشی فیزیكی كه شامل كاردرمانی و فیزیوتراپی می شود با تعرفه حدود 30 درصد پایین تر از بخش خصوصی و در حدود تعرفه دولتی خدمات ارائه می شود. در حوزه توانبخشی نكته بسیار مهم این است كه این خدمات باید مستمر باشد و برای همین گاها یك مددجویی كه نیاز به خدمات توانبخشی دارد مجبور شود شش ماه از خدمات توانبخشی استفاده كند و بار مالی زیادی را برای مردم تحمیل كند.

خوشبختانه در این حوزه تلاش های زیادی صورت می گیرد و رایزنی های زیادی از سوی رئیس جمعیت هلال احمر داشتیم تا این خدمات زیر نظر بیمه پایه قرار گیرد و بیمه های پایه خدمات ارتوپد فنی را تحت پوشش قرار دهند. علاوه بر اینكه خوشبختانه با رایزنی، بودجه حمایتی از سوی خیرین و نیز مجلس دیده شده و ما در سال 1401 تا به این لحظه 180 میلیارد تومان فقط از بودجه های حمایتی كه در اختیار ما قرار گرفته علاوه بر بودجه ای كه خیرین دادند، برای كمك به امر تامین دارو و خدمات توانبخشی و نیاز بیمارستانی مردم تخصیص پیدا كرده است. این بودجه حمایتی توسط دستورالعمل هلال احمر برای مددجویان استفاده شده است.

مردم هلال احمر را فقط با حوادث می شناسند

آقای دكتر! چرا این مراكز درمانی در مناطق كم برخوردارتر و تابعه استانها فعال نیست؟

رسانه یك نقش عمده ای در این قضیه دارد؛ به خاطر اینكه 198 واحد و بیش از 50 مركز علاوه بر 56 مركز جامع كه باید حداقل سه خدمات را ارائه دهد وجود دارد؛ این مراكز در تمام مراكز استانها و همین طور بسیاری از این واحدها با توجه به تكلیفی كه بر عهده هلال بوده در مناطق محروم ساخته شده است؛ اما اینكه مردم كمتر استفاده می كنند به خاطر عدم اطلاع رسانی دقیق بوده است. بسیاری مردم جمعیت هلال احمر را فقط در سیل، زلزله و بحرانها دیدند؛ در حالی كه در حوزه داوطلبان، جوانان و خانه های هلال و ... كمتر به نظر مردم رسیده است.

به زودی در محتوای كتب درسی مقطع ابتدایی مطالب آشنایی با جمعیت هلال احمر وارد می شود

معرفی هلال احمر در كتب درسی دانش آموزان  ابتدایی

 تفاهم نامه ای بود كه بین وزیر آموزش و پرورش و رئیس جمعیت هلال احمر بسته شد و به زودی در محتوای كتب درسی مقطع ابتدایی مطالب آشنایی با جمعیت هلال احمر وارد می شود.

كسی كه از دوره نوجوانی و جوانی به هلال احمر وارد می شود چه به عنوان یك عضو غنچه و جوان هلال احمر با این جمعیت آشنا می شود. در زمان های عید نوروز چادرهای امدادی را در مسیر راهها می گذارند تا هلال احمر خود را نشان دهد.



خیلی از این مراكز در شهرستانهایی است كه هیچ خدماتی در حوزه توانبخشی ندارند. مثلا در ریگان كرمان، كلاله گلستان و دورترین نقطه خراسان جنوبی یا سیستان وبلوچستان در راه راه اندازی هستیم و در مناطقی كه میزان معلولیت ژنتیكی یا ناشی از حوادث بیشتر است در این مناطق نیز این مراكز جامع را راه اندازی می كنیم تا سختی و مشقتی را كه مردم در این مناطق كم برخوردارتر باید تحمل كنند را كاهش دهیم.

فعالیت 37 داروخانه هلال احمر در ایران/نسخه پیچی  2 میلیون و 400 هزار  بیمار 

حوزه دیگر هلال احمر داروخانه هایی هستند كه در كل كشور 37 داروخانه وجود دارد كه به نام جمعیت هلال احمر است. ایده اولیه داروخانه های جمعیت هلال احمر برای توزیع داروهای خاص و كمیابی است كه از مسیرهای غیر دولتی سختی های بیشتری داشته باشد و مسائلی باشد كه این سختی را در توزیع برای سیستم دولتی بیشتر كند. با این تكلیف از اوائل دهه شصت این داروخانه ها در كشور تاسیس شد و امروز به مرز بیش از دو میلیون و 400 هزار نسخه در سال رسیدیم و عموما این داروها كه به داد بهداشت مردم می رسد داروهای خاص است و با كمترین میزان سود و تعرفه دولتی دارو ارائه می شود.

 تیمی در این داروخانه ها مدیریت می شود تا بتوانند یك زنجیره را مدیریت كنند تا كمترین كمبود دارو را مردم حس كنند؛ضمن اینكه وجود دارو در كنار شركت سها هلال و سها پخش یك زنجیره كاملی را تشكیل داده كه از روند تولید تا روند توزیع را بتواند در داروخانه های خودش انجام دهد.

فعالیت 32 مركز درمانی هلال احمر در كشور

 آقای دكتر! درباره مراكز درمانی و توسعه مراكز دارای متخصص مختلف پزشكی چه برنامه ای دارید؟

32 مركز درمانی را در سراسر كشور داریم كه تنوع ویژه ای داشته و بر حسب نیاز استانی متفاوت بوده است. درباره مراكز درمانی نگاه ما كاملا هماهنگ با دانشگاه های علوم پزشكی بوده و برحسب نیاز آنهاست كه ارائه خدمات دهیم؛ كما اینكه اگر این نیاز می تواند در استانی برآورده شود، جمعیت هلال احمر به آن ورود نكرده است. همچنین جمعیت دو بیمارستان موقوفه نور اقشار در خیابان باهنر و مركز دارو درمانی هلال احمر در تهرانپارس دارد كه با تعرفه عمومی غیر دولتی و پایین ارائه خدمات می كنند.

خدمات توانبخشی در اولویت هلال احمر

آقای دكتر! درمانگاه های تخصصی درمانی در مناطق محروم دارید؟

اكنون ما در تهران در شهرری و پیشوا و بسیاری نقاط كه نیاز بوده ایجاد كردیم.تكلیفی بر عهده دولت است كه خدمات بهداشتی و درمانی را با كیفیت مناسب و كمترین هزینه آمده كند.

اگر بخواهیم آینده هلال احمر را ترسیم كنیم؛ اینكه بیشترین میزان تمركز و توجه خود را گسترش خدمات توانبخشی گذاشته ایم؛ به این دلیل كه خدمات توانبخشی خدمات مغفول مانده و برای مردم ناشناخته است. برای مثال كسی را كه سكته مغزی كرده در نظر بگیریم.بعد از بیماری های قلبی و عروقی یكی از بیشترین میزان آسیب ها بیماری های مغزی است.

در نظر بگیرید كسی كه دچار سكنه مغزی حاد شده میزان مرگ و میر و بروز نواقص در مردم ما سكته های مغزی است. فردی را در نظر بگیرید كه دچار سكته مغزی حاد شده و قسمتی از اندام و یك طرف بدنش دچار فلج شده و قدرت تكلمش را از دست داده است.

این بیمار مرحله حادی را طی می كند و باید زمان طلایی را در بیمارستان از دست ندهد. اما وقتی كه بیمار دچار این عوارض شد و مرحله حاد را طی كرد ما به مرحله تحت حاد و مرحله مزمن می رسیم. اگر خدمات توانبخشی بتواند به اندازه كافی و زمان كافی و با كیفیت در همه جای كشور درست به مردم ارائه شود ما بیمار سالمندی خواهیم داشت كه می تواند 60 تا 80 درصد توانمندی خود را بازگرداند.

برای همین در دنیا مراكز توانبخشی تحت حاد ایجاد شده و این ایده در كشور نیز دنبال می شود و تنها نمونه بستری آن بیمارستان رفیده است كه تحت نظر دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی است.

در آنجا بیماری كه دچار آسیب نخایی و سكته مغزی شده دوره ای را طی می كند و یكماه است تا بتواند توانمندی های خود را برگرداند.

در واحد توانبخشی هلال احمر در كنار بیمارستان خاتم الانبیا قسمتی به عنوان آپارتمانی است كه تا فردی كه دچار سكته مغزی یا ضایعه نخاعی شده در آن كار درمانی چند هفته ای را بگذراند و آموزش هایی ببیند تا خودش در منزل مستقلا كارهای مربوط به خود را انجام دهد و زندگی عمومی خود را انجام دهد.

توجه ویژه جمعیت هلال احمر این است كه بتواند در حوزه توانبخشی به ویژه پروتزها كه به علت مشكلات تحریم ها و ارز نمی تواند قطعات به درستی به دست مصرف كننده برسد یك فرایندی را طی كرده و عمل كند.

به علت ارتباطات خوب خود هم با دانشگاهها تفاهم نامه بسته شده و هم با معاونت نوآوری ریاست جمهوری و آموزش و پژوهش در هلال احمر تا بتوانیم شركت های دانش بنیان را به این حوزه ورود دهیم.

مشاركت 90 شركت در ساخت اندام های مصنوعی

در دو سال گذشته بیش از 90 شركت در ساخت قطعات فیزیكی و اصلاحی و اندام های مصنوعی ورود كردند و در حال حاضر طی دو سه سال گذشته توانستیم بیش از 85 درصد قطعات پروتزها و 25 درصد پروتزها را در داخل كشور تولید كنیم.

تولید انبوه دست مصنوعی

برای اولین بار موفق شدیم دست الكترونیك مصنوعی را در دو بیمار ثبت كرده و اكنون تولید انبوه می شود؛ در حالی كه  نمونه خارجی آن 200 میلیون تومان قیمت دارد اما مددجو می تواند با هزینه بسیار كمتر تامین كند. 

بحث تجهیزات بسیار پیچیده مربوط به تثبیت كننده های دقیق ستون فقرات است كه این دانش را فقط چند كشور دارند و توانستیم با ارتباط منطقی كه با حوزه دانش بنیان و دانشگاهها  ایجاد كردیم در نهایت خروجی آن تولید محصولی است كه اكنون مددجو استفاده می كند.

آقای دكتر! این روزها درباره بحث كمبود دارو و تولید دارو حرف و حدیث های زیادی وجود دارد؛ شما چه فعالیتی در این خصوص داشتید؟

وقتی كه تلاش می كنیم از ادامه روند فعالیتی داروخانه های هلال احمر حمایت كنیم، به این باور رسیدیم كه استانها نیاز دارند تا شرایطی داشته باشند تا بتوانند مطمئن باشند كه اگر كمبود دارویی در كشور وجود دارد كسانی هستند كه تلاش شان این است كه هیچ احتكاری نباشد و بتوانند تمام محصول شان را در زمان مناسب عرضه كنند.

از همان روزهای اولیه كه در بحث قیمت ارز و فعالیت های اولیه دارویی صحبت هایی وجود داشت كه قیمت تولید دارو برای شركتها به صرفه نیست؛علی رغم همه این مشكلات شركت سها هلال تولید داروهای داخلی را چهار برابر كرد و یك شیفت اضافه نیز به تولید داروها اضافه شد.

توزیع دارو توسط 50 شركت در كشور

در تولید آنتی بیوتیكها و بروفن از همان زمانی كه كمبودها شروع نشده بود تولید داروی ما چندین برابر شد. جمعیت هلال احمر همه تلاشش این بود كه آنچه در موجودی انبارهای دارویی است را در اختیار مردم قرار دهد. در كشور بالغ بر 50 شركت پخش داریم كه داروخانه های كل كشور را تامین می كنند. خوشبختانه با همكاری كه با وزارت بهداشت اتفاق افتاد محموله 49 تنی دارو وارد شد.

شركت سها پخش و بازرگانی هلال احمر كه در خرید دارو تخصص دارد به دلیل ارتباط بین المللی كه دارد و همین طور هماهنگی كه به عنوان یك نهاد عمومی دارد، این كار را می تواند با سرعت بالاتر و حداقل هزینه ها انجام دهد؛كما اینكه نمونه كاملا عینی آن واكسن های كرونا بود كه جمعیت از طریق شركت بازرگانی خود این فرایند را انجام داد.

این زنجیره و آمادگی كاملا وجود دارد و 49 تن دارو به ویژه آنتی بیوتیك با هماهنگی وزارت بهداشت انجام شد و رئیس جمعیت هلال احمر بارها اعلام كرده در تولید، توزیع و خرید داروهای وارداتی آمادگی كامل داریم تا دولت را برای واردات دارو كمك كنیم؛ كما اینكه هر موقعی كه نیاز بود این آمادگی وجود دارد.

خرید دارو در دست سازمان غذا و داروست

آقای دكتر! درباره تامین داروی بیماران خاص و نیز سرطانی آیا منتظر اطلاع و درخواست دولت برای واردات هستید یا خودتان نیز مستقلاً اقدام می كنید؟

روند استراتژیك توزیع دارو در كشور، خرید و خرید داروی وارداتی و میزان تولید آن در كل این فرایند در دست سازمان غذا و داروست؛ اینكه چه دارویی تولید، وارد و چه دارویی از طریق دانشگاه ها به داروخانه های منتخبش وارد شود.

درباره داروهای خاص عموما در كل كشور برنامه ریزی كه برای سازمان غذا و دارو وجود دارد این است كه داروهای خاص كه با توجه به سوء استفاده ای كه احتمال دارد صورت گیرد، در داروخانه های خاص و منتخب دولتی، خصوصی منتخب و هلال احمر توزیع شود كه ما نیز از آن مستثنی نیستیم.

در نتیجه اگر داروی خاصی دچار كمبود باشد ما نیز متاثر از كمبود كشوری هستیم و بدون مجوز سازمان غذا و دارو اجازه واردات و ورود دارو به صورت مجزا به داروخانه های هلال احمر داده نخواهد شد.

خب با این توضیحات یعنی شما منتظر گفتن سازمان غذا و دارو برای رفع كمبود دارویی می شوید؟

بعضی وقتها یك داروی ژنریك در كشور موجود است اما نام های تجاری و شركت های خاصی را پزشك نسخه می كند كه ممكن است در آن لحظه آن دارو در كشور نباشد.

یكی از دلائل كمبودهای دارویی بحث تجویز داروهای با نام تجاری است. پزشكی تاكید دارد داروی شیمی درمانی از برند خاصی به دست مردم برسد. عموما در داروهای خاص به جز یكسری داروهای مربوط به پیوند كلیه، علی رغم همه مشكلات، دارو به دست مردم می رسد و كمبود كشوری خاصی نداریم. 



اتفاق خاصی در داروهای مسكن و آنتی بیوتیك افتاد و به نظر می آید فرایند مصرف، تولید و واردات آن تطبیق نداشت و این كمبود به وجود آمد.

بودجه حمایتی كه برای  قشر خاص و كم برخوردار برای تهیه داروست كه در شهرهای بزرگ به ویژه تهران تا سقف 15 میلیون تومان در سال و در استانها تا 7 میلیون تومان است

 

كمك مالی به بیماران نسخه بدست در داروخانه هلال احمر

آقای دكتر! یكی از قشرهای آسیب دیده در تامین دارو مددجویان كمیته امداد و بهزیستی هستند؛ شما آیا تعاملاتی با این نهادها دارید كه مثلا بیمار تحت پوشش این نهادها دارو را رایگان یا با قیمت كمتر تامین كند؟

 قطعا همین طور است. یكی از تكالیف داروخانه های هلال احمر این است. در قریب به اتفاق داروخانه های هلال احمر مددكارانی مستقر هستند كه وظیفه آنها این است كه این ارتباط را برقرار كنند. در حال حاضر در آیین نامه های ما بودجه حمایتی كه برای این قشر خاص و كم برخوردار است كه در شهرهای بزرگ به ویژه تهران تا سقف 15 میلیون تومان در سال و در استانها تا 7 میلیون تومان است.

 اگر مددكاری تشخیص دهد فردی در تامین دارو مشكل مالی دارد می تواند این عدد را از هزینه تامین دارو كاهش دهد. البته پیش بینی شده این میزان بالاتر برود. كما اینكه تا آن قسمتی كه تحت پوشش بیمه هاست توسط دولت تامین شود و بتواند فرانشیز را كاهش دهد.

با این توضیحات فرد نیازمند و مراجعه كننده به مددكار در داروخانه هلال احمر برای دریافت این تسهیلات مالی باید تحت نهادهای حمایتی باشد؟

 خیر؛فرایندی وجود دارد و توسط سامانه سخا برای استحقاق سنجی مددجو و مراجعه كننده با كد ملی صورت می گیرد؛به طوری كه وارد سامانه سخا شده و اطلاعات مورد نیازی كه از مددجو نیاز است گرفته و ارزیابی می شود و براساس یكسری استعلامات صورت می گیرد.

آقای دكتر! جمعیت هلال احمر چه تعداد مركز درمانی در خارج از كشور دارد و فعالیت این مراكز چگونه است؟

17 مركز در 15 كشور جهان داریم كه با همكاری فدراسیون های بین المللی تاسیس شده كه عموما خودگردان هستند و بودجه ای از جمعیت هلال احمر برای آنها هزینه نمی شود. مراكزی هستند كه بسیار خوب توانستند نام كشور ما را در كشور نیازمند به این خدمات پزشكی به منصه ظهور برسانند.

از جمله یك بیمارستان خیلی خوب در امارات با نام بیمارستان ایرانیان دبی است؛همچنین در عراق، آسیای میانه و آفریقا و امریكای جنوبی مراكز درمانی داریم كه خدمات آنها از خدمات مركز جامع تا بیمارستان كاملا تخصصی، وجود دارد.

به عنوان یك متخصص طب اورژانس چه توصیه ای دارید؟ 

اگر بخواهم در یك جمله خلاصه كنم می گویم بزرگترین نقص ما در حوادث مختلف كار، ترافیك و غیر مترقبه ای كه اتفاق می افتد موضوع عدم آموزش است.بسیاری اوقات به دلیل اینكه آموزش درست ندیدیم؛نمی دانیم در مواقع بحران چكار كنیم؟ هنوز نمی دانیم وقتی زلزله آمد كجا پناه گیریم یا در زمان سیل چكار كنیم؟ و...

پیشنهادی كه همه صاحب نظران تاكید دارند این است كه آموزش ها باید به منازل مردم برسد و یكی از این راهكارها جمعیت هلال احمر است كه یكی از تكالیف آن را از سال گذشته تحت عنوان خانه های هلال شروع كرد تا بتوانیم این آموزش ها و كسب اعتماد دو طرفه را به خانه های مردم در همه شهرهای بزرگ و كوچك ببریم. 

پایان پیام/