در گفت و گو با خبرگزاری علم و فناوری مطرح شد؛ سلامت جسمی در گرو سلامت روان افراد جامعه متخصص مشاوره خانواده گفت: سلامت روان و سلامت جسم کاملا مرتبط به هم بوده و تهدید سلامت روان فرد و به مخاطره افتادن آن علاوه بر آسیب های زیاد روانی، باعث بروز بیماری های جسمی متعددی می شود؛ به شکلی که بسیاری از مردم با شکایت از وضع جسمی خود نزد پزشک می روند، اما پس از بررسی دقیق مشخص می شود علت اصلی بروز این بیماری، اختلال روانی در فرد است. به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از آذربایجان غربی؛ امروزه با توجه مشکلات متعدد جامعه و خانواده ها استرس و مشکلات روحی و روانی از جمله موارد آزار دهنده سلامت روان جامعه به شمار می رود در این راستا روند توسعه کشورها روبه افزایش است و با توجه به توسعه به نوعی در این برهه می توان از اختلالات عاطفی، اعتیاد، طلاق، ناسازگاری های فردی و اجتماعی و این اواخر شیوع کرونا و پیامدهای روانی آن که روزبه روز درحال گسترش است، از جمله موارد تهدید کننده سلامت روان جامعه نام برد.

بهداشت روان چیزی فراتر از فقدان یا نبود بیماری روانی است. بعد مثبت بهداشت روان که سازمان بهداشت جهانی روی آن تاکید دارد، سلامتی را یک حالت رفاه جسمی، روانی و اجتماعی است و نه فقط فقدان بیماری و یا ناتوانی،چرا که هیچ کدام بر دیگری برتری ندارد مفهوم سلامت روان شامل آسایش ذهنی، احساس خود توانمندی،کفایت و شناخت توانایی خود در محقق ساختن ظرفیت های عقلی و هیجانی خویش است.

طی تحقیقات انجام شده و بر اساس نظر کارشناسان در حدود 20 تا 25 درصد مردم در جامعه دچار اختلالات عصبی و روانی هستند که نیاز به مشاوره و درمان های فوری روانشناسی دارند. بر همین اساس به نظر می رسد موضوع سلامت روان از اهمیت بسزایی برخوردار باشد زیرا سلامت روان اثر مستقیمی بر سلامت جسم دارد .

برای در جریان گرفتن میزان سلامت روان جامعه گفت وگویی با دکتر رحمان مهدی نژاد متخصص مشاوره خانواده انجام داده ایم که در ادامه می خوانیم.

با توجه به اینکه در هفته سلامت و روانشناسی قرار داریم ، سطح سلامت روانی جامعه را چگونه ارزیابی می کنید؟ دکتر فزون مهر: البته برای ارزیابی سطح سلامت روان جامعه بایستی با جمع بندی نظرات تمامی صاحبنظران به نتیجه رسید،در جوامع کنونی موضوع سلامت به ویژه سلامت روان، ارزشمندترین سرمایه انسانی و اجتماعی می باشد،انسان و خانواده سالم نیز، به عنوان اساسیترین محور توسعه جامعه تلقی می گردد.سلامت روان در سالهای گذشته مسائل و آسیبهای اجتماعی و اقتصادی فشارهای مضاعفی بر نهاد خانواده وارد نموده و مسائل انباشته شده سطح سازگاری را در جامعه کاهش داده است، تعامل آسیبهای اجتماعی بیکاری،طلاق و اعتیاد به مواد و اعتیاد به شبکه های اجتماعی باعث تشدید مسائل اجتماعی،خانوادگی گردیده و لزوم برنامه ریزی برای مداخله در چرخه تعاملی آسیبها را اجتناب ناپذیر می کند.

از سوی دیگر شیوع بیماری کرونا در چندسال اخیر آسیبهای زیادی به اقتصاد خانواده ها و آموزش دانش آموزان و دانشجویان و افت تحصیلی و بی انگیزگی و بی هدفی و فشار زیادی را بر روح و روان همگان وارد کرد و سبک زندگی همه را به چالش کشید و باعث شد مشکلات روحی و روانی را در جامعه شاهد باشیم و این موضوع مستلزم چاره اندیشی است.

سطح شادابی افراد در جامعه چگونه است و چه عواملی موجب افزایش امید و شادابی می شود؟ دکتر فزون مهر: شادابی و نشاط اجتماعی ریشه در درون جامعه و خانواده ها دارد، اما با توجه به مشکلات اجتماعی در کشور، فقدان تعاملات اجتماعی و عدم گفتگوی موثر در خانواده ها، خودمحوری و منفعت طلبی،بیکاری و فقدان امنیت شغلی،فقدان جایگاه شادی اجتماعی، گسترش شهرنشینی، مقایسه کردن و عدم توجه به داشته ها از جمله متغیرهای کاهش سطح شادی در جامعه بوده است، شاد بودن حق مردم هر کشوری است،وجود چنین مولفه هایی در جامعه سبب شده تا یکی از مهمترین دغدغه های روانشناسان و جامعه شناسان و مسئولان، برنامه ریزی مناسب برای افزایش پویایی و نشاط در جامعه باشد. البته برای شناسایی معیارهای شادی در جامعه بایستی کار تحقیقی میدانی انجام شود ولی با تسهیل استفاده از خدمات روانشنای ،آموزش مهارتهای زندگی و ترویج مثبت اندیشی، ایجاد و گسترش های مکانهای تفریحی و شادی محور، تسهیل مسافرت،ترویج فرهنگ کتابخوانی می توان تا حد زیادی شادی را به جامعه تزریق کرد.

با توجه به اینکه هم اکنون افراد بسیاری در شبکه های اجتماعی فعالیت دارند، این موضوع چه تاثیری در ارتباط بین خانواده و فرزندان گذاشته است؟ دکتر فزون مهر:امروزه در هر خانواده حداقل یک نفر کاربر شبکه های اجتماعی است. متاسفانه شبکه های اجتماعی به اولویت اصلی روابط خانوادگی و اجتماعی و روابط دوستانه مبدل شده و گاهی می بینیم افراد با اینکه در کنار هم هستند باز هم از طریق شبکه های اجتماعی با همدیگر در تماس هستند،تکنولوژی ارتباطات اگر همراه با فرهنگ و مهارت و سواد رسانه همراه نباشد قطعا موجب بروز آسیب در خانواده و جامعه می گردد، متاسفانه حضور بیش از حد در فضای مجازی، جوانان و نوجوانان و حتی کودکان را معتاد به اینترنت کرده و انزوا طلبی و افسردگی آنها را به همراه دارد. وابستگی به فضای مجازی باعث شده تا افراد نتوانند وقت آزاد برای خانواده داشته باشند که در این صورت زندگی خانوادگی آنها مختل خواهد شد.

در این راستا مقایسه ها شدت گرفته ،کم کم از اعضای خانواده و اجتماع فاصله می گیرند و به سمت گوشه گیری و افسردگی می روند، از سوی دیگر با استفاده مطلوب و درست از فضای مجازی دسترسی اعضای خانواده و فامیل به همدیگر در جای جای دنیا راحت تر بوده و شکاف بین نسلی کاهش پیدا می کند و جوانان از تجربیات افراد صاحب تجربه بیشتر استفاده می کنند و به منابع ارزشمندی از نظر علمی و حرفه ای دسترسی پیدا می کنند.

آیا مشکلات اقتصادی و تورم می تواند تاثیری در سلامت روح و روان افراد به وجود آورد؟ دکتر فزون مهر:تامین نیازهای مادی در کنار تامین نیازهای اجتماعی و عاطفی می تواند باعث تامین بهداشت روان جامعه شود، نتایج تحقیقات و پژوهشهای روانشناسی نشانگر این است که رفاه اقتصادی می تواند رضایت شغلی و رضایت زناشویی و سلامت روان افراد جامعه را بهبود بخشد.

فردی که از شرایط اقتصادی بهتری برخوردار است می تواند مثبت اندیش تر بوده و کیفیت زندگی بهتری را برای خود و خانواده اش رقم بزند. عوامل اجتماعی و اقتصادی مانند درآمد، تحصیلات، اشتغال، امنیت شغلی و فردی و حمایت های اجتماعی به طور قابل توجهی بر میزان خوب زندگی کردن انسان تاثیر می گذارند. این عوامل بر توانایی ما برای انتخاب های سالم، هزینه مراقبت های پزشکی، مسکن و مدیریت استرس اثر مثبتی دارند. از سوی دیگر تورم اقتصادی و عدم پیش بینی پذیر بودن اوضاع اقتصادی باعت تجربه ناکامی در افراد جامعه شده و باعث بی ثباتی روانی و رفتاری آنان گردد و در خانواده ای که اعضای آن دچار بی ثباتی روانی و شغلی هستند،مقدمات طلاق عاطفی و اقدام به طلاق رسمی فراهم می شود.

از لحاظ علم روانشناسی چه اقدامات موثری می توان در افزایش سلامت روان و شادابی جامعه انجام ؟ دکتر فزون مهر: روانشناسی از گستردگی و شاخه های متعددی برخوردار است و در همه امور و موضوعات دارای شاخه تخصصی است و کمتر موضوعی است که بدان ورود نکرده است، متخصصین روانشناسی و مشاوره با دانش علمی و حرفه ای خود می توانند در جهت بهبود و رونق سلامت روانی و اجتماعی و تجربه زندگی شاد به مردم یاری رسانند. بروز آسیب های روانی و اجتماعی در جامعه ضرورت توجه به علم روانشناسی و مشاوره را بیش از پیش افزایش داده و پیشنهاد می شود مسئولان در راستای استفاده عموم مردم از خدمات روانشناسی اقدامات لازم را انجام دهند.

حرف آخر.. دکتر فزون مهر: سلامت روان و سلامت جسم کاملا مرتبط به هم بوده و تهدید سلامت روان فرد و به مخاطره افتادن آن علاوه بر آسیب های زیاد روانی، باعث بروز بیماری های جسمی متعددی می شود؛ به شکلی که بسیاری از مردم با شکایت از وضع جسمی خود نزد پزشک می روند، اما پس از بررسی دقیق مشخص می شود علت اصلی بروز این بیماری، اختلال روانی در فرد است.بنابراین همانگونه که اگر بیماریهای جسمی به موقع درمان نشود احتمال مقاوم بودن به درمان تشدید می شود در اختلالات رفتاری و روانی هم وضع به همین صورت است و بایستی به موقع اقدام گردد،لذا نقش حمایت سازمانهای بیمه در استفاده به موقع مردم از خدمات روانشناسی غیر قابل چشم پوشی است.

گفت وگو از رقیه وکیلی