دریافت اطلاعات ...
 
روابط عمومی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی
پنج شنبه ۱۹ مهر ۱۴۰۳

روند نگران کننده افزایش خودکشی در کشور
 
بررسی ها از افزایش آمار خودکشی در کشور حکایت دارد، آمار ها نیز این مساله را تایید می کند. نگران کننده تر اینکه برنامه جامعی برای کنترل و کاهش این آسیب در دستور کار مسئولان قرار ندارد.
بررسی ها از افزایش آمار خودکشی در کشور حکایت دارد، آمار ها نیز این مساله را تایید می کند. نگران کننده تر اینکه برنامه جامعی برای کنترل و کاهش این آسیب در دستور کار مسئولان قرار ندارد.

روند نگران کننده افزایش خودکشی در کشور

بررسی ها از افزایش آمار خودکشی در کشور حکایت دارد، آمار ها نیز این مساله را تایید می کند. نگران کننده تر اینکه برنامه جامعی برای کنترل و کاهش این آسیب در دستور کار مسئولان قرار ندارد. به بهانه روز جهانی پیشگیری از خودکشی همه این مسائل را با دکتر حسن موسوی چلک، رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران و عضو هیات موسس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران در میان گذاشته ایم.

آیا آمارها نیز افزایش خودکشی را در کشورمان تایید می کنند؟
ایران در بین 180 کشور جهان با بیشترین میزان خودکشی، در جایگاه 130 قرار دارد. البته در این رتبه بندی شاخص خودکشی در ایران به ازای هر یکصدهزار نفر 5.2 بوده این درحالی است که اکنون این شاخص به 7.4 به ازای صد هزار نفر رسیده است . گرچه آمارهای خودکشی (منجر به فوت) و اقدام به خودکشی (منجر نشده به فوت) به دلیل ویژگی های مختلف بطور دقیق ثبت نمی شود و معمولا آمارهای واقعی بیشتر از آمارهای ثبتی رسمی است.

اما براساس همین آمارهای ثبتی رسمی هم روند خودکشی (منجر به فوت) در ایران به ازای جمعیت در حال افزایش است، به شکلی که از حدود پنج به ازای یکصدهزار نفر در دو دهه گذشته به 7.4 به ازای یکصدهزار نفر در سال 1400 رسیده است. این روند افزایشی خیلی نگران کننده است. براساس آمارهای پزشکی قانونی نیز درصد تغییرات خودکشی در سال 1400 نسبت به سال 1399 نیز 12.7 درصد تغییر مثبت داشته است.

خودکشی در کشورمان در بین کدام گروه سنی نگران کننده تر است؟
در سال 1400 در ایران بیش از 40 درصد آمار مربوط به گروه سنی بین 30 تا 49 سال ، حدود 32 درصد 18 تا 29 سال، بیش از 20 درصد 18 تا 24 سال و کمتر از 10 درصد زیر 18 سال بوده است. البته جمعیت بالای 60 سال هم 8.6 درصد در بین سهم داشته اند.

در کشورمان زنان بیشتر خودکشی می کنند یا مردان؟
حدود 28 درصد از آمار خودکشی در سال 1400 مربوط به زنان بوده است.
افراد برای اقدام به خودکشی بیشتر از چه روشی استفاده می کنند؟
حلق آویز کردن بیشترین روش استفاده برای خودکشی بوده است.(حدود 50 درصد). پس از این روش مسمومیت با سم، استفاده ازسلاح گرم، سقوط از بلندی، مسمومیت های دارویی و سوختگی در جایگاه های بعدی قرار دارند.
آیا بررسی هایی در خصوص شغل افرادی که دست به خودکشی می زنند نیز شده است؟
در ایران بیشتر افرادی که دست به خودکشی می زنند تحت عناوینی مانند آزاد، خانه دار، بیکار، دانش آموز، کارگر، کشاورز، بازنشسته، سرباز و کارمند فعالیت داشته اند.

بین مدرک تحصیلی و اقدام به خودکشی نیز آیا رابطه ای وجود دارد؟
افراد با تحصیلات راهنمایی با حدود 26 درصد بیشرین سهم را در این بین داشته اند. بعد از این گروه افراد با مدرک تحصیلات دیپلم 23 درصد، تحصیلات ابتدایی حدود 18 درصد و دبیرستان با حدود 11 درصد قرار دارند. در این بین افراد بی سواد کمتر از 10 درصد و افراد دارای تحصیلات لیسانس و بالاتر هم کمتر از 8 درصد سهم دارند.

نقش شرایط اقتصادی و اجتماعی را در افزایش آمار خودکشی چگونه می بینید؟
نمی توان خودکشی را یک جزیره مستقل در نظر گرفت. لذا تحلیل وضعیت خودکشی بدون در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، اجتماعی، سلامت روانی، سیاسی و غیره نمی تواند تحلیل درستی باشد. برای نمونه براساس آمارهای رسمی اعلامی توسط مسئولان وزارت بهداشت طی سال های قبل بیش از 25 درصد مردم حداقل یک اختلال روانی را دارند، شاخص سرمایه اجتماعی وضعیت خوبی در ایران ندارد، تعداد پرونده های قضایی و جرایم روند افزایشی دارند، آمار جمعیت فقیر در حال افزایش است، نظام رفاه و تامین اجتماعی کارآمد وجود ندارد، آموزش مهارت های زندگی نهادینه نشده است، امید اجتماعی روند خوبی ندارد، جمعیت محلات کم برخوردار به بیش از 20 میلیون نفر رسیده است ، بحران های طبیعی وغیرطبیعی که مردم در این سال ها بیشتر از قبل تجربه کرده اند در کنار بحران های اقتصادی، بهداشتی از جمله کرونا، تحریم های ناعادلانه اقتصادی و ضعف در کارآمدی مدیریت ها این حوزه و سیاست گذاری ها در بیش از چهار دهه اخیر شرایط نامناسبی ایجاد کرده است . طبیعتا در چنین شرایطی افزایش خودکشی و اقدام به خودکشی قابل تصور بوده و اتفاق هم افتاده است.

به نقش بحران هایی مانند کرونا اشاره کردید، چنین بحران هایی چقدر در این بین تاثیر گذار هستند؟
بحران هایی مانند بلایای طبیعی یا بحران های غیر طبیعی مانند کرونا یا اعتراضات اجتماعی که به دلایل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و .... صورت می گیرد، می تواند در افزایش خودکشی ها تاثیر گذار باشند. هر چقدر این بحران ها گسترده تر، عمیق تر و شمولیت بیشتری داشته باشند و مدیریت ها در این حوزه ها ناکارآمد باشند و چشم انداز روشنی هم وجود نداشته باشد، طبیعتا باید منتظر پیامدهای این شرایط باشیم که خودکشی هم از جمله این پیامد هاست .

برای کاهش آمار خودکشی چه تغییراتی در سیاست های کلان باید اتفاق بیفتد؟
بدون شک اقداماتی مانند ارتقای شاخص های اقتصادی، رفاهی، سرمایه اجتماعی، سلامت روانی و اجتماعی، افزایش نشاط اجتماعی، افزایش تعلق و همبستگی در جامعه و نحوه تعامل با جامعه جهانی و اتخاذ سیاست های مناسب تامین اجتماعی و توجه و حمایت از افراد دارای نیازهای خاص، اطمینان آفرینی در بحران های مختلف و استفاده از تمام ظرفیت های علمی، آموزشی و اجرایی بدون سیاستگذاری های موثر و کارآمد امکان پذیر نخواهد بود.

شرایط نامناسب رفاه و تامین اجتماعی در این بین چقدر تاثیر گذار است؟
تامل روی از آمارهای ارایه شده در خصوص شاخص هایی مانند تحصیلات ، وضعیت اشتغال، بازآفرینی شهری (سکونتگاه های غیر رسمی) وموضوعاتی از قبیل افزایش جمعیت فقیر و بالا رفتن خط فقر، مشکلات سالمندان و بازنشستگان خود گویای وضعیت نابسامان رفاه وتامین اجتماعی در کشور است.

در کنار این موارد بررسی وضعیت شاخص های سلامت اجتماعی در حوزه های مختلف از قبیل آسیب های اجتماعی، عدالت اجتماعی و... هم نشان می دهد که شرایط خوبی نداریم و بدون شک در این شرایط باید منتظر ظهور و بروز رفتارهای از قبیل خودکشی در جامعه باشیم.

با توجه به این شرایط ارزیابی شما از آینده چیست؟
صادقانه بگویم چشم انداز روشنی برای بهبود شرایط نمی بینم. آمار ها نیز همین مساله را نشان می دهند . سیاست گذاری ها و یا به عبارت بهتر غفلت از سیاستگذاری های موثر در حوزه های مختلف، فقدان کارآمدی سازمان ها، افزایش مشکلات مردم و... چنین نگرانی هایی را بیشتر می کند.

عملکرد رسانه ها را در این حوزه چگونه ارزیابی می کنید؟
واقعیت این است که در حوزه خودکشی با فقدان سیاست رسانه ای جامع مواجه هستیم. البته عموما در هر بحرانی با فقدان سیاست های رسانه ای روبه رو هستیم و همین موضوع می تواند موجب افزایش بحران شود. نمی توان گفت که رسانه ها به طور کلی نباید به موضوع خودکشی بپردازند، اما نوع پرداختن رسانه ها به موضوع خودکشی بسیار اهمیت دارد.
برخی مواقع مشاهده می شود که رسانه ها تمام جزئیات یک خودکشی را منتشر می کنند (بویژه در مورد هنرمندان، سیاستمداران، سلبریتی ها و ورزشکاران ) اما طبیعتا این موضوع پیامدهایی را به همراه دارد، لذا درخصوص رسانه ای کردن خودکشی بیش از آن که به سمت نشر روش ها و برجسته کردن فجایع واقعه حرکت کنیم، باید با رویکرد ایجابی و پیشگیری به صورت مستقیم و غیرمستقیم به موضوع خودکشی بپردازیم. معتقدم که اگر خودکشی رخ می دهد رسانه ها باید بجای تشریح واقعه، موضوع را تحلیل کنند، زیرا خودکشی جزو آسیب های اجتماعی محسوب می شود که جنبه یادگیری اجتماعی بالایی دارد. فراموش نکنیم که رسانه ها نقش بسزایی در موضوع خودکشی دارند، زیرا رسانه ظرفیتی برای آگاه سازی است. محتوایی که رسانه ها تولید می کنند در پیشگیری و ارتقای سلامت روانی اجتماعی تاثیرگذار است.

کدام نهاد و دستگاه ها در پیشگیری از خودکشی نقش پررنگ تری دارند؟
با توجه به ماهیت فرابخشی موضوع خودکشی دستگاه های مختلفی در این زمینه مسئولیت دارند. اما در این بین اورژانس اجتماعی ، تخصصی ترین نهاد مرتبط با مداخله بموقع در این حوزه است که از سال 1378 فعالیت خود را آغاز کرده است و سامانه تلفنی 123 به مسائلی از این دست اختصاص داده شده است. مرکز مداخله در بحران، پایگاه خدمات اجتماعی، خط تلفن و خدمات سیار اورژانس اجتماعی ازجمله مهم ترین حوزه های عملکرد سازمان بهزیستی در ارتباط با خودکشی است. به همین دلیل باید امکان بهره مندی از این خدمات به صورت فراگیر فراهم شود .
آمار اقدام به خودکشی در دنیا چه شرایطی دارد؟
داده های آماری «سازمان بهداشت جهانی نشان می دهد سالانه حدود 800هزار نفر در جهان بر اثر اقدام به خودکشی جان خود را از دست می دهند و همچنین سالانه 16میلیون نفر به قول معروف «فکر خودکشی» به سرشان می زند. با این حال، برآوردهای جانبی بیانگر آن است که تعداد موارد اقدام به خودکشی که به مرگ فرد منتهی نمی شود، 20 برابر بالاتر از آمار موارد منتهی به مرگ است. این ترتیب، هر سال تقریبا 0.01 درصد از مردم جهان بر اثر خودکشی جان شان را از دست می دهند، اما حدود 0.2 درصد از مردم جهان مقدمات خودکشی را برای خود فراهم می کنند. بررسی ها نشان می دهد بالاترین میزان خودکشی در لسوتو و کمترین مقدار مربوط به آنتیگوا و باربودا است.
فلسفه و اهمیت نامگذاری روز جهانی پیشگیری از خودکشی چیست؟
روز جهانی پیشگیری از خودکشی همه ساله در دهم سپتامبر مصادف با نوزدهم شهریور ماه در سراسر جهان برگزار می شود. این مناسبت برای افزایش آگاهی عمومی در جهان نسبت به خودکشی و پیشگیری از آن در نظر گرفته شده است. مجمع جهانی پیشگیری از خودکشی با همکاری سازمان بهداشت جهانی و فدراسیون جهانی سلامت روان این روز را میزبانی می کند. مراسم جهانی این مناسبت (روز جهانی پیشگیری از خودکشی) اولین بار در سال 2003 برگزار شد.
بعد از آن هر سال در کشورهای مختلف در این روز تلاش های علمی برای افزایش آگاهی مردم برگزار می شود. با مطالعه اسناد مرتبط جهانی متوجه می شویم که هدف اصلی از نام گذاری این روز افزایش آگاهی عمومی مردم در مورد خودکشی و بیماری های ذهنی مرتبط با آن، پیشگیری از خودکشی در جهان، پرداختن رسانه ها به خودکشی، شناسایی نشانه های خودکشی و معرفی راه حل های پیشگیری از آن است تا بتوان میزان خودکشی را تا حد زیادی پایین آورد.
به طورکلی روز جهانی پیشگیری از خودکشی برای اولین بار بر مبنای دو هدف مهم «نظم دهی جهانی، منطقه ای و ملی و انجام دادن کارهای مختلف در زمینه های گوناگون برای بالا بردن آگاهی درباره رفتارهای منجر به خودکشی و نحوه جلوگیری مؤثر از این رفتار و تقویت توانایی هایی کشورها برای توسعه و ارزیابی سیاست های ملی و طرح های پیشگیری از خودکشی» برگزار می شود.

مرجع : جام جم آنلاین
منبع خبر:
میگنا
   تاریخ: ۰۸:۲۷ - ۲۰/۰۶/۱۴۰۲   بازدید: ۱۵۱