به مناسبت روزجهانی پیشگیری ازخودکشی(10سپتامبر):

برای پیشگیری از خودکشی در سالمندان چه می توان کرد؟

10سپتامبر روز جهانی پیشگیری از خودکشی است و هدف نامگذاری این روز، افزایش آگاهی و درک اهمیت پیشگیری از خودکشی است و شعار امسال این روز "امیدآفرینی با عمل " است، طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) ،هر 40 ثانیه یک نفر بر اثر خودکشی در جهان می میرد، اگر چه میزان خودکشی منجر به مرگ در جمعیت عمومی طی سالهای اخیر کمتر شده است اما میزان آن در سالمندان بیشتر شده است، آمارها نشان می دهد در حالیکه سهم دیابت در مرگ سالمندان 3.3 درصد است اما توجهات خیلی بیشتری نسبت به دیابت در جهان می شود.

در همین راستا با دکتر یدا..فتحی ممتاز، عضو هئیت علمی گروه آموزشی سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، گفت و گویی درباره خودکشی، زنگ خطرهای آن، باید و نبایدها و حمایت های اطرافیان داشتیم، به گفته این متخصص، اگرچه خطر خودکشی در سالمندان بالا است و اگر علائم و نشانه های آن را بشناسیم وجدی بگیریم، قابل پیشگیری است .

ویژگی های خودکشی و علائم هشداردهنده خودکشی در سالمندان چیست؟

خودکشی همواره دارای حالت دوسوگرایی است (هم می خواهد خودش را بکشد هم نکشد)، اکثر خودکشی کننده ها سعی می کنند دیگران را به نحوی از قصد خود مطلع کنند و اقدام به خودکشی مهمترین پیش بینی کننده خودکشی است.

مطالعات نشان می دهد بیش از 70 درصد خودکشی کنندگان در ماه قبل با پزشک ملاقات کرده اند اما این ملاقات به خاطر مسائل روانی نبوده است .

هیجان مشترک در اکثر خودکشی ها، احساس ناامیدی و درماندگی است و میزان مرگ بدنبال اقدام به خودکشی در سالمندان بسیار بالا است و حدود 25 درصد اقدام به خودکشی در سالمندان منجر به مرگ می شود، در حالیکه در گروه های غیر سالمندان خودکشی منجر به مرگ کمتر از 5 درصد است.

علایم هشداردهنده خودکشی در سالمندان چیست؟ صحبت از سربار بودن برای خانواده، احساس تنهایی و منزوی بودن، صحبت کردن در مورد تمایل به مردن، انجام رفتارهای آشفته وبی پروا، صحبت کردن در مورد راهی برای پایان دادن به زندگی خود، نوسانات شدید خلقی، تغییر ناگهانی ویژگیهای شخصیتی، ازدست افراد نزدیک ،خوابیدن خیلی کم یا زیاد و اقدامات آسیب زننده قبلی برخی از علایم هشداردهنده خودکشی در سالمندان است .

دکتر ممتاز در خصوص باورهای اشتباه خودکشی در سالمندان گفت: اولین باور اشتباه این است که اگر فردی اقدام به خودکشی کرد و جان سالم به در برد، دیگر هیچوقت دست به خودکشی نمی زند و واقعیت این است که اقدام به خودکشی به عنوان نشانه محتمل بودن اقدام های بیشتر در نظر گرفته می شود و این احتمال وجود دارد که سطح خطر در اقدام های بعدی افزایش یابد.

دومین باور اشتباه دوم این است که ، افرادی که اقدام به خودکشی می کنند صرفا بدنبال جلب توجه هستند اما واقعیت نشان می دهد، نباید اقدام به خودکشی را صرفا وسیله ای برای جلب توجه دانست، حتی وقتی هم که این احتمال وجود دارد که فرد برای جلب توجه اقدام به خودکشی کرده، پس حتما به این توجه نیاز داشته است.

عضو هئیت علمی گروه آموزشی سالمندی دانشگاه درخصوص غربالگری خودکشی، افزود: توصیه می شود در هنگام ویزیت سالمندان موارد زیر سوال شود

1- ابتدا از سالمند سوال می شود که بعضی از افراد در این سن ممکن است احساس ناامیدی کرده و بیان کنند از زندگی سیر شده اند، هیچ وقت شما نیز اینگونه شده اید، اگر سالمند پاسخ داد بله، مورد بعدی سوال شود.

2- از سالمند سوال شود که آیا هیچوقت آرزوی مرگ داشته اید، اگر سالمند پاسخ داد بله، مورد بعدی سوال شود.

3- آیا هیچ وقت فکر آسیب به خود به قصد پایان دادن زندگی خود را داشته اید (اگر سالمند پاسخ داد بله نیاز است حتما وی را جهت اقدامات لازم به مراکز مربوطه ارجاع دهید)

دکتر ممتاز در خصوص اقدامات جهت پیشگیری از خودکشی گفت:حفظ روابط اجتماعی، حمایت خانواده و دوستان، حفظ امید در سالمندان، ارتباطات معنوی، غربالگری و درمان افسردگی ، دور نگه داشتن ابزارهای خطرناک(دشوار کردن خودکشی)، مراجعه منظم به مراکز بهداشتی درمانی جهت ارزیابی و درمان مشکلات سلامت روان، می تواند گام های موثری در جهت پیشگیری محسوب می شود.

سخن آخر اینکه اگرچه خطر خودکشی در سالمندان بالا است اما قابل پیشگیری است.