سالمندان منابع ارزشمندی از دانش و تجربه هستند و سهم زیادی در چگونگی روند رشد جامعه دارند. اما جمعیت سالمند اغلب در جامعه پرشتاب ما نادیده گرفته می شود. ما با عجله از کنار آن ها می گذریم و نمی توانیم غنای دانش و تجربه ای را که دارند تشخیص دهیم. در صورتی که وظیفه ماست به سالمندان احترام بگذاریم.

همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: هفتاد و پنج سال پیش، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر را به تصویب رساند؛ مبنی بر اینکه همه افراد از جمله سالمندان از حقوق بشر و آزادی های اساسی خود به طور کامل بهره مند شوند. سی و سومین بزرگداشت روز جهانی سالمندان سازمان ملل هم بر موضوع «تحقق به وعده های اعلامیه جهانی حقوق بشر برای افراد مسن در همه نسل ها» متمرکز شد. این رویداد بر ویژگی های سالمندان در سراسر جهان برای برخورداری از حقوق آن ها و رسیدگی به تخلفات و چگونگی تقویت همبستگی از طریق برابری و متقابل بین نسل ها، راه حل های پایداری را برای تحقق وعده پایدار ارائه می دهد.

دکتر وحید راشدی سالمندی؛ روند طبیعی زندگی دکتر وحید راشدی، متخصص سالمندشناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی درباره سالمندان می گوید: در سال های اخیر شاهد دگرگونی در نگرش جامعه نسبت به سالمندان بوده ایم. سالمندی روندی طبیعی در زندگی هر فرد است و نمی توان مانع ورود به آن شد، اما می توان با برنامه ها و روش های مختلف، زوال توانایی های جسمی، روانی، عاطفی و شناختی را در انسان کاهش داد یا به تأخیر انداخت.

افزایش دو برابری جمعیت سالمند در سال های آینده این متخصص سالمندشناسی با بیان اینکه افزایش میزان تولد و کاهش مرگ ومیر به دلیل بهبود وضعیت بهداشتی و درمانی در چند دهه اخیر سبب افزایش تعداد سالمندان جهان شده، می گوید: امروزه سالمندی از پدیده های مطرح و مهم در عرصه های بهداشت و سلامت جهانی است. با رشد سریع جمعیت سالمندی تخمین زده می شود تا 40 سال آینده، جمعیت بالای 65 سال جهان دو برابر شود؛ به طوری که نسبت افراد 60 سال و بالاتر به جمعیت جهانی از 11 درصد در سال 2006 به 22 درصد در سال 2050 خواهد رسید. تخمین زده می شود 52 درصد این سالمندان در کشورهای آسیایی و 40 درصد در کشورهای پیشرفته به سر خواهند برد.



روند سالمند شدن جمعیت ایران به گفته این سالمند شناس، جامعه ایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه، وضعیتی مشابه دارد. البته ایران در حال حاضر جمعیت جوانی دارد که در سال های نه چندان دور، این تعداد به بخش فوقانی هرم جمعیتی منتقل خواهند شد. گرچه ترکیب سنی جمعیت کشور هنوز هم جوان است ولی با استفاده از شاخص ها و ابزارهای آماری و جمعیت شناسی مشخص می شود، روند سالمند شدن جمعیت در کشور ما هم آغاز شده است. براساس برآوردهای بین المللی نیز جمعیت سالمند ایران از سال 1419 رشد سریع تری نسبت به دیگر نقاط و حتی میانگین جهان خواهد یافت و تا سال 1424 از میانگین رشد جمعیت سالمند جهان و پنج سال بعد از آسیا نیز پیشی خواهد گرفت.

روزشمار هفته تکریم و منزلت سالمندان سازمان ملل در سال 1982 شورای جهانی سالمندی را پایه گذاری و در همان سال طرحی را برای تعیین یک روز جهانی برای سالمندان ارائه کرد تا اینکه در 14 دسامبر 1990، مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز اول اکتبر (نهم 9 مهرماه) را به عنوان روز جهانی سالمندان در قطعنامه شماره 45/106 ثبت کرد.

شعار ملی روز جهانی سالمندان سال 1402 هم «تحقق وعده های اعلان جهانی حقوق سالمندان» در نظر گرفته شده است. عناوین روزشمار هفته تکریم و منزلت سالمندان نیز مردمی سازی و تقویت سمن های حوزه سالمندی، حمایت های اجتماعی، اقتصادی و تکریم سالمندان، آموزش و توانمندسازی سالمندان، سیاست گذاری، راهبری و همکاری بین بخشی در امور سالمندان، رسانه، آگاهی بخشی، مطالبه گری، فرهنگ و گفتمان سازی، دسترسی عادلانه به خدمات و مشارکت سالمندان در خانواده و جامعه در نظر گرفته شده است.



لزوم احیای فرهنگ سنت های ملی و دینی در جامعه دکتر راشدی در این باره می گوید: اختصاص یک روز و هفته به نام سالمندان کافی نیست، از این رو یکی از راه های تکریم سالمندان احیای فرهنگ سنت های ملی و دینی در جامعه است تا جوانان بیشتر با این برنامه ها آشنا شوند.

در سنت ایرانیان بر احترام به بزرگترها تاکید شده و احترام به سالمندان نیز در فرهنگ دینی و اسلامی ما مشخص است. قرآن کریم در آیه 23 سوره اسراء می فرماید: «به پدر و مادر نیکی کنید. هرگاه یکی از آن دو، یا هر دو آن ها نزد تو به سن پیری رسند، کمترین اهانتی به آن ها روا مدار و بر آن ها فریاد مزن و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آن ها بگو.»

تکریم از سالمندان در روز سالمند به گفته این سالمند شناس، در بعضی کشورها مانند ژاپن روز ملی سالمندان را تعطیل می کنند و ژاپنی ها در این روز احترام، مهربانی و علاقه مندی خود را به افراد مسن خانواده و جامعه ابراز می دارند و از آن ها در جریان مراسم مختلف در این کشور دعوت به عمل می آید و با اهدای هدایایی از سالمندان تجلیل می شود.

بعضی برنامه های فرهنگی و رقابت های ورزشی نیز با محوریت سالمندی در سطح جامعه برای این قشر از افراد جامعه برگزار می شود. در برخی مدارس ابتدایی، دانش آموزان برای پدر بزرگ ها و مادربزرگ های خود نقاشی می کشند یا صنایع دستی تهیه می کنند و به سالمندان دیگری که در آسایشگاه های سالمندان زندگی می کنند، هدیه می دهند.